Soorten mijten bij kippen herkennen, behandelen en voorkomen

Mijten zijn, net als luizen en vlooien, vervelende parasieten die de gezondheid en het welzijn van de kippen kunnen schaden. Sommige mijten, zoals de rode vogelmijt, ook wel bloedluis genoemd, zijn moeilijk te bestrijden. Andere zijn weer goed te behandelen en te bestrijden. Het belangrijkste is dat het soort mijt goed herkend wordt, waardoor een geschikte en effectieve behandeling ingezet kan worden. In de meeste gevallen zal het kippenhok ook grondig gereinigd moeten worden om een volgende mijtenplaag te voorkomen. Behandeling van mijten is erg belangrijk, omdat in sommige gevallen de kippen eraan kunnen overlijden.

Mijten

Mijten zijn net als luizen en vlooien parasieten die leven van het bloed van de gastheer. Mijten hebben in tegenstelling tot luizen en vlooien meer poten. Ook zijn ze vaak kleiner dan luizen en vlooien, waardoor ze moeilijker herkent kunnen worden op de kippen. Mijten kunnen vaak langere tijd in leven blijven zonder gastheer. Sommige soorten zullen op de kip blijven zitten, terwijl andere alleen op de kip komen om bloed te zuigen.

Soorten mijten

Kippen kunnen last hebben van verschillende soorten mijten. Een van de meest voorkomende mijt op kippen is wel de rode vogelmijt, beter bekend als bloedluis. Andere soorten die veel op kippen voorkomen zijn de kalkpootmijt, vedermijt, pluimveemijt en de luchtpijpmijt

Bloedluis

Bloedluizen zuigen vooral 's nachts bloed bij de kippen en verstoppen zich overdag in het hok. Het komt dan ook nog al eens voor dat de bloedluizen pas ontdekt worden als de kippen al verzwakt zijn door bloedarmoede. Symptomen om bloedluis te herkennen moeten dan ook vooral bij de kip gezocht worden. Deze kunnen zich agressief gedragen, veel jeuk hebben met soms kale plekken, vermoeid zijn en minder eieren leggen. Bloedluis is het beste 's nachts te zien door met een zaklamp het hok te controleren. De mijt is moeilijk te bestrijden waarbij herhaaldelijke grondige reiniging van het hok noodzakelijk is.

Kalkpootmijt

De kalkpootmijt, ook wel schurftmijt genoemd, is de veroorzaker van kalkpoten bij kippen. Deze hele kleine mijt met de naam Cnemidocoptes mutans zijn voor ons onzichtbaar. De kalkpootmijt wordt dan ook pas herkent als ze al flink zijn uitgedijd in de poten van de kip, waardoor de poten dikker zijn geworden waarbij de schubben open staan. Soms is de ontlasting van de mijten in de vorm van een grijze massa zichtbaar op de poten. De poten kunnen ook bloeden door aantasting van de mijt. De kalkpootmijt moet behandeld worden, anders zal de kip niet meer kunnen lopen of zelfs een teen of poot verliezen. Behandeling van kalkpoten kan door de poten goed schoon te maken en te behandelen met schurftpreparaat, olie of een vette crème zoals vaseline of uierzalf.

Vedermijt

Vedermijt zit net als veerluis voornamelijk onder de vleugel van de kip. De mijten zitten vooral aan de schacht van de veren en zijn klein en roodbruin. De symptomen van vederluis zijn ongeveer gelijk aan die van veerluis, namelijk jeuk, irritatie en aangetaste veren. Behandeling van deze mijt kan door een antimijt- of antiluismiddel, alcohol, Dettol of olie. Ook het hok moet goed schoon gemaakt worden, omdat de vedermijten ook hier verblijven.

Pluimveemijt

Pluimveemijt lijkt een beetje op bloedluis, maar zit in tegenstelling tot de bloedluis vooral op de kop van de kip en komt hier ook niet vanaf. Pluimveemijt komt veel voor in de lente, terwijl bloedluis juist op warme zomerdagen het meest voorkomt. Pluimveemijt veroorzaakt net als bloedluis irritatie en jeuk, maar dan voornamelijk op de kop van de kip. Bij een langdurige besmetting kan bloedarmoede ontstaan waarna op den duur de kip kan overlijden. Pluimveeluis is makkelijker te bestrijden dan bloedluis doordat het hok niet besmet is. Bestrijding kan door een antimijtmiddel of vette crème op de kop te smeten en deze behandeling een aantal keer te herhalen.

Luchtpijpmijt

Luchtpijpmijt zit in het ademhalingskanaal van de kip waar de mijt eitjes legt in de longen. Omdat het lang duurt voordat de ziekteverschijnselen bij de kippen zichtbaar zijn, wordt de mijt vaak pas laat ontdekt. De kippen hebben dan een piepende ademhaling, schudden met hun kop en hoesten veel. Ook kan er vocht uit de neus komen. Gelukkig blijft de schade meestal beperkt en is de mijt goed te behandelen met geneesmiddelen.

Herkennen van mijten bij kippen

Mijten zijn klein en moeilijk te zien op kippen. De parasieten hebben acht poten, maar de larven hebben er soms maar zes. Volwassen mijten hebben vaak een hard pantser. Omdat mijten moeilijk op de kip te zien zijn kunnen ze het beste herkend worden aan de hand van symptomen die kippen vertonen. Deze symptomen zijn afhankelijk van het soort mijt en zijn eerder besproken.

Invloed van mijten op de gezondheid

Mijten bij kippen moeten altijd behandeld of bestreden worden, omdat anders de gevolgen voor de gezondheid van de kip rampzalig kunnen zijn. Aan bloedluis en pluimveemijt kan de kip op den duur zelfs overlijden. Van andere mijten zullen de kippen vooral veel overlast hebben.

Behandelen

De meeste mijten zijn goed te behandelen. Voor de ene soort zul je vooral de kippen moeten behandelen, terwijl de andere soort, zoals bloedluis, zich voornamelijk in het hok bevindt. Toch is het altijd verstandig om bij het ontdekken van mijten het hok goed schoon te maken om zo herbesmetting te voorkomen.

Behandeling kippenhok

Mijten hebben over het algemeen een hekel aan olie en alcohol. Door het hok met alcohol te ontsmetten en in te vetten met olie, kunnen mijten bestreden worden. Ook kunnen de mijten in het hok bestreden worden met antimijtmiddelen of hitte, zoals een stoomreiniger. Voor een grondige reiniging kun je als volgt te werk gaan:

• Haal het hok helemaal leeg en gooi de bodembedekking weg.
• Maak het hok schoon met een stoomreiniger of kokend heet water.
• Ontsmet het hok met alcohol, Dettol of verdunde chloor.
• Spoel het hok goed na, bij voorkeur met heel heet water.
• Laat het hok goed drogen.
• Behandel het hok met olie, bijvoorbeeld slaolie, olijfolie of raapolie

In het geval van bloedluis is het verstandig om de schoonmaak van het hok heel grondig aan te pakken en meerdere keren te herhalen, omdat deze mijt moeilijk te bestrijden is.

Behandelen van kippen

Bij een plaatselijke besmetting kunnen de kippen behandeld worden met een ontsmettingsmiddel zoals Dettol en olie. De Dettol kan met een wattenstaafje op de plekken waar mijten zitten aangebracht worden. Bij kalkpoten werkt het vaak beter om de poten in een badje met Dettol te weken. Daarna kunnen de plekken herhaaldelijk met bijvoorbeeld slaolie, olijfolie of raapolie ingesmeerd worden. Een dikke vette crème zoals uierzalf of vaseline werkt vaak ook heel goed. Bij een grote mijtenplaag kunnen beter antimijtmiddelen gebruikt worden. Ook de inzet van roofmijten als natuurlijke bestrijding van mijten is mogelijk. De speciaal geselecteerde roofmijten eten de mijten in het hok of op de kippen, waardoor de plaag zal afnemen. De roofmijten laten de kippen met rust, waardoor er geen nieuwe mijtenplaag zal ontstaan.

Voorkomen

Voorkomen van mijten is niet altijd mogelijk. Wel zijn er maatregelen die genomen kunnen worden om de kans op besmetting te verkleinen.

Verf het hok met witkalk of schaf een kunststofhok aan
Mijten houden niet van licht, dus een wit hok zullen ze sneller mijden. Vooral in het geval van bloedluis kan een kunststofhok voordelen bieden doordat dit hok geen naden en kieren bevat. Hierdoor kunnen de mijten zich moeilijk verstoppen.

Stofbad met diatomeeënaarde
Een stofbad met diatomeeënaarde kan de mijten verstikken en dood maken. Meng hiervoor witzand met diatomeeënaarde. Dit laatste is gemaakt van gedroogde algen die door het scherpe karakter de mijten kan doden. Zorg dat de kippen altijd beschikking hebben over stofbad, zodat ze zichzelf kunnen behandelen met het zand.

Tabaksstelen, varens en boerenwormkruid
Mijten hebben een hekel aan bepaalde planten, zoals tabaksstelen, varens en boerenwormkruid. De gedroogde planten kunnen in het hok en de ren verspreid worden om zo een mijtenplaag te voorkomen.

Hygiëne
Een besmetting met mijten wordt meestal overgedragen van de ene kip op de andere. Zorg daarom bij aanschaf van nieuwe kippen voor een goede controle. Daarnaast kan een goede hygiëne in het hok een heftige plaag voorkomen. Vervang regelmatig de bodembedekking en voorkom veel uitwerpselen in het hok. Zorg daarnaast voor voldoende ruimte, zodat de kippen niet te dicht op elkaar hoeven te leven.

Lees verder

• Bloedluizen (rode vogelmijt) bij kippen bestrijden
• De symptomen en de behandeling van kippenziektes
• Soorten luizen bij kippen herkennen, behandelen en voorkomen
• Verzorging van kippen in de zomer
• Teken bij kippen herkennen, verwijderen en bestrijden