Een blindengeleidehond is geen robot

Een blindengeleidehond is geen robot Veel ziende personen vinden het fascinerend om een blindengeleidehond aan het werk te zien. Deze speciaal opgeleide hond neemt als het ware de ogen over van iemand die niet of niet goed ziet. Op die manier gaat de baas overal naartoe: De geleidehond omzeilt obstakels, vervult zoekopdrachten en is intelligent ongehoorzaam bij dreigend gevaar. Soms zien mensen dat de hond iets doet of juist niet doet wat in hun ogen een (grote) fout is. Het gebeurt dan regelmatig dat mensen de geleidehondgebruiker hierover aanspreken. In de eerste plaats is en blijft een geleidehond uiteraard steeds een hond: het is dus geen robot.

De opleiding in een notendop

Puppypleeggezin

Een blindengeleidehond heeft een lange opleiding achter de rug als hij eindelijk aan het werk mag. Eerst vertoeft hij ongeveer één jaar in een puppypleeggezin waar ze de pup socialiseren, en de basisknepen van gehoorzaamheid bijbrengen. Tijdens deze belangrijke socialisatieperiode gaat de hond overal mee naartoe met het gastgezin: winkelcentrum, sportwedstrijd, openbaar vervoer, markt, kinderboerderij enz. Het spreekt voor zich dat een aspirant-blindengeleidehond een goede basisgehoorzaamheid bezit alvorens hij in opleiding gaat. Dit gebeurt met behulp van de school via cursussen maar live lessen of trainingsdagen staan soms eveneens op het programma.

Naar school

Als de pup gemiddeld twaalf à zestien maanden oud is, gaat hij naar het opleidingscentrum waar de verdere opleiding gebeurt: obstakels omzeilen, verfijning van de zoekopdrachten, denken in minstens één meter breed en twee meter hoog zodat de visueel gehandicapte geleider later nergens tegenaan loopt, intelligent ongehoorzaam zijn als er gevaar dreigt, initiatief nemen door zelf een andere route te kiezen als de huidige route gevaar oplevert en bovendien dient de hond automatisch een aantal zaken aan te geven of uit te voeren zoals stoppen aan een zebrapad, een stoeprand aangeven, blokkeren voor een gevaarlijk obstakel enz.

Match en opleiding

Na ongeveer een half jaar tot anderhalf jaar trainen is een geleidehond klaar om aan het werk te gaan. In de laatste opleidingsfase bekijkt de geleidehondenschool zorgvuldig welke baas geschikt zou zijn voor de hond. Alle aspirant-geleidehondgebruikers zijn vooraf reeds grondig onderworpen aan een aantal interviews en oriëntatie-, mobiliteits- en looptempotesten, waardoor de school zorgvuldig een "match" maakt. Veelal bekijkt de school of het karakter, looptempo, werkaanbod maar eveneens de aandachtspunten van de hond én baas bij elkaar passen. Nadat de baas en hond kennis met elkaar gemaakt hebben en dit een positief verloopt kent, gaat het team in opleiding. Deze verloopt bij elke school wel in de thuis-, school- en/of werkomgeving van de baas, maar vooraf aan deze periode organiseren een aantal scholen daarnaast nog een interne instructieperiode van één of meerdere weken in of rond het opleidingscentrum.

Elke hond heeft aandachtspunten

De opleiding van een blindengeleidehond is zwaar; niet elke hond haalt de eindmeet. Door medische en/of gedragsmatige redenen, valt een hond - soms zelfs bijna aan de eindmeet - uit. Uiteindelijk kost een blindengeleidehond de maatschappij (overheid) handenvol geld. De kostprijs van 1 opgeleide en afgeleverde blindengeleidehond schommelt rond de 25.000 EUR. Veel mensen hebben daarom de verwachting dat een dergelijke hond altijd alles goed doet en geen fouten maakt. Echter, een geleidehond is in de eerste plaats een hond en een aantal aandachtspunten zijn daarom altijd in meerdere of mindere mate aanwezig in het geleidewerk. Geen enkele geleidehond is 100% altijd en overal perfect in zijn werk.. De instructeurs bekijken tijdens de match tevens de positieve en negatieve eigenschappen van de (geleide)hond. Wil of kan een toekomstig geleider hiermee omgaan en/of tijd in investeren? Dat is per persoon verschillend.

Voorbeelden van aandachtspunten in het geleidewerk

Afleiding

Andere mensen
Een geleidehond is mogelijk net als mensen afgeleid tijdens het werk. Soms ligt de oorzaak aan een andere persoon: Hij lokt de geleidehond met eten, haalt de hond aan met een zeer opgewekte stem, en/of hij begint de hond ongevraagd te aaien. Sommige honden zijn daarnaast spontaan dol op andere "leuke" mensen, zeker "bekende" mensen: wandelmaatjes, familieleden, collega's, klasgenoten, … Vaak proberen ze dan naar deze persoon toe te trekken, wat niet mag in tuig. Sommige bazen zullen de hond terug onder appèl plaatsen en eerst de "leuke" persoon begroeten alvorens de hond aan de begroetingsronde mag starten. Andere bazen laten het ietwat "ongewenste" gedrag oogluikend toe omdat het betert wanneer de begroeting gebeurd is.

Andere honden
Daarnaast komt het geregeld voor dat een persoon met huishond zijn hond laat snuffelen of spelen met de geleidehond waardoor deze eveneens afgeleid zal zijn. Het is uiteraard niet de bedoeling dat een huishond naar een geleidehond toegaat.

Voedsel
De meest gebruikte rassen als blindengeleidehond, zijn labrador retrievers en golden retrievers. Retrievers zijn sociaal en vooral gekend omwille van hun hoge will to please en goede gehoorzaamheid. Echter zijn ze berucht omwille van hun "will to eat". Zelfs een geleidehond weerstaat soms niet aan de verleiding en grabbelt op de stationstrap wel eens wat frieten mee, of hij duikt op de stoep naar een lekker stuk boterham. Soms leidt de baas de hond nog op voorhand snel af wanneer hij dit aan de beugel voelt. En soms neemt hij nog waar dat er voedsel op de grond ligt en nog snel de hond afleiden, maar vaak is hij toch te laat. Sommige honden laten meteen het lekker hapje los als de baas er iets van zegt, anderen snoepen gezellig verder omdat de baas het toch niet door heeft of de "beloning" te groot is. De geleidehondenschool bekijkt dit samen met de baas en stelt oplossingen voor indien dit tot problemen leidt. Een hond krijgt namelijk mogelijk maag- en darmproblemen, of is te gefocust op eten tijdens het werk waardoor hij het geleidewerk niet meer goed uitvoert. Veelal is dit er zeer moeilijk uit te trainen daar het zelfbelonend gedrag is en de hond veelal snel doorheeft dat de baas dit toch niet (op tijd) ziet. Sommige honden dragen daarom tijdens het werk een gentle leader of in het uiterste geval een muilkorf. Dit lijkt zielig maar komt zowel geleidehond als baas ten goede.

Slordiger geleidewerk

Vermoeidheid komt ook bij een geleidehond voor. Na een zware dag geeft hij soms de stoeprand niet meer goed aan, loopt hij het gevraagde zebrapad voorbij, of laat hij de baas toch eens met zijn schouder tegen een auto lopen. Dit hoeft echter niet steeds de aanleiding te zijn van slordiger geleidewerk. Soms is een baas namelijk minder oplettend, zelf moe of gestrest waardoor de hond wat steekjes laat vallen in het werk. Deze "kleinere" foutjes komen bij alle geleidehondgebruikers wel eens voor. Als de baas doorheeft dat de hond een fout(je) maakt, laat hij de hond dit meestal herdoen zodat de hond er geen "sport" van maakt om voortaan steeds dingen te "vergeten". Zowel hond als baas dienen dus steeds alert te blijven en foutjes zo snel mogelijk te corrigeren of herdoen zodat ze slordig geleidewerk vermijden. Indien de foutjes terugkeren, neemt de baas contact op met de geleidehondenschool die dit dan live samen met de gebruiker komt bekijken. De geleidehondenschool komt standaard één of meerdere keren per jaar bij de gebruiker thuis langs om het team te beoordelen. Foutjes sluipen in de loop van de tijd in het werk zonder dat de baas dit doorheeft. Een regelmatige en kritisch opbouwende controle met goed onderbouwde tips zal de combinatie doen versterken.

Schrik

Kleine problemen
Sommige honden schrikken (kortstondig) tijdens het werk. Een geleidehond is vanzelfsprekend dermate goed gesocialiseerd dat hij of zij in principe niet meer langdurig uit angst in elkaar duikt wanneer een vrachtwagen voorbijrijdt, bij onweer of wanneer de baas een groot standbeeld passeert. Soms echter schrikt een hond toch nog een klein beetje maar herstelt hij zich vlot. Zo is het mogelijk dat een geleidehond - net zoals bij een mens - even trilt of lichtjes wegduikt als een rolluik omlaag gaat, een brommer vlakbij passeert of als er een fiets of ander obstakel plots omvervalt. De hond herstelt dan goed en zal de baas niet in de problemen brengen.

Andere honden
Ook schrikken sommige geleidehonden van andere honden. Honden die (zeer) dominant zijn, erg veel blaffen of er in hun ogen "vreemd" uitzien, brengen de hond even uit balans. De geleidehondenbaas heeft in de opleiding geleerd hoe hij met dergelijke situaties dient om te gaan. Meestal zal hij de hond rustig onder appèl plaatsen, even de straat oversteken of de hond vriendelijk aanmoedigen om door te lopen, al dan niet door met brokjes of andere beloningen te werken.

Trauma
Jammer genoeg is het mogelijk dat een geleidehond lijdt aan een trauma. Een aanval door andere geleidehonden tijdens het werk maar ook als huishond gebeurt helaas wel eens. Daarnaast zijn er gevallen bekend van geleidehonden die bekogeld werden met vuurwerk. En heel af en toe krijgt een geleidehondgebruiker te maken met een (groot) verkeersongeval. Sporadisch zijn er andere omstandigheden waardoor een hond plots niet meer kan, wil of durft werken voor de baas. Deze leiden mogelijk tot grote lichamelijke en emotionele problemen bij de geleidehond én hun blinde of slechtziende baas. Af en toe hervat een hond nadien het werk probleemloos, maar er zijn helaas ook geleidehonden die na dergelijk trauma niet meer in staat zijn veilig te werken voor de baas. Zij gaan vroegtijdig met pensioen en hoeven dan het harnas nooit meer aan te doen.

Tips voor ziende personen

  • Heb je een hond? Als hij of zij geen probleem heeft met andere honden, loop dan rustig door zonder aandacht te schenken aan de geleidehond. Het helpt eveneens om even opzij te gaan staan of de straat over te steken. Dit doe je ook best wanneer je weet dat je hond (heftig) reageert op andere honden. Onthoud in ieder geval dat je de geleidehond aan het werk nooit mag storen.
  • Geef zeker geen eten aan een geleidehond of leidt deze niet af door hem of haar te aaien of te lokken met de stem.
  • Vraag of hulp nodig is als je merkt dat de geleidehond en/of baas even onzeker of afgeleid zijn, maar dring hulp zeker niet op en neem de beugel van de hond zeker niet zomaar over.

Duidelijk is wel dat een geleidehond steeds een levend wezen blijft dat - hoe zorgvuldig opgevoed en opgeleid ook - steeds even of voor langere tijd mogelijk afgeleid is. Door een goede opvoeding, opleiding, (her)training, begeleiding en zeer regelmatige nazorg van baas én hond vanuit de geleidehondenschool, blijft een team in de meeste gevallen veilig en zelfzeker op stap gaan.

Lees verder

© 2015 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Kostenplaatje blindengeleidehonden in VlaanderenKostenplaatje blindengeleidehonden in VlaanderenDat een geleidehond figuurlijk kostbaar is, is door iedereen wel geweten. Hij zorgt namelijk voor de veiligheid, zelfsta…
Nazorg baas met blindengeleidehond door instructeurNazorg baas met blindengeleidehond door instructeurDe geleidehond zorgt dagelijks voor de visueel gehandicapte persoon door het ontwijken van obstakels in de breedte en ho…
Criteria geleidehondgebruikers: Wanneer krijg je zo'n hond?Criteria geleidehondgebruikers: Wanneer krijg je zo'n hond?Vaak stellen blinden en slechtzienden alsook hun omgeving zich de vraag of ze in aanmerking komen voor een blindengeleid…
Een blindengeleidehond op pensioenEen blindengeleidehond op pensioenEen blindengeleidehond wordt bij de blinde of slechtziende baas afgeleverd wanneer hij tussen de 1,5 à 2,5 jaar oud is.…

Chinchilla: een goede huisvesting is essentieelChinchilla: een goede huisvesting is essentieelAls je besluit om een chinchilla als huisdier aan te schaffen, moet je zorgen voor een goede huisvesting. Omdat dit dier…
Clickertraining voor de kat: het belonen van goed gedragClickertraining voor de kat: het belonen van goed gedragHoewel het moeilijker is om een kat iets te leren dan een hond, is het toch mogelijk om een kat te trainen. Een kat iets…
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 30-08-2019
Rubriek: Dier en Natuur
Subrubriek: Huisdieren
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.