Konijnen zindelijk maken en houden

Konijnen zijn van nature best zindelijke dieren. Ze houden er niet van om hun hele nest te bevuilen en kiezen daarom voor een zo klein mogelijk hoekje, waarin ze al hun behoeftes doen. Dat is ook zo als ze in een kooi wonen in plaats van een holletje. Wanneer konijnen buiten de kooi in de kamer lopen, kan hun zindelijkheid echter verminderen. Gelukkig is het meestal mogelijk om de zaken te sturen, het konijn tot op zekere hoogte zindelijkheid aan te leren en vervelende ongelukjes te voorkomen. Artikelindeling (interne links)

• Het verschil in zindelijkheid tussen voedstertjes en rammelaars
• De noodzaak konijnen los te laten lopen
• Het aanleren van zindelijkheid bij een jong of nieuw konijn
• Het aanpassen van de kamer
• Het sturen van zindelijk gedrag
• Het lukt niet goed om het konijn zindelijk te krijgen of te houden
• Waarom konijnen soms hun zindelijkheid verliezen
• Wat je vooral niet moet doen
• Het lukt echt niet met jouw konijn. Wat nu?

Het verschil in zindelijkheid tussen voedstertjes en rammelaars

Er is een verschil in zindelijkheid bij voedstertjes, vrouwtjeskonijnen, enerzijds en rammelaars, mannetjeskonijnen, anderzijds. Rammelaars hebben namelijk meer behoefte om hun territorium te markeren.
Gelukkig gebeurt dat meestal niet met uitwerpselen. Konijnen, ook de voedsters, markeren hun territorium voornamelijk door met de onderkant van hun kin, waar geur afscheidende klieren zitten, tegen allerlei voorwerpen aan te wrijven. Daarom kan het gebruik van uitwerpselen wat dit betreft erg meevallen.

Het is echter lang niet uitgesloten. Vooral rammelaars zullen hun urine ook gebruiken om een territorium mee aan te geven en dat kan dus ook in de huiskamer gebeuren. Vandaar dat rammelaars vaak minder netjes zijn dan voedstertjes. Bij gecastreerde dieren komt het overigens minder vaak voor dan bij diegenen die het niet zijn, maar ook hier kan men blijven rekenen op plasjes op ongewenste plekken.

De noodzaak konijnen los te laten lopen

Is het uitblijven van volledige zindelijkheid een goede reden om een konijn dan maar in zijn kooi te laten zitten? Het antwoord op die vraag luidt beslist 'nee'. Konijnen zijn energieke dieren die hun dagelijkse portie beweging hard nodig hebben.

Dat is niet alleen prettig voor henzelf, maar ook voor hun baasjes. Konijnen die hun energie niet kwijt kunnen worden namelijk boos en gefrustreerd en daarmee vaak ook agressief. Vandaar dat konijnen minstens een uur per dag hun pootjes moeten kunnen strekken, maar liever nog langer. Ideaal is het als de dieren de hele dag in en uit hun kooi kunnen.

Afgezien daarvan is het ook veel leuker om het konijn los te laten lopen en er mee te spelen. Het af en toe moeten opruimen van een plasje is ook lang niet zo problematisch als het moeten omgaan met een gefrustreerd konijn dat de hele dag in zijn hok heen en weer zit te bonken.

Lees in het artikel: Konijnen los in huis en in de tuin hoe je konijnen veilig kunt laten loslopen.
Het onderstaande artikel geeft informatie en tips om het konijn zo zindelijk mogelijk te maken en te houden.

Het aanleren van zindelijkheid bij een jong of nieuw konijn

Als een konijn voor het eerst in huis komt, heeft het natuurlijk nog geen vast plekje om de behoefte te doen. Als het dan meteen zelf op onderzoek uit mag in de kamer, kiest het misschien niet meteen een hoekje in de kooi als toilet. Het is dan ook verstandig het konijntje in eerste instantie toch vooral aan de kooi te laten wennen. Geleidelijk aan kan het dan ook aan de kamer en eventueel de rest van het huis wennen. Dit geldt dus ook als je van plan bent het konijntje permanent los te laten lopen.
Vermoedelijk is de kamer in eerste instantie toch een wat groot terrein en is het sowieso beter het gewenningsproces stap voor stap te nemen. Hoewel een te grote voorzichtigheid daarbij ook niet nodig is en zelfs verkeerd kan uitpakken.

Zet het nieuwe dier eerst een tijdje in een dichte kooi. Laat het daarna kort (bijvoorbeeld een uurtje) loslopen. Zorg dat het hierna weer enige tijd in de kooi zit. Hou dit een paar dagen tot een week vol en breidt ondertussen de tijd dat het konijn los mag eventueel uit. Zo kun je op de routine uitkomen die je zelf in gedachten had.

Als je al één of meerdere konijnen in huis hebt, zal een nieuw konijn zich waarschijnlijk sneller aanpassen dan wanneer het geen voorbeelden aantreft.

Het aanpassen van de kamer

Het is niet waarschijnlijk dat het konijn ooit al zijn poepjes en plasjes in de kooi zal doen. Dat komt omdat konijnen hun behoeften met korte tussenpozen in kleine beetjes doen in plaats van in één keer. Daarom zullen ze niet iedere keer dat ze moeten, terug huppen naar de kooi. Zeker niet als ze daarvoor een redelijke afstand moeten afleggen. Waarschijnlijker is het dat ze nog één of meerdere hoekjes tot toilet zullen maken.

Dat is niet echt te voorkomen of af te leren. Beter is het om er rekening mee te houden. Dat kun je doen door één of twee extra toiletbakken in de kamer te plaatsen, waar het konijn ook op terecht kan.

Tegenwoordig zijn er in dierenwinkels speciale toiletbakken voor konijnen te koop. Deze zijn er ondermeer in de vorm van een hoek, zodat de bak ook echt weggezet kan worden in een hoekje.
Een andere goede optie voor zo'n bak is een kattenbak. Deze kun je vullen met houtvezel of, wat ook veel mensen doen, kattenbakkorrels. Je hebt dan minder snel last van geurtjes.
Als het konijn in de kooi zit, kun je de toiletbakken eventueel weer uit de weg zetten.

Het sturen van zindelijk gedrag

In principe is het nu mogelijk het konijn zijn behoeftes bijna geheel in de kooi of op de toiletbak te laten doen. Daarbij is het natuurlijk de bedoeling dat ze in eerste instantie toch vooral de kooi hiervoor gebruiken. Dat valt op de volgende manieren te bevorderen:

• Zorg dat de kooi altijd open staat als er konijnen loslopen. Ze moeten ten alle tijden gemakkelijk in en uit de kooi kunnen. Kooien die aan de voorkant open kunnen, zijn in dit kader het meest handig. Anders moet je steeds de bovenkant van de kooi afhalen.
• Let op dat de kooi een aantrekkelijke plek blijft voor het konijn. Als hij schoon is en er vers hooi in te vinden is, zal het konijn er regelmatig naar terugkeren om er in te scharrelen.

Het gebruik van de toiletbak zul je waarschijnlijk moeten aanleren. Dat kun je het beste doen met behulp van de volgende methodes:

• Schep wat uitwerpselen uit het toilethoekje in de kooi en leg dat in de toiletbak. Konijnen reageren sterk op hun eigen geur en zijn snel geneigd hun behoeften te doen op plaatsen dat deze geur aanwezig is.
• Probeer het konijn de toiletbak in te lokken met iets lekkers.
• Pak, als dat gemakkelijk lukt, het dier af en toe op en zet het in de toiletbak

Merk je dat bovengenoemde methodes niet zo goed werken, kun je het konijn nog verder helpen. Probeer dan om het dier op te pakken als je ziet dat het in de kamer plast om het dan meteen in de kooi of toiletbak te zetten.

Het lukt niet goed om het konijn zindelijk te krijgen of te houden

Sommige dieren zijn wellicht wat hardleers en blijven maar in de kamer plassen en poepen. Andere konijnen waren lange tijd zindelijk, maar lijken dat zelf opeens weer vergeten. In dergelijke gevallen zijn er dringender maatregelen nodig. Het gebruik van een toiletbak kan nu wel extra handig zijn.

Het eerste dat van belang is, is dat zowel plasjes als poepjes snel en goed worden opgeruimd. Bij poepjes is dat doorgaans geen probleem, want die veeg je zo op.
Plasjes zijn lastiger maar moeten wel grondig worden schoongemaakt. Gebruik hiervoor een niet giftig schoonmaakmiddel dat wel een frisse geur heeft (zorg er toch voor dat het konijn het spul niet binnen krijgt!). Eventueel kun je het ook met alleen water schoonmaken en dan speciale geurverdrijvers gebruiken die in de handel zijn tegen urinegeurtjes van katten. Die werken bij konijnen ook.

Hoe meer de eigen geur van het konijn blijft hangen, hoe meer kans dat het op dezelfde plek opnieuw zal plassen.

Zodra je merkt dat het dier toch terug blijft gaan naar dezelfde plek (bijvoorbeeld omdat het zo'n gezellig, beschut hoekje is), kun je op die plek een toiletbak of eventueel de kooi neerzetten. Ook zo leert het konijn waar het geacht wordt zijn behoeftes te doen. Later kun je de toiletbak of kooi dan weer terugplaatsen op de bedoelde plaats. Hoewel de toiletbak misschien wel beter daar staat waar het konijn het graag heeft, maar dat hangt af van de omstandigheden en je eigen inschatting.

Waarom konijnen soms hun zindelijkheid verliezen

Er zijn verschillende redenen waarom konijnen een eenmaal verkregen zindelijkheid weer kwijt kunnen raken.

• Op de eerste plaats is het mogelijk dat het konijn, zonder dat het baasje het heeft gemerkt, succes heeft gehad met plassen in de kamer. Dan kan een dier heel snel overgaan op ander gedrag, want hé, blijkbaar mocht het toch. Mogelijk loont het in dit geval de moeite om de kamer of het huis eens grondig na te zoeken. Dat zou een tot dusverre onbekend toilethoekje kunnen opleveren.
• Het is ook mogelijk dat de neiging het een en ander maar te laten lopen het gevolg is van een ziekte of aandoening. Misschien is het probleem zelfs duidelijk en is een bezoekje aan de dierenarts op zijn plaats. Misschien ook is het niet duidelijk, maar heb je wel het gevoel dat het dier ook anderszins uit zijn doen is. Dan is het verstandig om het konijn goed te controleren op gezondheidsproblemen. Kun je niks vinden, maar blijf je twijfelen, ga dan toch even langs de dierenarts.

Wat je vooral niet moet doen

Er zijn een aantal dingen die je vooral niet moet doen om een konijn zindelijk te maken of iets aan te leren.

• Het bestraffen, boos toespreken of anderszins disciplineren van een konijn werkt niet. Konijnen snappen daar niks van en worden er alleen maar bang van. En we zagen al eerder dat bange konijnen juist extra gaan plassen.
• Dek plekjes waar het konijn heeft geplast niet af met een doekje of een ander licht voorwerp. Dat duwt het beestje namelijk gewoon weg en het helpt nauwelijks tegen de geur.

Het lukt echt niet met jouw konijn. Wat nu?

Het kan gebeuren dat je een konijn treft waarmee het echt niet wil lukken, wat je ook geprobeerd hebt. Wat dan? Vanzelfsprekend wil je niet dagelijks talloze plasjes uit je vloerbedekking moeten wassen, maar het dier dan maar in de kooi laten zitten is ook geen oplossing.

Een goede mogelijkheid in dit geval is het maken van een kamerren. Daarbij zet je een gedeelte van de kamer af met los traliewerk dat ook gebruikt kan worden voor het maken van een ren in de tuin. Dergelijke traliehekken kan men kant-en-klaar kopen bij veel dierenwinkels en bouwmarkten.
Onder de ren kun je de vloer dan afdekken, bijvoorbeeld met oude dekens of rieten matten. Eventueel kun je daaronder ook nog waterbestendig plastic leggen. Zorg dan wel dat de dieren niet aan het plastic kunnen knabbelen.

Lees verder

• Konijnen: lichaamstaal en geluiden
• Top 10 vergiftigingen van huisdieren
• Giftige bloemen en planten voor huisdieren
• Gevaarlijk voedsel voor huisdieren
• Als je konijn of cavia dood gaat