Als je konijn of cavia dood gaat

Rond het overlijden van konijnen en cavia’s heerst veel onzekerheid. Wanneer moet je met een ziek dier naar de dokter? Hoe kun je zien of het dood is of niet? Wanneer is het verstandig het beestje te laten inslapen? Wat doe je als je konijn of cavia inderdaad is overleden? Hoe ga je om met achtergebleven dieren? Allemaal vragen waar mensen bij knaagdieren vaak geen goed antwoord op weten. Daarom hieronder meer informatie over wat er komt kijken bij het sterven van cavia’s en konijnen en hoe je daar mee om kunt gaan.

Artikelindeling

• De levensverwachting van konijnen
• De levensverwachting van cavia’s
• Het overlijden van konijnen en cavia’s in het wild
• Aangepast gedrag van tamme konijnen en cavia’s
• Naar de dierenarts?
• Een ziek dier
• Konijn of cavia laten inslapen of niet?
• Laten inslapen: wat gebeurt er?
• Als het dier thuis doodgaat
• Wat te doen met het overleden dier
• Met je konijn of cavia naar het crematorium
• Wat te doen met achtergebleven dieren

De levensverwachting van konijnen

Voerfabrikanten hebben de neiging om voor konijnen een levensverwachting op te geven van 5 tot 7 jaar. Dat is echter een wat lage schatting. In de praktijk blijkt regelmatig dat een huiskonijn (ongeacht het ras) best een jaar of 10 kan worden. Sommige dieren worden zelfs nog ouder, mogelijk zelfs 15 jaar. Dat neemt echter niet weg dat konijnen kwetsbare dieren zijn, die gemakkelijk iets kunnen krijgen. Daarmee is het verre van zeker dat zo’n hoge leeftijd ook daadwerkelijk wordt gehaald. Al met al is het bij de aanschaf van een konijn moeilijk te zeggen hoe lang het bij je zal zijn.

De levensverwachting van cavia’s

Cavia’s in huis worden meestal tussen de 4 en 7 jaar oud. Ook hier heb je uitschieters naar boven, maar minder vaak dan bij konijnen. Dat komt omdat cavia’s normaalgesproken vanaf hun 5de aan een verouderingsproces beginnen dat niet valt te stoppen.

Er is een probleem bij bepaalde caviarassen, met name rassen met een satijnvacht. Bij het fokken van deze dieren is er iets mis gegaan met de genetische code. Daardoor worden deze cavia’s vaak maar een jaar of 3 oud.

Het overlijden van konijnen en cavia’s in het wild

Als konijnen of cavia’s in het wild hun einde voelen naderen trekken ze zich meestal terug uit de groep waar ze in leefden. Omdat ze de anderen niet meer kunnen bijbenen, vormen ze een veiligheidsrisico voor overige groepsleden. Daarom zoeken ze een rustig plaatsje op voor zichzelf en houden op met eten en drinken.

Aangepast gedrag van tamme konijnen en cavia’s

De natuurlijke instincten die de dieren op dit gebied hebben, veranderen niet wezenlijk als ze in huis of tuin wonen en merken dat hun lichaam niet meer afdoende functioneert. Ook dan zullen ze zich terugtrekken, meestal in de kooi en daar in een hoekje of huisje. Konijnen blijven in dit kader vaak wat beweeglijker dan cavia’s en willen zichzelf nog wel eens verplaatsen.

Naar de dierenarts?

Als je merkt dat een cavia of konijn zich op een dergelijk manier terugtrekt, is het van belang na te gaan of het dier wellicht naar de dierenarts moet. Ook zieke dieren die nog genezen kunnen worden of zich gewoon niet goed voelen gedragen zich zo. Tenslotte weet het dier zelf niet dat het misschien nog kan worden genezen.

Om te beginnen is het van belang dat je hem of haar zelf nakijkt op mogelijke aandoeningen. Daarbij controleer je het volgende:

• Eet en drinkt het dier nog?
• Is de ontlasting goed of slecht?
• Zijn er lichamelijke afwijkingen, bulten of wondjes?

Zijn er dingen niet goed en/of gedraagt de cavia of het konijn zich al langer dan zo’n anderhalve dag teruggetrokken, is het zeker verstandig ermee naar de dierenarts te gaan. Lijkt het allemaal mee te vallen, kun je de zaken nog even aankijken, want misschien is het dier alleen maar in de rui of gewoon een beetje misselijk. Hoe dan ook, hopelijk heeft het niets ernstigs of kan de dierenarts nog helpen.

Een ziek dier

Helaas kan het ook anders lopen en blijkt het beestje er inderdaad slecht aan toe te zijn. Er zijn dan twee mogelijkheden:

• In overleg met de dierenarts wordt gekozen voor een poging het dier alsnog te genezen.
• De situatie is betrekkelijk hopeloos en er wordt afgesproken het dier te laten inslapen.

Kies je voor inslapen zal de dierenarts je verder helpen. Kies je voor een laatste poging tot genezen kan het zijn dat de behandeling niet aanslaat. Dan moet je opnieuw de keuze maken tussen verder behandelen of laten inslapen.

Konijn of cavia laten inslapen of niet?

Kies er niet te snel voor om een dier te laten inslapen. Doe dat alleen als je zo goed als zeker weet dat het niet meer goed komt. Vooral konijnen kunnen er soms erg slecht uitzien, maar toch weer beter worden. Naar knaagdieren toe kunnen dierenartsen ook erg verschillend reageren. Sommigen vinden bij knaagdieren nogal snel dat die niet meer te redden zijn.

Vertrouw daarom altijd op je eigen intuïtie en gevoel bij het maken van keuze als deze!

Laten inslapen: wat gebeurt er?

Het wordt vaak een beetje oneerbiedig ‘een spuitje geven’ genoemd, maar dat geeft een vertekend beeld. Officieel heet het gewoon euthanasie en is er sprake van twee stappen. Eerst krijgt het dier een verdoving waardoor het in een diepe slaap valt. Hierna pas volgt het tweede spuitje dat voor een hartstilstand zorgt.

Als het dier thuis doodgaat

Door uiteenlopende redenen kan een konijn of cavia natuurlijk ook thuis overlijden. Misschien was het beestje gewoon erg oud of was er sprake van een ongeluk of een vergiftiging.

Hoe weet je dat een konijn of cavia dood is?

Bijna alle (onervaren) bezitters van cavia’s of konijnen vragen zich vroeg of laat af of hun kleine vriend nog wel leeft. Zo stil en onbeweeglijk kunnen ze soms in hun kooi liggen. Deze zorgen zijn echter niet nodig, want dit is altijd loos alarm. Als het echt mis is, is er namelijk geen twijfel.

Zowel cavia’s als konijnen nemen als ze sterven een uitgestrekte positie aan, waarbij ze op hun zij gaan liggen. Meestal zoeken ze daar ook de ruimte voor op. Deze houding ziet er heel anders en veel stijver uit dan dat van een dier dat in zijn kooi ligt te slapen.

Gaan konijnen gillen?

Konijnen die in doodsnood verkeren kunnen inderdaad een harde, hoge gil uitslaan. Dat is echter beslist geen regel; bij heel veel konijnen gebeurt dit helemaal niet. Daarnaast kan deze gil ook onder andere omstandigheden voorkomen, dus wil het niet persé zeggen dat je konijn doodgaat.

Wat te doen met het overleden dier

Als je konijn of cavia is gestorven moet je een laatste bestemming voor hem of haar zoeken. Daarvoor zijn verschillende mogelijkheden.

Achterlaten bij de dierenarts

Heb je het beestje laten inslapen bij de dierenarts, kun je het hier meestal achterlaten. De dierenarts heeft doorgaans verschillende voorzieningen beschikbaar en zal met jou bespreken uit welke regelingen je kunt kiezen en hoeveel dat kost. Hij of zij wikkelt de zaken dan verder af.

Naar het afvalscheidingstation brengen

Gelukkig zijn er al gemeenten die dit niet meer doen, maar bij een meerderheid kan het nog steeds: het ‘kadaver’ afgeven bij het afvalscheidingstation, bij het vuil dus. Dat kost niets, maar pakt emotioneel vaak slecht uit, zeker voor de persoon die deze ondankbare taak moet uitvoeren. Dat geldt ook bij kleine huisdieren als konijnen en cavia’s. Niet doen dus!

Zelf naar een dierencrematorium brengen

In eerste instantie klinkt het veel mensen wellicht wat overdreven in de oren om een konijn of cavia naar een dierencrematorium te brengen. Dat valt echter nogal mee. Crematoria hebben aangepaste prijzen voor kleine dieren en je kunt altijd kiezen voor een eenvoudige groepscrematie. Dit is het meest waardige afscheid dat je een huisdier kunt geven en is ook voor kinderen geschikt. Een vriendelijk dierencrematorium is de prijs die je betaalt doorgaans volledig waard.

Veel crematoria hebben ook een ophaalservice, al betaal je daar extra voor. Service en prijzen van dierencrematoria kunnen overigens sterk verschillen. Het loont dan ook de moeite eerst wat rond te kijken voordat je een keuze maakt.

Met je konijn of cavia naar het crematorium

Als je een groter huisdier naar het crematorium moet brengen is het vaak handig dit in een deken te wikkelen. Daarom doen veel mensen dit bij cavia’s en konijnen ook. Bij cavia’s en dwergkonijnen is een schoenendoos echter een betere optie. De bodem van de schoenendoos kun je dan bedekken met een beetje hooi, zodat het diertje een toepasselijke laatste rustplaats krijgt.

Wat te doen met achtergebleven dieren

In veel gevallen zal de cavia of het konijn een vriendje achterlaten. Vaak wordt gedacht dat het belangrijk is om zo’n achtergebleven dier te laten ruiken en snuffelen aan het kadaver van zijn overleden maatje. Daar heb ik zelf echter geen bewijs van gezien of over teruggevonden. Knaagdieren lijken slecht tot helemaal niet te snappen wat er aan de hand is. Maak je hier dus maar liever niet druk om.

Het is wel goed mogelijk dat het achtergebleven dier zijn maatje erg gaat missen. Konijnen kunnen soms dagenlang het hele huis afzoeken. Andere dieren worden duidelijk depressief en gaan in een hoekje zitten kwijnen. Dan is het waarschijnlijk verstandigheid om snel een nieuw konijn of nieuwe cavia te nemen. Alleen als het achterblijvende dier zelf ook al flink bejaard is, zal het moeilijk zijn daar een jong, nieuw maatje aan te koppelen. Probeer het dan op een andere manier wat afleiding en een leuke oude dag te bezorgen.

Lees verder

• Konijnen: lichaamstaal en geluiden
• Cavia's: rui, tanden, kwaaltjes en wondjes
• Top 10 vergiftigingen van huisdieren
• Giftige bloemen en planten voor huisdieren
• Gevaarlijk voedsel voor huisdieren