Matching: de juiste blindengeleidehond voor de juiste baas

In het straatbeeld zie je vaak een blindengeleidehond met zijn blinde of slechtziende baasje rondwandelen. Deze honden worden echter niet "zomaar" bij een persoon met een visuele beperking geplaatst nadat hun opleiding is voltooid. Via een zorgvuldig selectieproces probeert de geleidehondenschool te bepalen welke hond het beste bij welke baas past. Op deze manier probeert de school een optimale "match" te creëren tussen hond en baasje, rekening houdend met de behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de visueel gehandicapte persoon.

• Instructeur komt op huisbezoek
• Voldoende achtergrondinformatie
• Match
• Class: Baas én hond in opleiding

Niet iedereen komt in aanmerking voor een blindengeleidehond. Elke geleidehondenschool heeft specifieke voorwaarden en procedures voor het screenen van aspirant-geleidehondgebruikers. De scholen beoordelen of een geleidehond met al zijn voor- en nadelen het juiste hulpmiddel is voor een persoon met een visuele handicap.

Instructeur komt op huisbezoek

Gesprek

De aanvraagprocedure voor een blindengeleidehond verloopt grondig. Nadat de aspirant-geleidehondgebruiker (digitale) informatie heeft gelezen en een aanvraagformulier heeft ingediend, ontvangt hij na enige tijd een bezoek van een geleidehondeninstructeur. Pas na dit huisbezoek komt de toekomstige geleidehondgebruiker officieel op de wachtlijst te staan. Tijdens het gesprek worden onder andere de volgende zaken besproken:

• De achtergrond en identiteit van de visueel gehandicapte persoon
• Het karakter en de behoeften van deze persoon
• De woonomgeving en toegankelijkheid
• De mate van visuele beperking en het moment van ontstaan
• Specifieke behoeften en wensen voor de geleidehond
• Gewenste routes en gebruik van de hond
• Eventuele andere beperkingen of medische aandoeningen
• Ervaring met geleide- of huishonden
• Beschikbare uitlaatplaatsen in de tuin en/of woonomgeving

DogSim: route lopen buiten

Voor aspirant-geleidehondgebruikers
De instructeur neemt de aspirant-geleidehondgebruiker vaak mee naar buiten om een route te lopen met behulp van een DogSim. DogSim staat voor "Dog Simulator", een metalen apparaat met vier wieltjes dat een blindengeleidehond simuleert. De instructeur stuurt de DogSim en de aspirant-geleidehondgebruiker houdt de beugel vast die aan het apparaat is bevestigd. De instructeur duwt de DogSim vooruit, waardoor de toekomstige gebruiker een idee krijgt van hoe het is om met een geleidehond te lopen.

Tijdens dit buitenritje beoordeelt de instructeur:

• De oriëntatie en navigatie van de geleidehondgebruiker
• De bekendheid van de routes en de beheersing daarvan
• Het looptempo en het evenwicht

Niet alle scholen gebruiken dit toestel, maar elke instructeur probeert een goed beeld te krijgen van de toekomstige gebruiker.

Voor geleidehondgebruikers: vervangblindengeleidehond
Voor gebruikers die een vervangende blindengeleidehond krijgen, kan de DogSim ook worden ingezet. Met de DogSim kan de instructeur het looptempo en de gewoonten van de gebruiker evalueren om te zorgen voor een geschikte vervanghond. Dit helpt bij het trainen van de nieuwe hond op een manier die aansluit bij de bestaande routines van de gebruiker.

Voldoende achtergrondinformatie

Met alle verzamelde informatie (van DogSim, gesprekken en schriftelijke communicatie) kan de instructeur een geschikte match zoeken voor de (aspirant-)geleidehondgebruiker. Elke geleidehond heeft een uniek karakter, looptempo, en specifieke behoeften, net zoals elke gebruiker dat heeft. Iemand die rustig en traag loopt heeft geen snelle, energieke hond nodig. Andere gebruikers hebben misschien dagelijkse, repetitieve routes of juist zeer diverse routes. Sommige gebruikers hebben ook voorkeuren voor specifieke rassen. De instructeur zoekt altijd de best mogelijke combinatie van hond en baas.

Match

Niet chronologisch

Een geleidehond is doorgaans afgestudeerd tussen de 1,5 en 2,5 jaar oud. In de laatste fase van de opleiding heeft de instructeur een goed beeld van de hond en bekijkt of het profiel van de hond overeenkomt met dat van een (aspirant-)geleidehondgebruiker. Personen die een vervangende hond nodig hebben, krijgen meestal voorrang omdat ze al gewend zijn aan het gebruik van een geleidehond en niet lang zonder willen zitten. Het is niet zo dat de persoon die het langst op de wachtlijst staat automatisch de eerstvolgende beschikbare hond krijgt. De instructeur streeft naar de best mogelijke combinatie van hond en baasje.

Kennismaking geleidehond met (aspirant-)gebruiker

Wanneer een geleidehond volgens de instructeur past bij het profiel van een gebruiker, wordt deze op de hoogte gesteld. De gebruiker krijgt bericht en kan dan een bezoek van de instructeur verwachten, of worden uitgenodigd op de geleidehondenschool. Eerst wordt gekeken of de geleidehond en de toekomstige baasje een klik hebben. Daarna volgt een testwandeling om te beoordelen hoe de hond functioneert en hoe de toekomstige gebruiker ermee omgaat. Uiteindelijk vindt er een grondige evaluatie plaats om te bepalen of de match geslaagd is.

Class: Baas én hond in opleiding

Als de match succesvol blijkt, wordt de (aspirant-)geleidehondgebruiker uitgenodigd voor een "class", een intensieve instructieperiode voor zowel de gebruiker als de hond. Het Belgisch Centrum voor Geleidehonden vzw plant de "match" doorgaans 4 tot 8 weken voor de start van de instructie, zodat de gebruiker de nodige regelingen kan treffen, zoals vrijaf van werk en opvang voor de oude geleidehond. Tijdens deze periode krijgt de hond de kans om nog extra training te ontvangen. De persoon met de visuele beperking verblijft meestal 1 tot 3 weken intern op de geleidehondenschool, waarna een vervolgtraining in de eigen woon-, werk- en/of schoolomgeving volgt (post-class). Sommige scholen bieden geen interne instructie aan en leveren de hond rechtstreeks af in de thuissituatie, met een variabele trainingsperiode. In een classperiode, die vaak als intensief wordt ervaren, leren de gebruikers hoe ze met de geleidehond moeten werken en hoe ze de hond als huishond moeten verzorgen. Na de class en post-class blijven de gebruiker en de hond onder regelmatig toezicht van de instructeur.

Een goede match tussen geleidehond en baasje is cruciaal voor het succes van het partnerschap. De instructeur moet niet alleen de honden goed kennen, maar ook de leefwereld en behoeften van de (aspirant-)geleidehondgebruiker begrijpen.

Lees verder

• Wat kan een geleidehond voor blinden en wat kan hij niet?
• Verschillende soorten assistentiehonden
• Puppypleeggezin voor een toekomstige blindengeleidehond
• Aai een geleidehond niet of leid hem niet af!
• Een blindengeleidehond is ook een huishond