Cavia's: rui, tanden, kwaaltjes en wondjes

Als een cavia last krijgt van iets, is het voor de eigenaar vaak moeilijk om in te schatten of de aandoening ernstig is of juist niet. Het gevolg is dat mensen enerzijds vaak te lang wachten met naar de dierenarts te gaan, wat voor een cavia zelfs fataal kan uitpakken, of dat men anderzijds een heel consult mag afrekenen voor een non-probleem. Dit artikel probeert wat duidelijkheid te scheppen over een aantal lichte aandoeningen die een cavia kan oplopen of, in het geval van de rui, zal oplopen. Goed verzorgde cavia's zullen niet snel iets krijgen, maar het kan altijd gebeuren. Daarbij is het gevaar dat de aandoening niet snel opvalt. Cavia's zijn van nature meesters in het maskeren of uit het zicht houden van de zwakke plek. Daarom is het van belang dat eigenaren hun beestje(s) regelmatig oppakken en controleren op afwijkingen. Ook is het goed om in de gaten te houden of de cavia goed eet, of hij/zij levendig is en of de ontlasting in orde is.

Als er iets mis is zal er waarschijnlijk actie moeten volgen of soms ook juist niet. Dat hangt af van de aard en de ernst van het probleem. In dit artikel worden een aantal lichte aandoeningen omschreven waarmee cavia's te maken zullen of kunnen krijgen.

Artikelindeling

• Inactieve cavia
• Rui
• Opgezwollen voetjes
• Problemen met de tanden bij cavia's
• Aandoeningen aan het oog
• Kleine wondjes

Inactieve cavia

Bij het overgrote merendeel van de cavia's zal het wel eens voorkomen dat ze plotseling wat stil in een hoekje zitten en weinig of misschien helemaal niet eten. Dat is echter niet persé alarmerend. Het kan altijd zijn dat de cavia zich gewoon een dagje niet lekker voelt. Als dit gebeurt in het voor- of het najaar is het zelfs waarschijnlijk dat het diertje in kwestie last heeft van een slechte ruidag.

Het beste dat je in zo'n geval kunt doen is de cavia controleren op andere problemen. Zijn die er niet, dan is er geen reden tot ongerustheid. Waarschijnlijk gaat het in één tot anderhalve dag vanzelf weer over.

Een ander verhaal wordt het wanneer de cavia in de loop van de tweede dag niet bijtrekt, zeker wanneer hij/zij nog steeds niet wil eten. Mogelijk is er dan toch iets mis. Dan wordt het zaak om alsnog, zo snel mogelijk, met de cavia naar de dierenarts te gaan. Na twee slechte dagen kan het snel penibel worden voor een cavia.

Rui

Ook cavia's raken in de lente en herfst in de rui om hun vacht aan te passen aan het komende seizoen. Daarbij worden vooral beschadigde en anderszins slechte haren afgestoten, omdat dergelijke haren, eerder dan gezonde haren, parasieten aantrekken. Dat verklaart waarom dieren in het najaar, als ze een dikkere vacht krijgen, evengoed haren verliezen.

Bij cavia's is de ruiperiode vaak niet zo heftig als bij andere dieren. Hun haren wapperen niet overal in de rondte en ze raken niet bovenmatig uit hun doen. Daarom valt het ook niet altijd op. In het hart van de ruiperiode kunnen ze zich echter behoorlijk slecht voelen al is het vaak maar een dag of wat.

Als je zeker wilt weten of je cavia in de rui is kun je dat controleren door een borstel door de vacht te halen. Als er dan redelijk wat haren op de borstel achterblijven is het diertje in de rui.

Borstelen is sowieso goed voor een dier in de rui. Het helpt niet alleen slechte haren verwijderen, maar stimuleert ook de bloedsomloop. Dat bevordert een goede voortgang van het proces. Regelmatig borstelen is dan ook aanbevolen.

Een ander middel dat de cavia beter door zijn/haar ruiperiode heen doet komen is vitamine C. Caviavoer dient altijd rijk te zijn aan vitamine C, maar tijdens de rui is het extra nodig. Voor de meeste beestjes is het daarbij afdoende als ze groenvoer krijgen waar veel vitamine C én ijzer inzit, zoals bijvoorbeeld veldsla of (rode) paprika. Heb je echter een cavia die opmerkelijk veel last heeft van de rui, kun je bij de dierenwinkel druppels vitamine C krijgen die je kunt toevoegen aan het voer. Ook is het mogelijk om een tablet vitamine C (zonder suiker én zonder zoetstof) op te lossen in het drinkwater, maar dit verliest na een paar uur wel zijn kracht.

Opgezwollen voetjes

Wanneer de voetzooltjes van de cavia rood en gezwollen zijn, is dat waarschijnlijk een allergische reactie op de inkt van krantenpapier in de kooi. Er zijn beduidend meer cavia's die daar niet tegen kunnen dan die er wel tegen kunnen.

Dit probleem kan worden opgelost door de kranten voortaan te bedekken met een laagje (goedkoop) keukenpapier. Doorgaans werkt dit afdoende en gaan de zwellingen vanzelf weer over. Nog beter is het om het krantenpapier helemaal te vervangen door keukenpapier. Zeker bij cavia's die de krant proberen te verscheuren en dus ook met hun bekje aan de inkt komen, kun je beter iets anders gebruiken.

Problemen met de tanden bij cavia's

Te lange tanden

Als de cavia niet eet, maar wel interesse toont voor het voer is het van belang om de tanden te controleren. Mogelijk zijn die te lang gegroeid. Omdat de tanden van cavia's blijven groeien, kan dat gebeuren. Ze zijn dan niet afdoende afgesleten. In principe kunnen de tanden helemaal rond groeien als een kleine versie van de slagtand van een olifant.

Dit kan om twee redenen fout gaan:

• Op de eerste plaats kan het een gevolg zijn van aanleg bij het dier. Bij sommige cavia's groeien de tanden eigenlijk iets te snel, bij andere staan de tanden verkeerd in de kaak, waardoor ze niet op de juiste manier afslijten. Ook kan het gebeuren dat er een tand mist. Om goed scherp te blijven moeten de snijtanden tijdens het eten schuin over elkaar snijden. In al deze gevallen moeten de tanden van de cavia regelmatig worden bijgeknipt, ook als het beestje genoeg te knagen heeft.
• Een tweede mogelijkheid is dat de tanden zijn doorgegroeid omdat de cavia teveel zacht voer heeft gehad, waardoor de tanden niet afdoende zijn gesleten. Caviatanden zijn gemaakt om mee te knagen en daar moet dan ook voldoende gelegenheid voor zijn. In dit geval is het doorgaans afdoende om de tanden eenmalig te laten bijknippen door de dierenarts. Daarna is het zaak te zorgen dat het dier genoeg te knagen blijft houden.

Afgebroken tanden

Het is mogelijk dat er bij een cavia een tand afbreekt. Gelukkig is dat niet ernstig omdat de tand weer aangroeit. Het is dan wel van belang dit proces de goede kant op te sturen. De tand die tegenover de afgebroken tand staat, mag ondertussen niet te lang groeien. Als dat wel zou gebeuren kan het gebit alsnog scheef groeien op een manier die niet meer te verhelpen is. Let daarom dagelijks op deze tand. Zodra hij langer lijkt te worden dan de tand die ernaast staat, moet hij worden ingekort.

Het wordt vaak gedacht dat je in een dergelijk geval moet overschakelen op zacht voer voor de cavia. Dat is echter beslist niet het geval! Zacht voer zal de problemen juist verergeren omdat de andere tanden er harder door gaan groeien terwijl deze juist zo kort mogelijk moeten blijven. Geef de cavia dus eerder meer dan minder te knagen.

Zijn er meerdere tanden afgebroken, kun je er beter mee naar de dierenarts gaan. De juiste manier van de tanden weer aan laten groeien hangt dan af van de manier waarop ze precies zijn gebroken. Ook moet er dan gekeken worden naar de mogelijke oorzaak voor het afbreken van meerdere tanden tegelijkertijd.

Overige

Als je cavia andere gebitsproblemen heeft dan hier zijn besproken, zoals bijvoorbeeld schuin afgesleten of scheefgegroeide tanden, is de dierenarts eveneens de beste optie. Dergelijk problemen kunnen verschillende oorzaken hebben en de beste methode van behandeling kan dus ook verschillen.

Geschikte spullen om op te knagen

Er zijn tal van dingen die je de cavia kunt geven als extra materiaal om op te knagen. Twijgen van niet giftige bomen als wilgen zijn erg populair bij de beestjes zelf, maar ook graankolven of hard brood. Verder zijn er in dierenwinkels steeds meer verschillende knaagproducten te koop. Het komt er dan op aan uit te zoeken welk van die producten jouw cavia graag heeft, want daar hebben ze allemaal hun eigen voorkeuren in.

Aandoeningen aan het oog

Cavia's hebben bolle, uitpuilende ogen, wat suggereert dat ze snel oogverwondingen kunnen oplopen. In de praktijk valt dit erg mee. In het wild lopen cavia's door hoge grassen, zodat hun ogen daar toch op aangepast zijn. Zo snel zullen ze dus geen beschadiging oplopen. Maar het kan altijd gebeuren. Uitsteeksels binnen of buiten de kooi, speeltjes of andere dieren kunnen allemaal aan de basis staan van een oogwond.

Goed controleren is hierbij het devies. Doe dat van dichtbij want sommige beschadigingen zijn van een afstandje nauwelijks tot niet zichtbaar. Zelfs van dichtbij is het soms nog moeilijk te zien, als alleen het vlies is aangetast. Is er iets niet in orde met een oogje, ga er dan meteen mee naar de dierenarts. Voor de meeste oogwondjes zijn goede zalfjes te krijgen die het probleem snel zullen verhelpen. Wacht niet of het vanzelf weer wegtrekt. De schade kan dan gemakkelijk groter en misschien zelfs onherstelbaar worden.


Het is natuurlijk ook mogelijk dat de cavia een oogontsteking krijgt. Hiervoor geldt evengoed dat je er beter snel mee naar de dierenarts kunt gaan.

Kleine wondjes

De cavia kan vanzelfsprekend ook op andere plekken dan aan het oog wondjes oplopen. Zolang deze wondjes alleen wat bloeden, is er weinig aan de hand. In principe zullen ze vanzelf genezen. Komt er wat meer bloed uit kun je dat stelpen door watten op de wond te drukken. Gaat de wond etteren zul je er wel mee naar de dierenarts moeten, want dan is er een zalfje nodig.

Lees verder

• Top 10 vergiftigingen van huisdieren
• Gevaarlijk voedsel voor huisdieren
• Giftige bloemen en planten voor huisdieren
• Als je konijn of cavia dood gaat
• Konijnen los in huis en in de tuin