Blindengeleidehonden: Trauma's van vuurwerk voor baas & hond

Vuurwerkknallen en onverwachte harde geluiden vormen steeds vaker een probleem voor blindengeleidehonden en hun baasjes. Soms wordt zelfs bewust vuurwerk naar geleidehonden (in opleiding) gegooid. Dergelijke incidenten kunnen leiden tot blijvende trauma's voor zowel de hond als de eigenaar. Dit kan vaak resulteren in tijdelijke of permanente uitsluiting van de hond voor geleidewerk. Hoewel een hertraining soms mogelijk is, biedt dit niet altijd een oplossing. De eigenaar, die vaak net als de hond veel angst en stress ervaart, verliest daardoor zijn mobiliteit. Geleidehondgebruikers en opleidingscentra roepen op om de wettelijk toegestane vuurwerkafsteektijden strikt na te leven. Dit stelt blinde en slechtziende geleidehondgebruikers in staat hun hond op andere tijden uit te laten. De geleidehond is immers cruciaal voor de vrijheid en mobiliteit van een blinde of slechtziende persoon.

• Wat gebeurt er precies?
• Overtreding wettelijke regels
• Hertraining van de geleidehond: tijd, energie en kosten
• Is trainen op vuurwerk / harde geluiden bij blindengeleidehonden mogelijk?
• Grote impact bij trauma's: hertraining van blindengeleidehond Fenna en haar baas
• Sensibilisering
• Nederland
• België
• Misvattingen rond "Blindengeleidehonden: Trauma's van vuurwerk voor baas & hond"
• Blindengeleidehonden zijn immuun voor angst door vuurwerk
• De eigenaar van een blindengeleidehond is altijd in staat om zijn hond te kalmeren tijdens vuurwerk
• Blindengeleidehonden kunnen goed omgaan met vuurwerk door hun aangeleerde vaardigheden
• Vuurwerkangst bij blindengeleidehonden heeft geen invloed op de eigenaar
• Blindengeleidehonden kunnen eenvoudig worden afgeleid van hun angst voor vuurwerk
• Blindengeleidehonden kunnen hun werk gewoon blijven doen tijdens vuurwerkshows
• Vuurwerktrauma bij blindengeleidehonden heeft slechts korte-termijn gevolgen
• Blindengeleidehonden kunnen in alle gevallen de angst voor vuurwerk overwinnen

Wat gebeurt er precies?

Overtreding wettelijke regels

Blinde of slechtziende mensen kunnen, net als hun honden, niet inschatten waar en wanneer vuurwerk wordt afgestoken. Vaak begint het vuurwerk al in de eerste of tweede week van december en gaat dit door tot enkele dagen of zelfs weken na het nieuwe jaar. Tijdens deze periodes zijn veel geleidehondgebruikers bijzonder kwetsbaar. Ze bevinden zich in een lastige situatie waarbij ze constant moeten zoeken naar veilige momenten en plaatsen om hun hond uit te laten.

Hertraining van de geleidehond: tijd, energie en kosten

Wanneer een geleidehond wordt blootgesteld aan explosief harde geluiden of wordt bekogeld met vuurwerk, kan de hond extreem angstig raken en willen wegrennen. In 2004 veroorzaakte een geleidehond die met vuurwerk werd aangevallen in Den Haag onbedoeld een ernstig ongeval, waardoor de gebruiker maandenlang moest revalideren. Na zo'n incident kan de geleidehond vaak niet meer functioneren als geleidehond, wat de eigenaar hulpeloos en gedesoriënteerd achterlaat. Sommige honden associëren de plaats waar vuurwerk is afgestoken met angst, wat kan leiden tot vermijdingsgedrag, zoals niet meer over een bepaalde brug lopen of door een specifieke straat. Hertraining en professionele ondersteuning van zowel de hond als de eigenaar zijn vaak nodig om met deze situaties om te gaan. Hertraining is niet altijd mogelijk, wat betekent dat de intensieve band tussen de baas en de geleidehond kan eindigen. Dit is ook een tegenslag voor de geleidehondenschool, aangezien de opleiding van een blindengeleidehond veel tijd, energie en geld kost. Een afgestudeerde geleidehond kost gemiddeld €25.000.

Is trainen op vuurwerk / harde geluiden bij blindengeleidehonden mogelijk?

Het is beperkt mogelijk om een geleidehond te trainen voor (onverwachte) vuurwerkknallen en andere plotselinge, harde geluiden. Tijdens de opleiding proberen instructeurs harde geluiden te koppelen aan iets positiefs voor de hond. Ze laten eerst op afstand knallen horen, bijvoorbeeld met een startpistool, terwijl ze met de hond spelen. Hedendaagse knallen, inclusief illegaal vuurwerk, zijn echter zo krachtig dat sommige honden alsnog schrikken, aangezien deze bijna niet te onderscheiden zijn van explosiegeluiden. De politie onderschept steeds meer zwaar illegaal vuurwerk, oftewel vuurwerkbommen. In het reguliere geleidewerk hebben veel geleidehonden geen of nauwelijks problemen met vuurwerk op een veilige afstand. Andere honden vinden het echter moeilijker om met vuurwerk om te gaan, wat in overleg met de geleidehondenschool wordt besproken. De meeste geleidehondgebruikers proberen vuurwerkpieken zoveel mogelijk te vermijden.

Grote impact bij trauma's: hertraining van blindengeleidehond Fenna en haar baas

In 2011 werd het dramatische geval van geleidehond Fenna en haar baasje Marianne uit Huurhugowaard breed uitgemeten in de media. Tijdens een wandeling werden ze op een bruggetje bekogeld met vuurwerk. Paul De Leeuw ontving het duo in de talkshow "Paul", waar Marianne vertelde over de impact van het incident. Golden retriever Fenna vertoonde intense stress, was angstig, sprong bijna in het water, probeerde weg te lopen en was gedesoriënteerd. Een buurtbewoner bracht hen uiteindelijk terug naar huis. Het werd duidelijk dat Fenna hertraining nodig had, terwijl de vorige geleidehond van Marianne ook al was afgekeurd vanwege vuurwerkangst. Een ander filmpje toonde Fenna en haar baasje die therapie volgden. Er is echter nooit een nieuwsbericht verschenen dat de daders zijn gevonden; twee jongeren werden aanvankelijk opgepakt maar bleken later niets met de zaak te maken te hebben.

Sensibilisering

Nederland

Er is voortdurende noodzaak tot sensibilisering van het publiek, vooral omdat veel mensen zich niet aan de wettelijke regels houden en langdurig vuurwerk afsteken, zowel voor als na de jaarwisseling. KNGF Geleidehonden verspreidt jaarlijks voorlichtingsfilmpjes en/of persberichten over de gevaren van vuurwerk en harde geluiden voor zowel hond als eigenaar. KNGF Geleidehonden organiseert daarnaast af en toe schoolbezoeken, waarbij basisschoolleerlingen leren over het trainen van geleidehonden en de moeilijkheden die sommige honden ervaren met harde geluiden. Tevens adviseert KNGF Geleidehonden om nooit vuurwerk af te steken in de nabijheid van een geleidehondgebruiker.

België

In kranten en tijdschriften wordt ook in België aandacht besteed aan de problemen die geleidehondgebruikers ondervinden. Adeline Valkenborg, voorzitter van het Belgisch Centrum voor Geleidehonden (BCG) en zelf geleidehondgebruiker, heeft persoonlijk ervaring met pestgedrag. Jongeren gooiden bijvoorbeeld een voetzoeker naar haar geleidehond in de buurt van het station van Gent, waardoor de hond schrok en in een autobus rende. Annelies Driesmans, instructrice bij het BCG, meldt dat de geleidehondenschool puppy's en jonge honden traint op harde en onverwachte geluiden, maar dat dit nog steeds een uitdaging kan zijn in sommige situaties.

Een geleidehond is een waardevol bezit voor een persoon met een visuele handicap. Hij waarborgt letterlijk de veiligheid van zijn blinde eigenaar. Het opzettelijk testen van een hond met vuurwerk of harde geluiden is dan ook uiterst ongepast.

Misvattingen rond "Blindengeleidehonden: Trauma's van vuurwerk voor baas & hond"

Vuurwerk is voor veel mensen een bron van plezier, maar voor blindengeleidehonden kan het een traumatische ervaring zijn. Het geluid en de spanning van het vuurwerk kunnen zowel de hond als de eigenaar angst en stress bezorgen. Er bestaan echter veel misvattingen over hoe deze honden reageren op vuurwerk en de mate waarin dit hen en hun baasjes beïnvloedt.

Blindengeleidehonden zijn immuun voor angst door vuurwerk

Veel mensen denken dat blindengeleidehonden, vanwege hun training, niet bang zijn voor het lawaai van vuurwerk. Dit is echter niet het geval. Ondanks hun uitstekende training kunnen blindengeleidehonden gevoelig zijn voor harde geluiden en plotselinge veranderingen in hun omgeving. De angst die door vuurwerk wordt veroorzaakt, kan zelfs leiden tot paniekaanvallen bij de hond, wat de algehele situatie moeilijker maakt voor zowel de hond als de eigenaar.

De eigenaar van een blindengeleidehond is altijd in staat om zijn hond te kalmeren tijdens vuurwerk

Een andere misvatting is dat de eigenaar van een blindengeleidehond altijd in staat is om de hond te kalmeren tijdens een vuurwerkshow. Het is belangrijk te begrijpen dat de hond tijdens zo'n stressvolle situatie niet altijd het vertrouwen van de eigenaar kan volgen. Wanneer de geluiden en flitsen van vuurwerk te intens worden, kan de hond zich extreem gestrest voelen, wat het moeilijk maakt voor de eigenaar om de hond effectief te begeleiden of kalmeren.

Blindengeleidehonden kunnen goed omgaan met vuurwerk door hun aangeleerde vaardigheden

Een veel gehoorde misvatting is dat blindengeleidehonden goed getraind zijn om om te gaan met vuurwerk door hun opgedane vaardigheden. Hoewel ze uitstekend zijn getraind om met allerlei situaties om te gaan, is vuurwerk een onverwachte gebeurtenis die de hond kan overrompelen. De training van een blindengeleidehond is gericht op dagelijkse navigatie en interactie met de omgeving, maar vuurwerk brengt een unieke stressfactor met zich mee die moeilijk te voorspellen is.

Vuurwerkangst bij blindengeleidehonden heeft geen invloed op de eigenaar

Veel mensen geloven dat de angst van de hond voor vuurwerk geen invloed heeft op de eigenaar. Dit is echter onjuist. Wanneer een blindengeleidehond gestrest raakt door vuurwerk, kan dit de functie van de hond als geleider ernstig belemmeren. De eigenaar kan zich daardoor onzeker voelen of zelfs in gevaar komen als de hond niet in staat is om goed te reageren of de juiste routes te volgen. Het effect van vuurwerkangst wordt vaak onderschat bij de baas van de hond, die ook te maken krijgt met extra stress en ongemak.

Blindengeleidehonden kunnen eenvoudig worden afgeleid van hun angst voor vuurwerk

Er wordt vaak gedacht dat blindengeleidehonden gemakkelijk afgeleid kunnen worden van hun angst voor vuurwerk door middel van snoepjes of andere beloningen. Hoewel positieve versterking een nuttig hulpmiddel is bij de training van honden, is het moeilijk om een hond die in paniek is door het geluid van vuurwerk snel te kalmeren. De intense stress die ontstaat door de geluiden kan de hond zodanig afleiden dat hij niet in staat is om zich op zijn omgeving te concentreren, wat het afleiden van de angst bemoeilijkt.

Blindengeleidehonden kunnen hun werk gewoon blijven doen tijdens vuurwerkshows

Een misvatting is dat een blindengeleidehond gewoon zijn werk blijft doen, zelfs tijdens een vuurwerkshow. In werkelijkheid is het voor de hond buitengewoon moeilijk om zijn taken te blijven uitvoeren wanneer hij onder hevige stress staat door het vuurwerk. De hond kan zich desoriënteren of zelfs proberen weg te lopen van de situatie, wat gevaarlijk kan zijn voor zowel de hond als de eigenaar. In zulke gevallen kunnen de vertrouwde commando's en begeleiding van de eigenaar onvoldoende zijn om de hond te kalmeren en zijn werk goed uit te voeren.

Vuurwerktrauma bij blindengeleidehonden heeft slechts korte-termijn gevolgen

Er wordt vaak aangenomen dat de gevolgen van vuurwerktrauma voor een blindengeleidehond slechts tijdelijk zijn. In werkelijkheid kunnen herhaalde blootstellingen aan vuurwerk leiden tot langdurige angst en stress bij de hond. Dit kan zijn vermogen om te functioneren als blindengeleidehond op de lange termijn beïnvloeden. Het kan zelfs leiden tot gedragsproblemen of verminderde prestaties, wat zowel de hond als de eigenaar in gevaar kan brengen.

Blindengeleidehonden kunnen in alle gevallen de angst voor vuurwerk overwinnen

Veel mensen denken dat blindengeleidehonden, net als andere honden, hun angst voor vuurwerk uiteindelijk kunnen overwinnen. Het is echter belangrijk te begrijpen dat de angst van de hond voor vuurwerk vaak niet volledig kan worden verholpen, zelfs niet met uitgebreide training of desensibilisatie. Dit maakt het essentieel voor eigenaren om voorzorgsmaatregelen te nemen en te zorgen voor een veilige, rustige omgeving voor hun hond tijdens de vuurwerkperiode.

Lees verder

• Dopjesactie voor Belgisch Centrum voor Geleidehonden (BCG)
• Een blindengeleidehond is ook een huishond
• Een blindengeleidehond op pensioen
• Aai een geleidehond niet of leid hem niet af!
• Puppypleeggezin voor een toekomstige blindengeleidehond