Geschiedenis van blindengeleidehonden
Dankzij geleidehondenscholen is het leven van duizenden slechtziende en blinde mensen aanzienlijk verbeterd. Met een blindengeleidehond kunnen zij veilig op stap en genieten ze van een trouwe kameraad. Geleidehondenscholen streven naar verhoogde mobiliteit en onafhankelijkheid voor blinden en slechtzienden. Deze scholen hebben wereldwijd een lange en rijke geschiedenis, die al in de eerste eeuw na Christus begon.
Evolutie van de blindengeleidehonden over de eeuwen heen
Oudheid en vroege getuigenissen van geleidehonden
De geschiedenis van blindengeleidehonden begint ver vóór de oprichting van de moderne geleidehondenscholen. Al in de Oudheid zijn er aanwijzingen dat honden werden gebruikt om mensen met visuele beperkingen te begeleiden. In oude geschriften, zoals die van de Grieken en Romeinen, wordt gesproken over honden die geholpen hebben bij het navigeren door drukke marktplaatsen of het vermijden van obstakels. Er zijn echter geen gedetailleerde verslagen van gestructureerde training van honden specifiek voor het begeleiden van blinden. De vroege toepassingen waren dus eerder incidenteel dan systematisch.
Middeleeuwen en de verspreiding van het idee van geleidehonden
In de middeleeuwen werden honden steeds vaker ingezet voor het begeleiden van blinde mensen, hoewel ze vooral als huisdieren of werkhonden fungeerden. Er zijn verhalen van blinden die hun honden als gids gebruikten in stadsomgevingen, maar ook dit gebeurde vaak zonder de formele training die we vandaag de dag kennen. Pas in de 18e en 19e eeuw begonnen er serieuze pogingen te komen om honden op te leiden voor het begeleiden van mensen met visuele beperkingen.
De oorsprong van moderne blindengeleidehonden
De rol van oorlog en de opkomst van blindengeleidehonden in de 20e eeuw
De twee wereldoorlogen speelden een cruciale rol in het verfijnen en verspreiden van het gebruik van geleidehonden. Vooral na de Eerste Wereldoorlog, toen veel soldaten blind raakten door verwondingen, was er een groeiende behoefte aan zelfstandigheid voor blinden. Dit leidde tot de oprichting van de eerste georganiseerde geleidehondenscholen, die speciaal waren ontworpen om oorlogsslachtoffers te helpen. De oorlogslachtoffers werden getraind met geleidehonden, wat hun mobiliteit vergrootte en hen in staat stelde om een zelfstandig leven te leiden.
De oprichting van de eerste moderne geleidehondenscholen
De eerste formele scholen voor het trainen van blindengeleidehonden werden opgericht in de vroege 20e eeuw. In Duitsland werd de eerste school, de "Theodor-Fliedner-Schule," opgericht in 1916, en al snel volgden andere landen, waaronder Zwitserland, Frankrijk en de Verenigde Staten. In de jaren 1920 werd de rol van de hond als begeleider voor blinden steeds serieuzer genomen, en begon men te experimenteren met gestructureerde trainingsprogramma’s voor honden. Dit markeerde het begin van de moderne benadering van het opleiden van honden als geleidehonden.
Voor de Eerste Wereldoorlog
De oudste afbeelding van een hond die een blinde persoon begeleidt, is te zien op een muurschildering uit de eerste eeuw na Christus. Er zijn ook historische documenten uit de Middeleeuwen in Azië en Europa die aantonen dat honden werden ingezet om blinde mensen te begeleiden.
De eerste georganiseerde poging om honden te trainen voor blinden vond plaats rond 1780 in het ziekenhuis 'Les Quinze-Vingts' voor blinden in Parijs. In 1788 had Josef Riesinger, een blinde zeefmaker uit Wenen, een Spitz zo goed opgeleid dat mensen vaak vroegen of hij daadwerkelijk blind was.
Wereldoorlog I: Oorlogsblinden
Het moderne verhaal van de geleidehond begint tijdens de Eerste Wereldoorlog, toen veel soldaten blind werden door blootstelling aan mosterdgas. Dr. Gerhard Stalling, een Duitse arts die veel blinden behandelde, besloot honden op te leiden om deze mensen te helpen. Een keer, terwijl hij met een patiënt in het ziekenhuis
wandelde met een hond, werd hij plotseling weggeroepen en liet de hond achter bij de patiënt. Toen hij later terugkwam, zag hij dat de hond uitstekend zorgde voor de blinde patiënt.
Eerste geleidehondenschool
Opening
Dr. Stalling verdiepte zich verder in het trainen van honden voor blinden en opende in augustus 1916 's werelds eerste geleidehondenschool voor blinden in Oldenburg, Duitsland. Deze school groeide snel en opende nieuwe vestigingen in Bonn, Breslau, Dresden, Essen, Freiburg, Hamburg, Magdeburg, Münster en Hannover. Hierdoor konden jaarlijks tot 600 honden worden opgeleid. Deze scholen leidden niet alleen honden op voor ex-soldaten, maar ook voor blinden in Groot-Brittannië, Frankrijk, Spanje, Italië, Canada en de Sovjetunie.
Sluiting
Door een daling in de kwaliteit van de honden stopte de organisatie in 1926. Gelukkig was er een nieuwe, succesvolle geleidehondenschool opgericht in Potsdam, nabij Berlijn. Deze school was bijzonder effectief en leverde maandelijks tot twaalf honden af, met een capaciteit van ongeveer honderd honden per jaar.
Dorothy Harrison Eustis
Tegelijkertijd leidde de Amerikaanse Dorothy Harrison Eustis al honden op voor militaire en civiele taken in Zwitserland. Zij speelde een cruciale rol in de internationale erkenning van blindengeleidehonden. Eustis had gehoord over de school in Potsdam en bezocht deze enkele maanden, waar ze diep onder de indruk raakte. In oktober 1927 publiceerde ze een artikel in de Saturday Evening Post over haar ervaringen.
Morris Frank, de eerste Amerikaanse geleidehondgebruiker
Morris Frank, een blinde Amerikaan, las het artikel van Eustis en was onder de indruk van de onafhankelijkheid die een geleidehond kan bieden. Hij schreef aan Eustis met het verzoek om een geleidehond. Dorothy Eustis accepteerde de uitdaging en leidde in 1928 Buddy op, een Duitse herder, voor Frank. Frank leerde in Zwitserland hoe hij met Buddy moest werken en keerde terug naar de Verenigde Staten om de eerste geleidehond in Amerika te gebruiken. Eustis richtte in 1929 The Seeing Eye op in Morristown, New Jersey, maar keerde eerst nog terug naar Zwitserland voor verdere trainingen.
Zwitserse en Italiaanse geleidehondenschool
In 1928 werd in Italië de Scuola Nazionale Cani Guida per Ciechi opgericht. Eustis richtte in datzelfde jaar een geleidehondenschool op in Vevey, Zwitserland, genaamd 'L'Oeil qui Voit' (The Seeing Eye), vernoemd naar een Bijbeltekst (Spreekwoorden XX, 12). Deze scholen in Vevey en New Jersey zijn de oudste moderne geleidehondenscholen die de tand des tijds hebben doorstaan.
Britse geleidehondenschool
In 1930 leerden de Britse vrouwen Muriel Crooke en Rosamund Bond over The Seeing Eye en vroegen Dorothy Eustis om hulp. Eustis stuurde een trainer naar Groot-Brittannië en in 1931 voltooiden de eerste vier Britse geleidehonden hun opleiding. Drie jaar later werd in het Verenigd Koninkrijk een eigen geleidehondenschool opgericht.
Tijdlijn belangrijke data
Datum | Activiteit |
79 | Opgravingen in Pompeï onthullen een muurschildering van een blinde man die wellicht wordt geleid door zijn hond. |
1200 | Een Chinese papierrol in het Metropolitaans Museum in New York toont een blinde man die wordt begeleid door een hond. |
1260 | Een Iers manuscript vermeldt een hond die een blinde man begeleidt. |
1500-1700 | Soortgelijke afbeeldingen verschijnen vaker in houtsneden, gravures en schilderijen over de hele wereld in de 16de eeuw. |
1715 | De ballade "Blinde bedelaar van Bethnal Green" beschrijft een ridder die zijn gezichtsvermogen verloor in een gevecht en vervolgens een hond met leiband en belletje kreeg. |
1727 | Gainsborough schilderde "Blind Man on the Bridge", dat een hond toont die zijn blinde baas leidt. |
1755 | William Bigg's "The Blind Sailor" toont een blinde man die met de hulp van een hond een brug oversteekt. |
1790 | Thomas Bewick illustreerde in zijn boek "Geschiedenis van viervoeters" een blinde man die een brug oversteekt met de hulp van een hond. |
1813 | George Joseph Beer publiceerde in "Das Auge" een tekening van een blinde man met een wandelstok en een geleidehond met leiband, gebaseerd op een schilderij van Chardin in het Louvre. |
1819 | De oudst bekende beschrijving van een opleidingsmethode voor geleidehonden komt van Dr. Johann Wilhelm Klein in Wenen. Klein beschreef een primitief harnas en een opleiding waarbij de blinde geen stok meer nodig had. Deze methode werd later een eeuw lang niet meer gebruikt. |
1847 | Jacob Birrer, een blinde Zwitser, publiceerde een boek over de opleiding van geleidehonden met de leiband en wandelstokmethode, hoewel zijn ideeën niet verder ontwikkeld werden. |
1864 | In de roman “Can You Forgive Her” vertelt Lady Glenorca over een hond die blinde mensen begeleidt. |
1878 | Het Britse Parlement keurden het gebruik van Duitse herders als geleidehond goed voor personen met een visuele handicap. |
1899 | Een tekening uit "The Graphic" toont hoe getrainde honden door de Duitse Hondenambulance Rode Kruis werden ingezet om gewonden op het slagveld te helpen. Dr. Gerhard Stalling gebruikte eerder deze honden om blinde veteranen te begeleiden, wat het gebruik van grotere rassen als geleidehonden inluidde. |
1914-1918 | Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden geleidehonden opnieuw van belang door de vele blinde soldaten. De Duitse Hondenambulance Rode Kruis richtte een opleidingscentrum op in Oldenburg. De eerste geleidehond werd in 1916 geleverd aan Paul Feyen, een blinde veteraan. Tegen 1919 waren er 539 geleidehonden geleverd. De opleiding voor blinden begon in 1922, maar er waren klachten over de kwaliteit van de honden. Uiteindelijk stopte de organisatie na enige tijd met het opleiden van veteranen en burgers. |
1923 | Een nieuwe school in Potsdam, opgericht door de vereniging van Duitse herders, introduceerde opleidingsmethoden die veel van de huidige methoden omvatten: het selecteren van goede honden, zorgvuldige matching en training in de thuissituatie. Tegen de jaren 1930 waren er ongeveer 4.000 gekwalificeerde geleidehonden in Duitsland. |
1925 | De oorspronkelijke school in Oldenburg werd officieel overgenomen door de Duitse vereniging voor blinden. |
1927 | Dorothy Eustis, die Duitse herders fokte in Zwitserland, bezocht de Potsdam School en was zeer onder de indruk. Ze publiceerde haar bevindingen in november 1927. Dit leidde tot veel reacties, waaronder een brief van Morris Frank, die de oprichting van The Seeing Eye stimuleerde. |
1928 | In april arriveerde Morris Frank in Zwitserland voor de opleiding met geleidehond "Buddy". Het duo keerde in juni terug naar New York en kreeg snel de steun van de pers door succesvol een drukke straat over te steken. |
1929 | Mrs. Eustis richtte de Seeing Eye School op in Morristown, New Jersey, maar keerde terug naar Zwitserland om verdere opleidingen te organiseren. Ze richtte een nieuwe school op en begon met het opleiden van haar eigen geleidehonden. |
1931 | Mrs. Eustis leverde opgeleide geleidehonden af in Italië, Frankrijk en Zwitserland, en leidde ook vier geleidehondeninstructeurs op. Twee van deze instructeurs gingen naar de Seeing Eye School in New York, een naar Italië en een naar het Verenigd Koninkrijk. De Britse instructeur, Captain Laikhoff, richtte een centrum in Cheshire op waar de eerste vier Britse geleidehonden hun opleiding voltooiden. |
1932 | Mrs. Eustis leende Georges Gabriel uit Zwitserland uit om de tweede geleidehondeninstructie in Groot-Brittannië te leiden. |
1933 | Mrs. Eustis stuurde Georges Gabriel opnieuw naar Groot-Brittannië om de derde geleidehondeninstructie te geven. |
1934 | De geleidehondenschool “Guide Dogs for the Blind Association (GDBA)” werd opgericht. |
1935 | In Nederland werd KNGF Geleidehonden opgericht. |
1940 | Leamington Spa opende als de eerste geleidehondenschool in het Verenigd Koninkrijk. |
"Dorothy Eustis zorgde er met haar inzet en expertise voor dat het fenomeen blindengeleidehonden internationaal doorbrak."
Geschiedenis van blindengeleidehonden
De geschiedenis van de
blindengeleidehond gaat terug tot het begin van de 20e eeuw. Het idee om honden in te zetten om blinden en slechtzienden te begeleiden is ontstaan uit de wens om hen meer zelfstandigheid te geven en hun dagelijkse leven te vergemakkelijken.
De oorsprong van de geleidehond
De eerste vermelding van het gebruik van honden als geleidehonden komt uit Duitsland, waar in 1916 de eerste
geleidehonden werden opgeleid voor blinden en slechtzienden. Deze honden werden specifiek geselecteerd en getraind om blinden te helpen navigeren door drukke straten en gevaren te vermijden.
De rol van de oorlog in de ontwikkeling van geleidehonden
Tijdens de Eerste Wereldoorlog groeide de behoefte aan honden die konden helpen met de begeleiding van blinden, doordat veel soldaten blind werden door verwondingen. Dit leidde tot de oprichting van scholen die zich richtten op het trainen van honden voor blinden. De rol van deze honden werd steeds belangrijker voor het dagelijks functioneren van de getroffen veteranen.
De opkomst van geleidehonden in andere landen
Na de Tweede Wereldoorlog verspreidde het gebruik van
geleidehonden zich naar andere landen. In de VS werd in de jaren 20 de eerste officiële school voor geleidehonden opgericht, en in veel andere landen ontstonden vergelijkbare initiatieven. Deze wereldwijde verspreiding werd ondersteund door de erkenning van de enorme impact die geleidehonden hadden op het leven van mensen met een visuele beperking.
De ontwikkeling van trainingsmethoden
De trainingen van geleidehonden zijn door de jaren heen geëvolueerd. Oorspronkelijk werden honden voornamelijk opgeleid door militaire of andere autoriteiten, maar vanaf de jaren 30 begonnen professionele trainers en
geleidehondeninstructeurs hun eigen methoden en scholen te ontwikkelen. De focus lag op het leren navigeren in stedelijke omgevingen, maar ook op andere vaardigheden zoals het herkennen van obstakels.
Technologische vooruitgangen in de geleidehondentraining
Met de vooruitgang in technologie zijn de trainingsmethoden voor
geleidehonden verder geperfectioneerd. Heden ten dage maken instructeurs gebruik van moderne technieken en hulpmiddelen om de training van honden efficiënter en effectiever te maken. Dit heeft de samenwerking tussen blinden en honden verbeterd, zodat de honden nog zelfstandiger kunnen werken.
Geleidehonden en hun impact op de maatschappij
De integratie van
geleidehonden in de maatschappij heeft niet alleen blinden en slechtzienden geholpen om zelfstandiger te leven, maar heeft ook bijgedragen aan de sociale acceptatie en integratie van mensen met een visuele beperking. Geleidehonden worden nu wereldwijd erkend als een essentieel hulpmiddel voor mobiliteit en vrijheid.
Toekomst van de blindengeleidehond
De toekomst van de
blindengeleidehond ziet er veelbelovend uit. Nieuwe rassen worden getest op hun geschiktheid voor training, en er worden steeds meer scholen opgericht om honden op te leiden. Met de voortdurende evolutie van trainingsmethoden en technologieën zal de rol van deze honden in de toekomst waarschijnlijk nog verder worden versterkt.
Lees verder