Help, mijn kip stopt met broeden

Eieren laten uitbroeden door een hen kan een leuke en makkelijke manier zijn om kuikens te fokken. De moederhen zal in de meeste gevallen de uitgekomen kuikens ook verzorgen. Maar er kunnen ook problemen ontstaan tijdens het broeden. Een kip is een dier en over het gedrag heb je niet de controle. Een regelmatig gehoord probleem is dat de broedse hen het nest verlaat voordat de eieren uitgekomen zijn. In veel gevallen zullen de ongeboren kuikens het dan niet overleven. Er kunnen verschillende redenen zijn waardoor de hen het nest verlaat, maar met een goede voorbereiding en aanpak kun je de kans van slagen verhogen.

Broedse rassen

Of een kip goed of slecht kan broeden heeft veel te maken met het ras.

Slechte broedse rassen

Vele kippenrassen zullen vrijwel nooit gaan broeden, zoals leghorns, minorca's, ancona's en andalusiërs. Daarbij is de kans groot dat als deze rassen toch gaan broeden, ze snel weer het nest zullen verlaten. Bij het verlaten van het nest zullen de eieren afkoelen. Als de hen niet meer terug keert op het nest dan zullen de eieren ook niet meer uitkomen. Het is daarom verstandig om voor een ras te kiezen dat graag broedt.

Goede broedse rassen

Over het algemeen blijkt dat bij de zwaardere kippenrassen de broedlust het sterkst ontwikkeld is, maar er zijn ook kleinere rassen die goed kunnen broeden. Het nadeel van zwaardere rassen, zoals brahma's, is dat de kans op breuk van de eieren groter is.
Goede broedse kippenrassen zijn bijvoorbeeld de zijdehoen, wyandotte, sussex, cochin, brahma (groot ras), araucana of de orpington. Ook bij deze rassen kan het voorkomen dat ze vroegtijdig het nest verlaten, maar de kans op succes is bij een goed broedras groter.

Broedgedrag

Tenslotte is het broedgedrag per hen verschillend. Sommige hennen doen niets liever dan broeden en zullen om de haverklap broeds zijn, soms zelfs in de winter. Anderzijds zijn er hennen die niets om het broeden lijken te geven. Daarbij is de ene hen een heel zorgzame moeder, terwijl de andere hen niet naar de kuikens om zal kijken.

Voorbereiding

Als je succesvol eieren wil laten uitbroeden, is een goede voorbereiding noodzakelijk.

• Kies de juiste periode in de lente of zomer, bij voorkeur de maand april of mei, zodat de kuikens bij uitkomst niet onderkoeld raken.
• Zorg voor een rustige, droge broedplek voor de hen.
• Zorg dat de broedplek en de hen vrij is van ongedierte.
• Laat de eieren liggen, of leg kalkeieren neer om de broedsheid te bevorderen.
• Zorg ervoor dat andere kippen haar niet kunnen storen.
• Haal broedeieren van een goede kwaliteit of verzamel bevruchte eieren van de kip en bewaar deze. Leg ze koel weg en draai ze elke dag.
• Markeer de eieren met een potlood.
• Leg alle eieren tegelijk onder de hen zodat ze op hetzelfde moment zullen uitkomen.

Bevruchte eieren

Eieren worden bevrucht door een haan. Gemiddeld kan een haan ongeveer vijf tot zes hennen bevruchten. Na een bevruchting door de haan legt een hen ongeveer drie weken bevruchte eieren. Gebruik voor het uitbroeden altijd de mooiste eieren en markeer deze met een potlood. Bevruchte eieren kun je pas herkennen als deze minimaal vijf dagen bebroed zijn. Dat betekent dat er ook eieren onder de hen kunnen liggen die niet bevrucht zijn. Het is verstandig om deze eieren na het schouwen weg te nemen. Het schouwen van eieren kun je doen onder een schouwlamp. Een bevrucht ei zal na vijf dagen een donker vlekje in het midden hebben en een onbevrucht ei zal nog helemaal geel zijn.

Broedsheid bevorderen

Voordat je de bevruchte eieren kunt gebruiken, moet je zorgen dat je een broedse kip hebt. De meeste kans op broedse hennen heb je als de temperatuur weer hoger wordt, dus in het voorjaar en de zomer. De broedsheid kun je bevorderen door goede voorbereidingen te treffen. Een rustige en schone broedplaats waar andere kippen niet bij kunnen, en zorgen voor voldoende (kalk)eieren in het legnest zijn effectieve middelen om een kip broeds te krijgen. Als de hen een aantal dagen aan het broeden is kan men de eieren vervangen door de broedeieren. De eerste paar dagen is de kans op het verlaten van het nest namelijk het grootst.

Herkennen broedse kip

Een hen moet echt broeds zijn voordat je er de broedeieren onder legt. Je kunt een broedse kip vaak herkennen aan afwijkend gedrag. Ze komt weinig of niet van haar nest, houdt zich afwezig, maakt kloek-geluiden en legt geen eieren. Ook kan een broedse hen afwijkende uiterlijke kenmerken hebben zoals een bleke kam, een kale borst en hangende vleugels. Als de hen meerdere kenmerken vertoont, en ze zit al een aantal dagen op eieren te broeden, dan is de hen zeer waarschijnlijk goed broeds.

Verzorging broedse kip

Door een goede verzorging van de broedse kip is de kans groter dat ze op haar eieren blijft broeden totdat deze zijn uitgekomen. Zorg daarom elke dag voor vers water en voldoende voer. Geef de kip granen en groen voedsel. Geef liever geen legkorrel, omdat dit de ontlasting dunner maakt. Zorg verder dat het hok goed afgesloten is voor roofdieren en andere kippen en controleer het regelmatig op ongedierte.

Redenen verlaten van het nest

Ondanks het volgen van bovenstaande tips kan het toch voorkomen dat de hen het nest vroegtijdig verlaat. Redenen hiervoor kunnen zijn:

• De hen heeft last van ongedierte. Zo kan een broedende kip bijvoorbeeld last hebben van bloedluis. Ze kunnen hier tijdens het broeden zoveel last van krijgen dat ze op een gegeven moment stoppen met broeden.
• De broedeieren zijn niet goed. Misschien waren ze onbevrucht of zijn de kuikens niet goed ontwikkeld. De hen zal tijdens het broeden met de kuikens communiceren. Als ze geen geluid hoort kan ze stoppen met broeden.
• De hen was niet goed broeds.
• De hen is tijdens het broeden teveel gestoord door andere kippen of roofdieren.
• Er lagen teveel eieren onder de hen.

Tips bij verlaten van het nest

Als de hen toch van het nest is gegaan is er nog een kans om de bevruchte eieren te redden. Als de eieren minder dan 24 uur koud gelegen hebben kun je nog proberen om de eieren verder uit te laten broeden. Je kan dit doen door de eieren bijvoorbeeld onder een andere broedse kip te leggen. Ook zou je de eieren in een broedmachine kunnen leggen. Als je over geen van beide beschikt, zou je kunnen proberen om de broedse kip op een rustige plek alsnog op de eieren te zetten. Maar als de kip echt broeds af is, zal dit hoogstwaarschijnlijk niet het gewenste effect hebben.

Lees verder

• Help, mijn kip is broeds
• Help, mijn kip legt geen eieren
• De symptomen en de behandeling van kippenziektes
• Zelf kuikens grootbrengen
• Zo legt je kip veel eieren