Wat kan een geleidehond voor blinden en wat kan hij niet?

De mobiliteit, zelfstandigheid en zelfzekerheid van een blinde/slechtziende persoon verhogen met een aanzienlijk percentage wanneer hij/zij met een blindengeleidehond op straat loopt. Een blindengeleidehond geeft ontzettend veel dingen spontaan aan of voert allerlei commando's uit voor de baas. Hoewel een blindengeleidehond erg intelligent is en veel dingen doet voor zijn blinde of zwaar slechtziende baas, is een geleidehond geen robot die altijd alles correct en vanaf de eerste keer goed doet. Daarnaast heeft een geleidehond enkele beperkingen die bij veel mensen onbekend zijn.

• Wat zijn de taken van een geleidehond (spontaan en op commando)?
• Obstakels omzeilen
• Zekerheid in het verkeer
• Hoogteobstakels
• Automatisch stoppen en zijstraat indraaien
• Zoekcommando's
• Commando weigeren
• Wat kan een blindengeleidehond niet voor zijn blinde of slechtziende baas?
• Bewegende voorwerpen inschatten
• Groene of rode lichten onderscheiden
• Lezen
• Conclusie

Wat zijn de taken van een geleidehond (spontaan en op commando)?

Obstakels omzeilen

Een geleidehond omzeilt obstakels. Zo zorgt de geleidehond ervoor dat de baas met visuele handicap niet aanloopt tegen o.a. vuilnisbakken, foutgeparkeerde auto's, wegenwerken, verkeerspalen, half op de stoep liggende fietsen, aanstormende mensen die blijkbaar niet vandaag maar liefst gisteren op hun bestemming hadden geraakt, mensen die op de stationstrappen zitten, …

Zekerheid in het verkeer

Bovendien zorgt de geleidehond voor meer zekerheid in het verkeer. Als blinde/slechtziende persoon is het niet meer nodig om uiterst geconcentreerd te zijn. Met een witte stok moet hij enorm veel in het oog/het oor houden: aanstormende fietsers en bromfietsers, spelende kinderen, voorbijrazende auto's, bestelwagens, vrachtwagens op kruispunten en natuurlijk ook de hierboven beschreven obstakels.

Hoogteobstakels

Geleidehonden kijken - in tegenstelling tot een witte stok - ook naar hoogteobstakels en houden er rekening mee zodat de baas er niet tegen aanloopt. Denk maar aan overhangende luifels, overhangende takken / blaadjes, te laaghangende verkeersborden, … Tevens maken heel wat winkels en bedrijven publiciteit via vlaggen. Wanneer deze op ooghoogte hangen, is dit erg lastig. Gelukkig detecteert een geleidehond deze perfect en omzeilt hij ze tijdig.

Automatisch stoppen en zijstraat indraaien

Een geleidehond geeft bepaalde dingen aan door te stoppen of ergens in te draaien: Hij stopt automatisch voor een stoeprand en bij een zebrapad, en hij draait automatisch even een zijstraatje rechts of links in. Zo telt de geleidehondgebruiker straten en steekt hij de zijstraat over wanneer hij er niet moet zijn. Een supermarkt bevindt zich bijvoorbeeld in de derde zijstraat aan de linkerkant. Als de geleidehond de derde zijstraat indraait, weet de gebruiker dat hij die zijstraat niet moet oversteken maar inderdaad verder moet doorlopen. Hij weet dat hij vervolgens aan de geleidehond het commando kan vragen om de supermarkt aan te geven.

Zoekcommando's

Een geleidehond kent verschillende zoekcommando’s, zelfs op onbekend terrein: de stoeprand, een zebrapad, een zitplaats, een kassa/receptie/loket, de in- en uitgang, een deur, een rateltikker, een ribbeltegen, trappen omlaag/omhoog (met de leuning), de bushalte, de lift, allerlei bekende mensen/plaatsen/straatnamen die de gebruiker vaak herhaalt, …

Commando weigeren

Een geleidehond heeft de kracht om een commando te weigeren wanneer dit gevaar oplevert voor het baasje en/of de hond zelf. Zo blokkeert de hond de gebruiker wanneer er een put op de stoep ligt, hij loopt evenmin rechtdoor op het perron zodat de gebruiker niet in de treinsporen sukkelt en de hond steekt de straat niet over en blokkeert de gebruiker wanneer hij een fietser of auto ziet aankomen. Het vergt een behoorlijke inspanning om dit aan te leren aan een geleidehond; hij moet immers leren om selectief ongehoorzaam te zijn.

Wat kan een blindengeleidehond niet voor zijn blinde of slechtziende baas?

Bewegende voorwerpen inschatten

Aangezien beweging voor een hond zéér moeilijk in te schatten is omwille van gebrek aan dieptezicht, maakt de hond soms een foutieve inschatting. Eventjes hulp bieden blijft met andere woorden welkom. De blinde/slechtziende persoon geeft dan zelf wel aan of hij/zij op dat ogenblik de aangeboden hulp graag aanvaardt. Concentratie blijft geboden, zij het in andere mate.

Groene of rode lichten onderscheiden

Oversteken bij groen licht is voor een geleidehond onmogelijk. Hij helpt echter wel bij het recht oversteken. Het baasje dient zelf aan te geven wanneer hij wil oversteken. Indien verkeer toch nog nadert, weigert de hond het oversteekcommando en blokkeert hij z’n baasje. Dit is uiteraard geen evidentie daar de hond nu een commando moet negeren om zichzelf en z'n baas te beschermen. Let wel, een geleidehond is geen superdier, ook hij heeft soms last van stress, vermoeidheid, concentratieproblemen en andere zaken waardoor hij mogelijk wel eens een steekje laat vallen.

Lezen

Een blinde of zwaar slechtziende baas is meestal niet in staat om bus- of metronummers te lezen. Een geleidehond weet dit evenmin. Daarom vraagt de baas aan een andere persoon hulp of maakt hij via een omhoog gehouden nummerbordje duidelijk welke bus of metro hij nodig heeft.

Conclusie

De hond breidt tijdens zijn opleiding z’n psychologische lichaamsomvang uit tot 1m rechts en 2m boven zich zodat hij zichzelf én zijn baasje beschermt. Een blindengeleidehond is echter in geen geval een robot en ook bepaalt hij niet zelf de weg. Zowel de geleidehond als de baas krijgen een gedegen opleiding om om te leren gaan met het verkeersbeeld en allerlei soorten omgevingen en situaties.

Lees verder

• Een blindengeleidehond is ook een huishond
• Blindengeleidehond: Welke commando's kent hij?
• Aai een geleidehond niet of leid hem niet af!
• Geleidehondeninstructeur: Hond opleiden tot geleidehond