Puppypleeggezin voor een toekomstige blindengeleidehond

Een blindengeleidehond wordt niet "zomaar" als geleidehond geboren. De opleiding van een blindengeleidehond begint al bij de geboorte met een goede socialisatie in het nest. Wanneer de pup zeven tot acht weken oud is en geselecteerd is door een instructeur van de geleidehondenschool om blindengeleidehond te worden, verhuist de pup naar een puppypleeggezin, ook wel puppycoach of puppywalker genoemd. Daar start de eerste fase van de opleiding tot blindengeleidehond. Puppypleeggezinnen zijn van onschatbare waarde; zij leggen de basis voor een sociale, gehoorzame en stabiele blindengeleidehond voor een persoon met een visuele handicap.

• Voorwaarden voor een pleeggezin
• Socialiseren van de pup
• Begeleiding en training
• Afgekeurd
• Afgestudeerd
• Ook pleeggezin worden?

Een puppypleeggezin ontvangt een puppy wanneer deze rond de zeven tot acht weken oud is. Het gezin heeft de taak om de pup zo goed mogelijk vertrouwd te maken met allerlei situaties uit het dagelijkse leven, zodat een blinde persoon later overal op een veilige manier kan reizen met een hond die nergens van opkijkt. Op de leeftijd van één tot anderhalf jaar ondergaat de hond een medische controle door een dierenarts in een dierenkliniek, omdat een perfect gezonde hond vereist is om de taak van blindengeleidehond op zich te nemen. Wanneer de hond zowel medisch als gedragsmatig in orde is, begint de tweede fase van de opleiding in de geleidehondenschool zelf. Dan eindigt de taak van het pleeggezin en keert de hond terug naar de geleidehondenschool.

Voorwaarden voor een pleeggezin

Een pup vereist veel tijd en aandacht, vooral als hij later als blindengeleidehond wordt ingezet. Daarom hebben alle geleidehondenscholen in België en Nederland specifieke voorwaarden voor de selectie van pleeggezinnen. Deze voorwaarden kunnen per school verschillen, maar omvatten doorgaans:

Het alleen zijn: De pup mag niet te vaak en niet te veel uren achter elkaar alleen worden gelaten; dit is doorgaans tussen de 2 en 4 uur per keer, afhankelijk van de school.
Andere huisdieren: De pup mag in een gezin met andere (huis)dieren worden geplaatst, mits deze goed opgevoed zijn.
Socialisatie: De pup moet gesocialiseerd worden door te wennen aan diverse situaties, locaties, dieren, mensen, ondergronden, enzovoort. Tijdens buitenshuisactiviteiten draagt de hond een herkenbaar jasje, hesje of dekje met meestal de naam, het logo en de website van de geleidehondenschool. Het pleeggezin ontvangt een pasje zodat de hond herkenbaar is als aspirant-blindengeleidehond, waardoor de hond (in principe) overal binnen mag.
Opvoeding: De pup moet met liefde, geduld en zorg worden opgevoed. Gehoorzaamheids- en zindelijkheidstraining zijn cruciaal.
Gezinsomstandigheden: Het pleeggezin moet bij voorkeur geen jonge kinderen (onder de 2 tot 4 jaar, afhankelijk van de school) hebben.
Regio: Soms worden pups enkel in bepaalde regio's geplaatst, wat de groepstrainingen en/of huisbezoeken van de instructeur vergemakkelijkt.
Verzorging: De pup moet altijd vergezeld worden door een volwassene uit het gezin.

Ook een huishond

Uiteraard wordt ervoor gezorgd dat de pup voldoende rustmomenten heeft. Wanneer de pup geen jasje draagt, kan hij gewoon spelen en als gewone huishond worden behandeld. Het puppypleeggezin laat de pup daarom, indien mogelijk, dagelijks los.

Vergoeding

Het pleeggezin ontvangt geen financiële vergoeding voor hun inzet. Echter, elke geleidehondenschool in België en Nederland zorgt voor de vergoeding van dierenartskosten, voer en soms andere benodigdheden zoals een bench, speeltjes en kleedjes.

Regels van de school

Pleeggezinnen moeten zich houden aan de regels en procedures van de school. Vaak wordt er een contract opgesteld dat door alle partijen wordt ondertekend. Daarnaast wordt van pleeggezinnen verwacht dat ze regelmatig rapporten invullen over de voortgang van de pup.

Op de wachtlijst

Bij goedkeuring van de geleidehondenschool komt het pleeggezin meestal op een wachtlijst te staan. Deze wachtlijst is afhankelijk van het aanbod van pups bij de school op dat moment.

Socialiseren van de pup

De belangrijkste socialisatiefase van een pup duurt tot ongeveer 16 weken oud. Dit betekent dat een puppypleeggezin de eerste weken een grote verantwoordelijkheid heeft om de pup goed te socialiseren en dit op een zo aangenaam mogelijke manier te doen, zodat de pup fijne herinneringen aan deze periode overhoudt. Gedurende de 1 tot 1,5 jaar dat de pup bij het pleeggezin verblijft, dient hij overal mee naartoe te worden genomen. Enkele zaken, zoals traplopen, mogen in het begin nog niet worden geoefend. Het pleeggezin krijgt van de school een handleiding met "do's" en "don'ts" en kan altijd vragen stellen aan de school.

Verschillende mensen

De pup moet worden blootgesteld aan verschillende mensen, zoals mensen met een handicap, mensen met verschillende huidskleuren, baby's, kinderen, mensen met hoeden en petten, mensen met baarden of snorren, mensen op fietsen en skateboards, dierenartspraktijkpersoneel, postbodes, enzovoort.

Verschillende plaatsen

Een geleidehond in spé moet zoveel mogelijk verschillende plaatsen leren kennen om niet van streek te raken in nieuwe omgevingen. Denk hierbij aan huizen van anderen, kerken, straten met en zonder stoep, plattelands- en zandwegen, drukke steden, terrasjes, cafés, bejaardentehuizen, scholen, werkplekken, feestelijke evenementen zoals carnaval, Sinterklaas en Zwarte Piet, supermarkten, optredens, rommelmarkten, kinderboerderijen, theaters, enzovoort. Ook (glazen) liften, (open) trappen en automatische deuren bieden goede oefenmogelijkheden. Plaatsen met vreemde geuren, zoals ziekenhuizen, tandartspraktijken, verfwinkels, slagers of dierenwinkels, zijn ook belangrijk. Het openbaar vervoer is een must voor de opleiding van een blindengeleidehond. In de auto moet de hond op het voetenmatje of in een afgesloten koffer zitten, niet op de achterbank.

Soortgenoten

Hoewel honden van nature geïnteresseerd zijn in soortgenoten, mag een geleidehond niet naar andere honden gaan. De pup leert in het pleeggezin al om niet naar soortgenoten te gaan wanneer hij een dekje of jasje aan heeft. Bovendien moet hij op andere dieren op een beleefde manier reageren en mag hij aangelijnd niet zijn eigen zin doen.

Verschillende objecten en geluiden

De pup moet worden blootgesteld aan verschillende objecten en situaties die normaal gesproken angst kunnen opwekken bij een huishond. Dit omvat geluiden zoals vuurwerk, zwaar vrachtverkeer, motors, stofzuigers en standbeelden. Het pleeggezin moet de pup hiermee laten kennismaken. De pup moet ook worden blootgesteld aan alle weersomstandigheden, aangezien een blinde of slechtziende persoon later ook in verschillende weersomstandigheden buiten zal komen. Tot slot moet het pleeggezin verschillende soorten ondergronden oefenen met de pup.

Handigheden voor een blinde / slechtziende baas

• Mand of bench: Het pleeggezin leert de hond om naar de mand of bench te gaan wanneer de bel gaat, er bezoek is, of wanneer er eten wordt klaargemaakt. Dit voorkomt dat de hond te druk is bij bezoek en voorkomt mogelijk etenstekelen of bedelen.
• Alleen zijn: Het is handig als de hond enkele uren alleen kan zijn, omdat dit later ook voorkomt wanneer de baas ergens heen gaat waar de geleidehond niet mee kan.
• Verzorging: Het is wenselijk dat de hond goed kan worden betast, verzorgd en gebaad.
• Blijven staan aan de deur: Wanneer de hond binnenkomt, moet hij automatisch blijven staan bij de deur zodat de baas zijn pootjes kan schoonmaken.
• Loslopen: Tijdens het loslopen moet de pup de hand van de baas aanraken wanneer hij wordt geroepen, zodat de baas weet waar de pup zich bevindt (voor beloning of om hem weer aan te lijnen).
• Objecten apporteren: Het is handig als de toekomstige blindengeleidehond objecten op commando kan apporteren.

De geleidehondenschool biedt mogelijk extra oefeningen aan die het pleeggezin gedurende het eerste jaar kan uitvoeren.

Begeleiding en training

Een pleeggezin staat er nooit alleen voor; ze kunnen altijd terecht bij de instructeur of dierenarts van de geleidehondenschool. De meeste scholen werken met "consulenten" of "instructeurs" die regelmatig een bezoek brengen aan het gezin. Sommige scholen organiseren ook maandelijkse trainingsdagen voor pleeggezinnen en hun pups. Tijdens deze dagen kunnen ervaringen worden uitgewisseld en beoordeelt de instructeur de voortgang van de pups. Ze oefenen op verschillende locaties zoals stations, supermarkten, dierentuinen, kermissen en bossen. Gezamenlijke trainingen op een hondenschool onder leiding van de geleidehondeninstructeur zijn ook mogelijk. Sommige puppypleeggezinnen volgen op verzoek van de school of uit eigen beweging wekelijks of meerdere keren per week hondenschool met de pup. Dit gebeurt in nauw overleg met de school omdat aspirant-blindengeleidehonden niet alle oefeningen mogen aanleren (zoals bijvoorbeeld over een horde springen).

Afgekeurd

Soms krijgt een puppypleeggezin het verdrietige nieuws dat de pup niet geschikt zal blijken te zijn als blindengeleidehond. Dit kan al tijdens de periode bij het pleeggezin gebeuren of later tijdens de opleiding. Elke geleidehondenschool heeft zijn eigen beleid voor het omgaan met afgekeurde honden. Sommige scholen hertrainen de hond tot een andere rol, zoals autismehond, buddyhond of hulphond. Andere scholen kunnen de hond schenken aan een sociaal doel, zoals een palliatieve eenheid in een ziekenhuis of een woonzorgcentrum. Vaak wordt ook bekeken of het puppypleeggezin bereid is om de pup opnieuw op te nemen. In sommige gevallen zoekt de school een nieuw thuis voor een afgekeurde blindengeleidehond. De procedures verschillen per school en worden per hond individueel bekeken.

Afgestudeerd

Wanneer de hond naar de geleidehondenschool gaat op de leeftijd van één tot anderhalf jaar, neemt het pleeggezin afscheid van de hond. Na het afronden van de opleiding op school en de succesvolle afstuderen, zoekt de geleidehondenschool een geschikt baasje voor de hond door middel van matching. Meestal wordt het pleeggezin geïnformeerd wanneer een geslaagde match is gevonden. Wat er daarna gebeurt, hangt af van de school. Bij sommige scholen mag de nieuwe eigenaar pas na een half jaar contact opnemen met het pleeggezin, terwijl andere scholen de nieuwe eigenaar tijdens de instructieperiode of bij een andere gelegenheid live laten kennismaken met het pleeggezin. Sommige eigenaren kiezen er ook voor om de hond naar het pleeggezin te brengen wanneer ze zelf op vakantie zijn. Het contact tussen het pleeggezin en de nieuwe eigenaar is dus afhankelijk van de nieuwe eigenaar van de hond.

Ook pleeggezin worden?

Regelmatig zijn er berichten van geleidehondenscholen die op zoek zijn naar nieuwe puppypleeggezinnen. De Nederlandse Oogvereniging biedt een lijst van Nederlandse geleidehondenscholen beschikbare scholen. Ook de Belgian Assistance Dog Federation (BADF) heeft een lijst van Belgische geleidehondenscholen scholen die op zoek zijn naar pleeggezinnen.

Puppypleeggezinnen vervullen een belangrijke rol; zij zorgen ervoor dat een blinde of slechtziende persoon later met een evenwichtige en sociale hond op stap kan gaan.

Lees verder

• Blindengeleidehonden: Trauma's van vuurwerk voor baas & hond
• Een blindengeleidehond is ook een huishond
• Een blindengeleidehond op pensioen
• Matching: de juiste blindengeleidehond voor de juiste baas
• Verschillende soorten assistentiehonden