Soorten luizen bij kippen herkennen, behandelen en voorkomen

Veel kippen zullen een keer in hun leven in aanraking komen met luizen. Vooral in de zomer kunnen de kleine parasieten een echte plaag vormen waarbij ze veelvuldig op de kippen aanwezig zijn. De verschillende soorten luizen kunnen de kippen veel jeuk en irritatie bezorgen. Het is dan ook goed voor een hobbykippenhouder om goed hierop voorbereid te zijn. Ten eerste is het goed te weten of je te maken hebt met luizen, bloedluis, mijten of vlooien. Daarnaast moet je de symptomen bij de kippen herkennen zodat je de luizen tijdig kan behandelen. Daarnaast zijn er verschillende manieren om de kans op het krijgen van luizen te verkleinen.

Verschil tussen parasieten

Luizen zijn veel voorkomende parasieten bij kippen. Luizen zijn vaak vervelend voor de kippen, ze veroorzaken irritatie en kunnen zorgen voor bloedarmoede of kale plekken. Luizen zijn echter minder schadelijk voor de gezondheid van kippen dan veel andere parasieten, zoals bloedluis of andere mijten en vlooien.

Luizen

Luizen zijn kleine beestjes die tussen de veren of op de huid van de kippen kunnen zitten. Luizen zijn met het blote oog te zien en
hebben zes korte poten. Luizen leven van de veren, het bloed of de huidschilfers van de kippen. Doordat luizen traag kruipen kunnen ze niet makkelijk op mensen terecht komen. Als ze toch op de mens terecht komen kunnen ze zorgen voor irritatie en jeuk, maar zullen ze niet lang overleven.

Mijten of bloedluis

Luizen bij kippen worden echter vaak verward met de wel bekende bloedluis, die op ten duur zelfs dodelijk kan zijn voor kippen. Maar bloedluizen zijn eigenlijk geen echte luizen, maar mijten. Andere namen voor de bloedluis zijn dan ook rode vogelmijt of vogel-luismijt. Het verschil tussen mijten en luizen is te herkennen aan het aantal poten. Mijten hebben acht poten, terwijl luizen er 6 hebben.

Vlooien

Naast luizen en mijten kunnen ook vlooien de kippen parasiteren. Ook vlooien zijn met het blote oog zichtbaar en hebben 6 poten. In tegenstelling tot luizen en mijten, kunnen vlooien springen. Hierdoor komt het vaak voor dat vlooien ook mensen bijten waardoor er jeuk en beultjes kunnen ontstaan. De vlooien kunnen net als luizen en neten, niet op mensen leven.

Soorten luizen

Kippen kunnen verschillende soorten luizen hebben. Zo kunnen ze last hebben van de bruine lichaamsluis, veerluizen, donsluizen, goniodes, vleugelluizen en kippenkopluizen.

Bruine lichaamssluis

Deze luis leeft van de huidschilfers van de kip. Hierdoor raakt de huid geïrriteerd wat leidt tot jeuk en stress bij de kip. De bruine lichaamsluis zit vooral rond de cloaca, ofwel de anus, en de op de buik van de kippen.

Veerluizen

Veerluizen komen veelvuldig voor bij kippen. In tegenstelling tot bruine lichaamsluizen, zijn veerluizen beter te ontdekken bij kippen door goed de veren te controleren. De luizen zitten namelijk tussen de veren en leven van de keratine, het eiwit waaruit veren bestaan. Door toedoen van veerluizen kunnen de veren beschadigen en uitvallen. Ook kunnen er door jeuk irritaties en kale plekken ontstaan.

Donsluizen

Een donsluis is een heel kleine luis die aan de basis van de veren van de kip zit. Je kunt ze onderscheiden van veerluis door de grootte, veerluizen zijn namelijk groter dan donsluizen. Verder komen donsluizen ook niet voor op de kop en de vleugels van de kippen.

Goniodes

Goniodes zijn juist heel grote luizen en zitten vaak op de buik van de kip. Hier zorgt de goniode net als de andere luizen voor jeuk.

Vleugelluizen

Zoals de naam aangeeft, zit de vleugelluis bij de vleugels van de kip. De luizen kiezen vaak voor het warmste plekje, namelijk onder de vleugel van de kip. De luis eet de huidschilfers op de huid van de kippen.

Kippenkopluis

Kippenkopluis zit op de kop en de hals van de kip. Omdat de kip daar niet goed bij kan, is het vaak moeilijker te herkennen. De kip krijgt namelijk geen kale plekken op de kop. Wel kan er huidirritatie ontstaan, wat te zien is als de kip goed bekeken wordt.

Herkennen van luizen

Luizen zijn moeilijk te zien tussen de veren van de kippen. Als men de kippen goed onderzoekt zullen een aantal soorten zeker te herkennen zijn, maar vaak zijn luizen makkelijker herkenbaar door de kippen en het gedrag in de gaten te houden. Symptomen bij kippen door luizen kunnen zijn:

• Onrustige kippen die agressiever of ander gedrag vertonen
• Veel schilfers tussen de veren
• Pikken met de snavel tussen het verenpak
• Veeruitval en kale plekken

Anders dan bij mijten en vlooien zijn luizen in het nachthok meestal niet te vinden. Luizen blijven over het algemeen namelijk ook overdag op de kippen zitten, omdat ze niet lang zonder de kip kunnen overleven.

Invloed van luizen op de gezondheid van kippen

Als luizen onbehandeld blijven, kan dit invloed hebben op de gezondheid van de kippen. Door jeuk en krabben kunnen kale plekken ontstaan waardoor de kippen vatbaarder worden voor infecties. Daarnaast kunnen de luizen in sommige gevallen zorgen voor bloedarmoede bij de kip.

Behandelen

Luizen zijn over het algemeen goed te behandelen. Er zijn verschillende middelen te koop tegen luizen. Omdat alle luizen tot dezelfde rangorde behoren werken de anti-luismiddelen tegen alle soorten. Anti-luismiddelen bestaan vaak uit sprays met pyrethrine of piperonylbutonixide die aangebracht moet worden op de kippen. Na 4 dagen of langer komen neten uit. Door de behandeling twee of drie keer te herhalen worden ook de nieuwe luizen gedood. Zorg dat alle kippen behandeld worden zodat ze elkaar niet opnieuw kunnen besmetten. Omdat het antiluizenmiddel ook in de eieren terecht kan komen kun je het beste de eieren tot 7 dagen na de behandeling niet eten. Verstandig is om ook het hok te reinigen, omdat hier soms ook luizen zijn achtergebleven. Alle veren en strooisel in het hok moet opgeruimd worden en het hok zelf kan met verdunde chloor gereinigd worden en eventueel behandeld worden met het antiluizenmiddel.

Luizen voorkomen

Het voorkomen van luizen is niet altijd mogelijk. Toch zijn er manieren om de luizen af te schrikken. Vooral wanneer meerdere preventieve maatregelen genomen worden zou dit de kans op luizen bij de kippen weleens kunnen verkleinen.

Stofbad
Kippen nemen graag een stofbad. Voor het tegengaan van luizen is dit heel gunstig. Het fijne zand zorgt namelijk voor verstikking van de luizen. Zorg daarom dat er voldoende mogelijkheden zijn voor het nemen van een stofbad. Als kippen vrij rondscharrelen zijn er in de meeste gevallen voldoende mogelijkheden. Anders is het verstandig om een bak met witzand eventueel aangevuld met antiluizenpoeder in de ren te plaatsen. Plaats dit op een overdekt deel, zodat het stofbad na een regenbui niet veranderd in een modderbad.

Diatomeeënaarde
Diatomeeënaarde bestaat uit kleine kiezelachtige gedroogde algen. Diatomeeënaarde kan door een stofbad gemengd worden, de kippen zorgen er dan zelf voor dat de huid en de veren worden behandeld met de diatomeeënaarde. Het scherpe kiezelachtige materiaal kan er vervolgens voor zorgen dat de luizen en neten niet op de huid of de veren kunnen nestelen.

Tabakstelen, varens en boerenwormkruid
Luizen houden niet van bepaalde planten zoals tabakstelen, varens en boerenwormkruid. Door deze veelvuldig in het kippenhok te planten kan dit luizen bij kippen helpen voorkomen. Je kan de planten ook drogen en verspreiden in het hok.

Knoflook
Luizen houden ook niet van knoflooklucht. Het geven van een teentje knoflook kan daardoor dus preventief werken tegen luizen. Ook is het mogelijk om een teen knoflook in het drinkwater van de kippen te doen.

Lees verder

• Verzorging van kippen in de zomer
• De symptomen en de behandeling van kippenziektes
• Oorzaken van kale plekken bij een kip
• Voeding en verzorging van kippen tijdens de rui
• Planten voor in het kippenhok