Kalkpoten en kalkpootmijt bij kippen behandelen

Kalkpoten kunnen voor kippen erg pijnlijk zijn en onbehandelde kalkpoten kunnen zelf leiden tot blijvende schade, zoals het verlies van een teen of poot. Als kalkpoten tijdig herkend worden zal een goede behandeling de mijten echter doden, waarna de poten weer zullen herstellen. Behandelen zal er alleen niet voor zorgen dat de mijt helemaal weg is. Deze is vaak nog in en rond het hok aanwezig waardoor herbesmetting vaak voorkomt en opnieuw behandelen nodig is. Daarom is een reiniging en goede hygiëne van het hok en de ren raadzaam.

Kalkpootmijt of schurftmijt

Kalkpoten bij kippen worden veroorzaakt door de mijt Knemidocoptes mutans, ook wel kalpootmijt of schurftmijt genoemd. De mijten leven tussen de schubben van de poten van een kip en eten daar van het bloed van de kip. De kippen kunnen de kalkpootmijt oplopen via andere kippen, maar ook via een hok dat besmet is met deze mijten. Vooral kuikens zijn gevoelig voor een besmetting met de kalkpootmijt. Voor mensen of andere huisdieren is de kalkpootmijt niet gevaarlijk.

Kalkpoten herkennen

Kalkpootmijten zijn heel klein en met het blote oog niet te zien. Daarbij boort de mijt zich door de poten van de kip waardoor ze onder het oppervlak zitten en dus verstopt zitten. Kalkpoten zijn dus pas te herkennen als de eerste symptomen zichtbaar worden en de kip er last van heeft. De symptomen van kalkpoten bij kippen worden naar mate de tijd verstrijkt steeds ernstiger. Daar waar het begint met gepik aan de poten en opgezette tenen, kan het uiteindelijk eindigen in een verminderde mobiliteit en het missen van tenen of poten.

Symptomen

De symptomen van kalkpoten bij kippen zijn in volgorde van de duur en ernst van de besmetting te herkennen aan:

• Kip pikt aan de poten
• Opgezette tenen
• Dikke poten
• Ruwe poten met openstaande schubben
• Bloedende poten
• Grijze opgehoopte ontlasting tussen de schubben van de poten
• De kip wil niet op stok
• De kip loopt moeilijk
• Verlamming of misvorming van de poten
• De kip kan een teen verliezen

Behandelen

Kalkpoten zijn gelukkig goed te behandelen. Als de kalkpoten nog niet in een vergevorderd stadium zijn, is de behandeling goed zelf uit te voeren. Omdat de mijten een hekel aan olie en alcohol hebben, zijn dit goede middelen om de mijten te doden. Een behandeling gaat als volgt te werk:

• Maak de poten van de kippen voorzichtig schoon. Aanraking kan namelijk pijnlijk zijn.
• Week de poten ongeveer 5 minuten in een badje van olie, bijvoorbeeld slaolie. Laat de olie daarna op de poten zitten.
• Controleer de volgende dag of de korsten op de poten zacht zijn en herhaal indien nodig het oliebadje.
• Verwijder voorzichtig de korsten van de poten van de kip. Dit kan bijvoorbeeld met een zacht borsteltje of een tandenborstel.
• Week de poten nu 10 minuten in een ontsmettend middel, zoals verdunde Dettol. Voor de verdunning kan je het beste het advies op de verpakking aanhouden.
• Smeer de poten na het ontsmetten in met slaolie of vette crème zoals vaseline en wikkel de poten goed in met een lap stof.
• Na 3 tot 4 dagen kan de stof verwijderd worden en zijn de mijten gestikt.

Kippen die niet vastgehouden willen worden

Sommige minder tamme kippen zijn moeilijk te vangen en houden er niet van om vastgehouden te worden. Je kunt bij deze kippen ook de poten dagelijks inspuiten met slaolie. Herhaal dit tweemaal daags totdat de korsten eraf vallen. Spuit daarna de poten in met verdunde Dettol gevolgd door de slaolie. Herhaal dit net zo lang totdat de poten er weer gezond uitzien. Deze behandeling is minder effectief en zal vaak wat langer duren.

Ernstige kalkpoten

Voor zeer ernstige besmetting is het aan te raden om een schurftpreparaat bij de dierenarts te halen. Ivermectine is bijvoorbeeld een effectief middel tegen kalkpootmijt. Deze kan, na het goed schoon en korstvrij maken van de poten, erop gesmeerd worden.

Herbesmetting

Omdat de kalkpootmijten ook vaak in het hok en op andere kippen zitten, is het verstandig om deze ook mee te nemen met de behandeling. Het hok kan gereinigd worden met een stoomreiniger of een middel tegen parasieten. Vooral zitstokken moeten goed behandeld worden. Doe dit net na de behandeling van de kippen en herhaal dit een week later nogmaals, zodat ook de uitgekomen eitjes van de mijten gedood worden. Eventueel kan het zand in de ren vervangen worden, omdat hier ook vaak mijten in zitten. Kippen die gezonde poten hebben kunnen mogelijk ook kalkpootmijten hebben waarbij de symptomen nog niet zichtbaar zijn. Het weken van gezonde poten is niet nodig, maar een behandeling met vaseline of schurftpreparaat is wel aan te raden om eventueel een herbesmetting te voorkomen.

Welke middelen moeten gemeden worden bij kalkpoten

Er bestaan veel huis-tuin-en-keukenmiddeltjes tegen kalkpoten. Niet alle middelen zijn even effectief. Over het algemeen werkt olie bij een vroegtijdige behandeling van kalkpoten. Eetbare oliën als slaolie, raapolie, olijfolie of kokosolie zijn prima te gebruiken, maar irriterende of schadelijke olie kan beter niet gebruikt worden. Gebruik daarom liever geen oliën als petroleum of benzine. Daarbij zijn kalkpoten erg gevoelig en moet het schoonmaken voorzichtig gebeuren. Trek daarom nooit hard aan korsten en borstel de poten niet te ruw. Dit kan leiden tot wonden die op hun beurt weer kunnen gaan ontsteken. Gebruik tenslotte de schurftpreparaten alleen als het echt nodig is. Preventieve behandelingen kunnen er namelijk toe leiden dat de mijten resistent worden tegen het middel.

Voorkomen van kalkpoten

Kalkpootmijt wordt vooral doorgegeven via kippen. Geef nieuwe kippen daarom altijd een preventieve behandeling tegen kalkpoten. Daarbij is een goede hygiëne in het hok belangrijk. Zorg dat het zand in de ren regelmatig vervangen wordt en maak het hok wekelijks goed schoon. Zorg daarnaast voor goede ventilatie in het nachthok en voorkom vochtplekken. Vocht kan het namelijk voor zorgen dat de mijten extra goed kunnen gedijen.

Lees verder

• De symptomen en de behandeling van kippenziektes
• Soorten mijten bij kippen herkennen, behandelen en voorkomen
• Bloedluizen (rode vogelmijt) bij kippen bestrijden
• Soorten luizen bij kippen herkennen, behandelen en voorkomen
• Vlooien bij kippen herkennen, behandelen en voorkomen