Voeding en verzorging van kippen tijdens de rui

Kippen vervangen jaarlijks eenmaal hun hele verenpak. Kippen die in de rui zijn hebben extra energie en voedingstoffen nodig. Een tekort aan essentiële voedingsstoffen kan er namelijk voor zorgen dat het nieuwe verenkleed afwijkend is. Zo kunnen de nieuwe veren afwijkingen vertonen, zoals bijvoorbeeld groeistrepen. Ook komt het voor dat de kwaliteit van de veren minder wordt en de veren minder glanzen. De rui kan zonder goede voeding en verzorging ook langer gaan duren en de hennen kunnen langere tijd geen eieren gaan leggen. Zorg daarom voor goede basisvoeding, aangevuld met voldoende eiwitten, vitamine en mineralen.

Kippen in de rui

De meeste kippen zijn tweemaal per jaar in de rui. In het voorjaar hebben de meeste kippen een lichte rui welke nauwelijks merkbaar is. In de herfst wordt meestal het hele verenpak van de kip vervangen. De ruiperiode kan ongeveer 3 tot 16 weken duren. Met name hanen zijn vaak een lagere periode in de rui. Het verloop van de rui kan per kip verschillen. De ene kip kan alle veren tegelijk kwijtraken, waardoor deze tijdens de rui helemaal kaal kan zijn. Het komt echter ook vaak voor dat de rui heel geleidelijk gaat en het niet eens opvalt dat de kip in de rui is. Vaak zijn er dan wel veel veren in het hok terug te vinden. Bij de meeste kippen die geleidelijk hun veren verliezen zullen eerst de donsveren vervangen worden, daarna de veren in de nek en uiteindelijk de borstveren. Aan het einde van de rui zullen de veren op de buik en de vleugels vervangen worden.

Veren

Een veer bestaat uit een holle schacht, met daaraan vlaggen die opgebouwd zijn uit baarden. De veren worden gevormd in de huid van de kippen. Veren zijn opgebouwd uit keratine. Ook nagels en haren bij mensen zijn opgebouwd uit het taaie vezeleiwit keratine. Veren hebben uitstekende isolerende eigenschappen, veel beter dan een behaarde vacht bij zoogdieren. Dit zorgt ervoor dat kippen goed tegen kou kunnen. Kippen hebben vier soorten veren, namelijk donsveren voor isolatie, waterafstotende dekveren, slagpennen die ervoor zorgen dat ze kleine stukken kunnen vliegen en staartpennen voor stabiliteit in de lucht.

Verzorging

Doordat de huid van de kippen tijdens de rui extra gevoelig is, kun je de kippen beter zo min mogelijk oppakken. Als de kippen erg last hebben van de nieuwe veren kan het helpen om de huid te koelen met koud water. Zorg er ook voor dat de kippen tijdens deze periode zo min mogelijk stress hebben, zodat ze alle energie kunnen gebruiken voor de aanmaak van het nieuwe verenkleed. Tenslotte missen kippen die bijna alle veren kwijt zijn de isolerende werking van de veren. Zorg ervoor dat deze kippen bij slecht weer voldoende beschutting hebben.

Vitamine en mineralen tijdens de rui

De aanmaak van nieuwe veren kost veel energie. Maar ook vitaminen en mineralen zijn nodig om de aanmaak van een mooi glanzend nieuw verenkleed zonder afwijkingen te realiseren. Vooral vitamine A en B2, koper en zink zijn belangrijk in een periode van rui. De vitamine kunnen het beste gegeven worden in de vorm van een vitaminepreparaat.

Eiwitrijke voeding tijdens de rui

Omdat veren uit eiwitten bestaan, is er in de periode van rui extra eiwit nodig. De natuur regelt dit deels door de eierproductie tijdens een periode van rui stil te leggen. Kippen in de rui leggen dan ook vaak geen eieren. Extra eiwitten kunnen echter ook via het voer gegeven worden. Extra bijvoeren heeft als bijkomend voordeel dat de kip ook extra energie heeft om de veren aan te maken. Er bestaan verschillende soorten voer die voor kippen kunnen dienen als extra eiwitbron.

Insecten

Kippen eten graag insecten. Vaak proberen ze ook zelf vliegen te vangen die rondvliegen in het hok. Maar ook kevers, sprinkhanen en krekels worden door kippen gegeten. Insecten zijn over het algemeen zeer eiwitrijk en leveren ook een goede bron van eiwitten. In gedroogde vorm kunnen de insecten wel tot 50 procent eiwitten bevatten. Met het voeren van levende insecten moet men uitkijken. Er bestaan namelijk insecten die ziektes kunnen overbrengen op de kippen, zoals de ziekte van Marek, Coccidiose, influenza, Salmonella en botulisme.

Vlo kreeftjes en garnalen

Gedroogde garnalen en vlokreeftjes zijn net als insecten een goede eiwitbron. Het nadeel is echter dat ze hoge concentraties van het zware metaal cadmium kunnen bevatten. Hoge cadmiumconcentraties kunnen schadelijk zijn voor de lever en nieren. Veel verbindingen met cadmium zijn ook kankerverwekkend. Daarom is het verstandig om nooit grote hoeveelheden gedroogde garnalen of vlokreeftjes te geven.

Wormen

Ook wormen zoeken kippen vaak zelf. Door de aarde om te spitten met hun poten komen de wormen naar boven. Maar het is ook mogelijk om verse of gedroogde wormen te geven. Het geven van verse wormen geeft altijd een kleine kans op het krijgen van lintwormen, omdat ze besmet kunnen zijn met de eitjes van lintwormen.

Eieren

Extra eiwitten kunnen ook gegeven worden door simpelweg gekookte eieren te geven. Kippeneieren zijn namelijk een uitstekende eiwitbron. Het gevaar is echter dat de kippen het zo lekker vinden, dat ze ook hun eigen eieren gaan eten. Geef daarom nooit rauwe eieren, maar altijd gekookte. Het bijkomende voordeel is dat de eiwitten in gekookte eieren beter verteerbaar zijn.

Vismeel

Goed vismeel bevat ongeveer 60 tot 70 procent eiwit en is een goede eiwitbron voor kippen. Vismeel wordt gemaakt van bepaalde vissen die speciaal gevangen worden voor het maken van vismeel voor diervoeder. Vismeel kan er wel voor zorgen dat de eieren een vissige smaak krijgen. Geef het daarom liever alleen als de kippen in de rui zijn en geen eieren leggen. Ook is het mogelijk om verse vis te geven in plaats van vismeel. De ingewanden hoeven niet perse verwijderd te worden, maar maak de visjes wel goed schoon.

Peulvruchten

Peulvruchten zijn een goedkope en goede plantaardige bron van eiwitten. Rauwe peulvruchten kunnen echter niet goed verteerd worden en zelfs de opname van voedingsstoffen verminderen. Het is daarom af te raden om peulvruchten rauw te geven. Verhitte peulvruchten kunnen wel prima gegeten worden door de kippen. Geef echter geen grote hoeveelheden, dit kan ervoor zorgen dat de kippen te dik worden.

Zaden en pitten

Ook zaden en pitten zijn een goede plantaardige eiwitbron. De oliën in de zaden kunnen er tevens voor zorgen dat de rui voorspoediger verloopt. Pompoenpitten hebben als voordeel dat ze een natuurlijke ontwormer zijn. Het geven van pompoenpitten kan daarom een preventief middel tegen wormpjes zijn. Zonnebloempitten hebben ook een hoog eiwitgehalte. Zonnebloempitten zorgen echter wel voor een lichtere dooier met een hoger cholesterolgehalte.

Groenvoer

Groente zoals boerenkool en spinazie bevatten ook eiwitten. Daarnaast hebben bevatten ze veel vitamine en mineralen en weinig koolhydraten en vetten, waardoor kippen er meer van kunnen eten. Maar ook planten zoals vogelmuur, klaver en gras bevatten eiwitten. In de ruiperiode is er vaak wat minder groenvoer beschikbaar. Zorg in ieder geval dat de kippen voldoende ruimte hebben om te scharrelen en geef bij gebrek aan beplanting zelf wat groente of groenvoer.

Basisvoedsel en hoeveelheden

Het geven van extra eiwitten, vitamine en mineralen tijdens de rui periode kan ervoor zorgen dat de rui goed verloopt. Maar net zo belangrijk is het om ervoor te zorgen dat de basisvoeding goed is. Voor kippen in de rui die geen eieren leggen kan het goed zijn om tijdelijk over te stappen op opfokmeel of -korrels in plaats van legmeel of legkorrels. Geef daarbij niet teveel extra's in de vorm van eiwitrijke voeding. Dit kan er namelijk voor zorgen dat de kippen te weinig van het voedzame basisvoedsel eten. Een goede maat is een hoeveelheid waar de kippen ongeveer 20 minuten over doen om het op te eten.

Lees verder

• Help, mijn kip legt geen eieren
• Zo legt je kip veel eieren
• Hoe bescherm je kippen tegen roofdieren en roofvogels
• Verzorging van kippen in de winter
• Oorzaken van kale plekken bij een kip