De symptomen en de behandeling van kippenziektes

Kippen kunnen om verschillende redenen ziek worden. Belangrijk is om deze kippenziektes snel te herkennen en adequaat te reageren. Onbehandelde ziektes kunnen namelijk leiden tot het sterven van de kip. Daarbij zijn sommige ziektes erg besmettelijk en moeten de zieke kippen zo snel mogelijk apart gezet worden. Veel ziektes zijn goed te behandelen met bijvoorbeeld een antibioticum of andere medicijnen, maar sommige ziektes kan men niet behandelen en deze moeten daarom zoveel mogelijk voorkomen worden door een goede hygiëne en huisvesting.

Welke kippenziektes zijn er

Er zijn vele soorten kippenziektes die elk hun eigen symptomen en behandeling hebben. Omdat sommige ziektes erg op elkaar kunnen lijken, is het goed om te weten welke ziektes er allemaal bestaan. Hieronder staan een aantal ziektes beschreven die bij kippen kunnen voorkomen.

Wormen

Kippen kunnen verschillende soorten wormen krijgen, waaronder spoelwormen, lintwormen en haakwormen. Wormen bevinden zich in de darmen van de kip waar ze van het verteerde voedsel leven. Ze kunnen infecties en vermagering veroorzaken die zelfs kunnen leiden tot sterfte van de kip. Wormen bevinden zich in ontsmette ontlasting van bijvoorbeeld vogels die door insecten worden opgegeten. Kippen die deze insecten eten kunnen hierdoor wormen oplopen.

Bloedluis

Een bloedluis, of eigenlijk een vogelmijt, leeft van het bloed van een kip. Overdag zitten ze in kieren van het hok en 's nachts vallen ze de kippen aan. Hierbij kunnen ze ook ziektes overdragen. Verder kunnen bloedluizen zorgen voor vermoeide kippen en in het ergste geval sterft een kip hieraan.

Veerluis

Een veerluis of veermijt leeft van de eiwitten uit de veren van een kip. Ze zijn minder ernstig dan bloedluis en veroorzaken voornamelijk jeuk bij de kippen. Kippen die veel krabben of wondjes en kale plekken hebben kunnen besmet zijn met veerluis.

Coccidiose

Coccidiose wordt veroorzaakt door een darmparasiet die kippen via besmette ontlasting binnen kunnen krijgen. In een vochtige omgeving kunnen de parasieten het beste vermeerderen. Ze kunnen via met ontlasting besmet voedsel en drinkwater de kippen besmetten, waarna ze de darmwand van de kip kunnen aantasten. Ook aan coccidiose kan een kip op ten duur vermageren en overlijden.

Kalkpoten

Kalkpoten worden bij kippen veroorzaakt door schurftmijt. De parasiet leeft tussen de schubben van de kippenpoot en zorgt voor jeuk bij de kip. Op ten duur zullen de poten opzetten doordat de parasiet zijn ontlasting tussen de schubben achterlaat. Hierdoor kunnen er onderhuidse ontstekingen en bloedingen aan de poten veroorzaakt worden. De kip kan hierdoor moeilijkheden krijgen met lopen.

Snot

Kippensnot wordt veroorzaakt door een bacterie en is erg besmettelijk. Besmette kippen maken een verkouden indruk. Ze kuchen, snotteren en hebben waterige ogen. Vooral kippen met een slechte weerstand zijn vatbaar voor deze ziekte.

Ziekte van Marek

De ziekte van Marek wordt veroorzaakt door een ernstig virus dat het zenuwstelsel en de organen aantast. Alleen kuikens zijn tot de zestiende week vatbaar voor het besmettelijke virus. Symptomen zijn moeilijk lopen, verlamming en sterfte van het kuiken.

Legnood

Bij legnood kan een kip letterlijk zijn ei niet kwijt. Legnood kan ontstaan door calciumgebrek, een te groot ei, een te dikke kip, een eileiderontsteking, ontwikkeling van een ei bij een onvolgroeide kip of het niet kunnen vinden van een nest. Doordat het ei niet uit de eileider kan, kunnen er ontstekingen ontstaan waaraan een kip zelfs op ten duur kan sterven.

Salmonella

Kippen kunnen besmet raken met Salmonella door het eten van besmet materiaal, zoals voer, zand of ontlasting van ongedierte. De bacterie is in de darm aanwezig en zorgt voor waterige ontlasting. Salmonella kan in enkele gevallen in de bloedbaan van de kip komen en zo ook het vlees en de eieren besmetten. Van sommige Salmonellasoorten kunnen mensen ook ziek worden door het eten van de besmette eieren of besmet vlees.

Favus

Favus is een schimmelinfectie die vaak op de kam en de lellen van de kip zit. Het is te herkennen aan een witte plekjes of schilferige korstjes. Als het onbehandeld blijft kan de infectie ook op andere delen van de kip komen. In dit stadium wordt de kip ook meestal ziek en kan er uiteindelijk zelfs aan overlijden.

Aspergillose

Aspergillose is een schimmelinfectie die de longen van de kippen aantast. De schimmel bevindt zich in besmette grond en besmet voer en kan via sporen in de lucht ingeademd worden door de kip. Hierdoor kan de kip ademhalingsproblemen krijgen. Vooral bij jonge kippen kunnen de symptomen ernstig zijn en deze zullen er in veel gevallen zelfs aan overlijden.

Volgelgriep

Vogelgriep wordt veroorzaakt door het besmettelijke virus influenza A. Het virus kan overgebracht worden door andere vogels en door besmette materialen of ontlasting. Kippen met de vogelgriep kunnen verschillende symptomen hebben zoals luchtwegproblemen, luchtpijpontstekingen, opgezwollen kop, verstoorde eiproductie, vochtophopingen, lusteloosheid, diarree, onderhuidse bloedingen, traanvorming en neusholteontsteking. Er bestaat laag pathogene vogelgriep, hoog pathogene vogelgriep en pseudovogelgriep. Alle drie de varianten zijn besmettelijk voor mensen, maar de hoog pathogene vogelgriep is het gevaarlijkst. Hier kunnen mensen bij besmetting zelfs aan overlijden.

Wat zijn de symptomen

Een zieke kip zal vaak afwijkend gedrag vertonen. Zo kan een kip zich bijvoorbeeld afzijdig houden, suf zijn of weinig scharrelen. Dit gedrag duidt vaak op een ziekte. Ook is het belangrijk om de ontlasting van de kippen in de gaten te houden. Als deze waterig of bloederig is, duidt dit op een zieke kip. Ook kan ontlasting wormen bevatten. Verder kunnen kale plekken of jeuk buiten de ruiperiode op een ziekte duiden. Vaak hebben deze symptomen te maken met bloedluis of veermijt. Let ook op het uiterlijk van de kippen. Vermagering of opgezette poten zijn meestal een teken van een zieke kip. Tenslotte zegt de eierproductie veel over het welzijn van een kip. Een zieke kip zal vaak een verminderde eierproductie hebben. Maar ook kortere dagen, een ruiperiode, broedsheid, onvolledige voeding of ouderdom kunnen een oorzaak zijn voor een verminderde leg.

Behandeling

Veel kippenziektes zijn te behandelen. In veel gevallen is het goed om bij een van bovenstaande symptomen een dierenarts die gespecialiseerd is in pluimvee, in te schakelen. In sommige gevallen kun je ook zelf stappen ondernemen om de ziekte te verhelpen. Zo zijn antiwormenkuren goed verkrijgbaar en kan veerluis goed voorkomen worden door kippen preventief te behandelen. Het belangrijkste is om de kippen goed in de gaten te houden en symptomen te herkennen. Onbehandelde kippenziektes kunnen namelijk ernstige gevolgen hebben. Vooral in de zomer moeten de kippen extra in de gaten gehouden worden. Veel ziektes komen namelijk voornamelijk voor als het warm is. Verder zijn er manieren waardoor de kippen minder kans hebben om ziek te worden.

Hoe voorkom je zieke kippen

Door het voer schoon te houden kun je veel infecties al zoveel mogelijk voorkomen. Koop goede voederbakken, bij voorkeur een trapbak die de kip zelf open kan maken. Zorg ook voor een schoon en droog hok. Veel ziektes kunnen zich beter ontwikkelen in een vochtige omgeving. Ventilatie en een goede bodembedekker die droog blijft is daarom erg belangrijk. Ontsmet ook het hok en materialen regelmatig. Zo worden bacteriën en schimmels, die kippen ziek kunnen maken, gedood. Tenslotte worden veel ziektes overgedragen via besmette ontlasting. Zorg daarom dat er geen andere vogels in de ren kunnen poepen en dat ongedierte weg blijft uit het hok. Ruim ook regelmatig de ontlasting van de kippen op.

Lees verder

• Coccidiose bij kippen herkennen, behandelen en voorkomen
• Help, mijn kip stopt met broeden
• Zo legt je kip veel eieren
• Bloedluizen (rode vogelmijt) bij kippen bestrijden
• Soorten luizen bij kippen herkennen, behandelen en voorkomen