Misverstanden rond blindengeleidehonden
Blindengeleidehonden bieden aan blinde en slechtziende personen een enorme meerwaarde. Deze honden ontwijken obstakels (breedte en hoogte), zijn intelligent ongehoorzaam wanneer er gevaar dreigt en volgen zoekopdrachten op. De baas krijgt met een blindengeleidehond veel mobiliteitsvreugde en daarnaast krijgt hij uiteraard een nieuw maatje waar hij zelf verantwoordelijk voor mag zijn. Bovendien maakt een blinde of slechtziende persoon met een geleidehond sneller sociale contacten waardoor het zelfvertrouwen van de baas opkrikt. Fabels en andere onwaarheden bestaan er altijd, ook rond blindengeleidehonden. Veelal speelt onwetendheid hierbij een belangrijke factor.
Will to please
De gebruikte rassen voor de opleiding als blindengeleidehond, hebben een grote will to please. Zij staan gaarne in dienst van de mens. Vele labrador en golden retrievers evenals een aantal herderrassen, koningspoedels en andere kruisingen hebben van nature reeds zin om te willen werken. Het klopt niet dat een geleidehond niet graag werkt; het werken zit in hun bloed. Dit geldt overigens voor
verschillende soorten assistentiehonden.
Selectie van de pup
De geleidehondenschool koopt bij een fokker die de rasstandaard wil verbeteren en niet vermeerderen een toekomstige geleidehond aan. Belangrijk is dat de fokker reeds start met de basissocialisatie van de pups wat de
puppypleeggezinnen later voortzetten. De geleidehondenschool zal bij de keuze van de fokker en pups steeds proberen erfelijke afwijkingen en aandoeningen te vermijden. Daarom werkt de geleidehondenschool vaak met
honden die een stamboom bezitten zodat informatie beschikbaar is over de gezondheid en achtergrond van de ouderdieren. Een toekomstige blindengeleidehond gaat net zoals elke huishond uit het nest weg op de leeftijd van zeven à acht weken. De geleidehondenschool koopt geleidehonden in spe niet in een winkel of bij een boerderij. De selectie gebeurt namelijk zorgvuldig waarbij de school kijkt naar gezondheid, karakter, soepelheid, leergierigheid, sociale status, ...
Geleidehond (in spe) blijft een hond
Pup
Een geleidehond in spe blijft in de eerste plaats een hond. De pup zit ongeveer één à anderhalf jaar in een
puppypleeggezin voor socialisatie, zindelijkheids- en gehoorzaamheidstraining. De honden mogen er echt pup zijn: spelen met andere twee- en viervoeters,
loslopen in het bos, ... Het pleeggezin oefent het loslopen door middel van een fluitje: een fluitsignaal betekent dat de hond moet terugkomen en lekkers krijgt. Meestal leert het pleeggezin eveneens dat de puppy de hand van de baas aan moet tikken zodat het toekomstig blinde of slechtziende baasje weet dat de hond terug is en aanlijnen mogelijk is. Aspirant-blindengeleidehonden mogen daarnaast steeds mee met de baas: het
openbaar vervoer, naar het restaurant, naar de dokter, naar de slager, ... Tot slot zit een pup nooit langer dan twee à vier uur per dag alleen; meestal is hij lekker bij de baas. Een geleidehond (in opleiding) is absoluut niet zielig.
Geleidehond
Ook wanneer een geleidehond eenmaal aan het werk is, blijft het in 90% van de tijd een gewone
huishond.. Hij mag tevens rollebollen in de modder, zwemmen, trek-, zoek- en apporteerspelletjes doen, spelen met mensen en andere dieren, ... Hij is thuis een gewone huishond die huisgenoten en bezoekers mogen aaien en waarmee ze volop mogen spelen.
Betalen
Zowel de Nederlandse zorgverzekeraar als Belgische overheid
Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap betalen een (groot) deel van de opleidingskosten van een blindengeleidehond terug aan een erkende geleidehondenschool. De Belgische geleidehondenscholen krijgen vanuit het VAPH een
lager bedrag dan de Nederlandse scholen waardoor de wachttijd daar een pak langer is. De totale opleidingskosten van een blindengeleidehond bedragen ongeveer 20.000 à 25.000 EUR. Een blinde of slechtziende persoon hoeft echter zowel in Nederland als België nooit zelf te betalen voor zijn of haar blindengeleidehond bij een door de overheid erkende geleidehondenschool. De geleidehondenschool zelf zoekt steeds via sponsoring,
de dopjesactie en andere activiteiten het resterende bedrag bij elkaar. Het is een fabeltje dat een blinde of slechtziende persoon rijk moet zijn om een geleidehond te krijgen.
Opleiding
Een geleidehond krijgt een gedegen opleiding die 2 à 2,5 jaar duurt in totaal. De eerste fase gebeurt bij het pleeggezin, rond de leeftijd van 1 jaar gaat de hond voor nog gemiddeld 1 jaar de opleiding in bij de geleidehondenschool, en de derde en laatste fase bestaat uit een opleiding tussen baas en hond. Via de
matching zoekt de geleidehondenschool de juiste baas voor de juiste geleidehond. Het is met andere woorden onwaar dat de eerste hond die afgestudeerd is, naar de persoon gaat die het langst staat te wachten. De laatste opleidingsfase, die meestal zowel intern in de (omgeving van de) geleidehondenschool als bij de gebruiker thuis gebeurt, is zeer stevig opgebouwd. De gebruiker leert niet alleen werken met een geleidehond, maar laat de hond uit, geeft de hond eten, laat de hond loslopen als huishond enzovoort. Daarnaast krijgt hij een stevige theoretische basis over honden en natuurlijk mag een medische lessenreeks niet ontbreken. Het is zeker niet zo dat de geleidehondenschool een geleidehond "zomaar" aan een blinde of slechtziende persoon geeft wanneer hij de opleiding voltooid is.
Geen robot
Een geleidehond is geen robot; hij maakt wel eens foutjes in het geleidewerk. Hij zal echter de baas met
visuele handicap nooit in groot gevaar brengen. Soms is een geleidehond afgeleid doordat mensen de geleidehond afleiden of er met een huishond naartoe gaan terwijl de hond in functie is. Daardoor is de hond niet meer 100% geconcentreerd en ontstaan mogelijk problemen.
In principe is de geleidehond een nette huishond, maar af en toe zal hij wel eens wat "kattenkwaad" uithalen, want een geleidehond is en blijft in de eerste plaats een hond. Er bestaan vaak heel wat twijfels over
de mogelijkheden van een geleidehond. Hieruit blijkt des te meer dat een geleidehond enkele beperkingen heeft.
Zelf beslissingen nemen
Ook dient een blinde of slechtziende baas zelf beslissingen te nemen en zijn gezond verstand te gebruiken wanneer hij met een blindengeleidehond op stap gaat. Hij is verantwoordelijk voor de te lopen route die hij goed kent. Een geleidehond die zelf beslissingen neemt, loopt immers snel naar het park, de slager, de dierenwinkel of een ander hondenvriendje. De blinde baas moet zelf goed weten waar hij zich bevindt, waar hij naartoe gaat en hoe hij er moet geraken en via allerlei aangeleerde
commando's stuurt hij zo de hond via de stem. De hond bepaalt niet zelf de weg; hij zorgt er louter voor dat hij commando's opvolgt en de blinde of slechtziende baas nergens tegenloopt. Het is een wisselwerking waarbij elke partij een onmisbare rol heeft.
Beugel
Geleidehonden dragen een tuig (of ook wel harnas genoemd) dat bestaat uit een (leren) jasje waaraan een rechtopstaande of liggende beugel bevestigd is. De beugel ziet er uit als een soort "handvat" dat de blinde of slechtziende geleidehondgebruiker vastneemt. Het is echter niet de bedoeling om met dit handvat de hond letterlijk te "sturen" naar een bepaalde bestemming. De beugel dient louter om alle bewegingen van de geleidehond perfect aan te voelen en obstakels en andere objecten in te schatten. Een persoon met visuele handicap duwt zijn geleidehond nooit vooruit! De geleidehond heeft overigens geen last van het tuig; het is dusdanig ontwikkeld dat hij er geen druk- of schuurplekken van krijgt.
Gepensioneerde en afgekeurde geleidehonden
Een
gepensioneerde geleidehond blijft in vele gevallen bij de baas, en in andere gevallen krijgt de hond een gouden mand bij een familielid of bij het puppypleeggezin waar de hond het eerste jaar is opgegroeid. Een
afgekeurde blindengeleidehond krijgt een mooie thuis: het pleeggezin, maar indien mogelijk een ander sociaal doel. Zo zijn sommige vroegtijdig afgekeurde blindengeleidehonden reeds aan het werk als sociale hond in een woonzorgcentrum, op een palliatieve dienst in het ziekenhuis, bij een rolstoelgebruiker, als buddyhond, als autismegeleidehond, ... Gepensioneerde of afgekeurde blindengeleidehonden gaan nooit naar het asiel. Inslapen is uiteraard niet aan de orde.
Lees verder