Gezond voer voor de scharrelkip

Kippen die eieren leggen hebben voldoende en gevarieerde voeding nodig om genoeg eieren te blijven leggen. Vaak heeft een verminderde leg of slechte kwaliteit eieren te maken met een verkeerde voeding. Kippen die de vrijheid hebben om te scharrelen kunnen zichzelf grotendeels voorzien in voedsel. Kippen die minder vrijheid hebben of weinig groen tot hun beschikking hebben, hebben uitgebalanceerde voeding nodig om gezond te blijven en goed te kunnen leggen.

Kippenvoer

Er zijn veel soorten kippenvoer in de handel. Een veelgebruikt voer is de legkorrel of legmeel. Naast de legkorrel bestaat er ook granenmix of kippenmix. Deze laatste variant is een legkorrel gemengd met graan. Een scharrelkip zal zelf zijn voer aanvullen met groene planten en kruiden, insecten en steentjes. Kippen die niet de mogelijkheid hebben om dit zelf te zoeken, moeten bijgevoerd worden met groenvoer en kiezel. Tenslotte hebben kippen voor de kalkbehoefte kippengrit nodig.

Legkorrel en legmeel

De legkorrel bestaat uit heel fijn gemalen ingrediënten die tot een korrel zijn samengeperst. Het bevat alle voedingsstoffen die een leggende kip nodig heeft en is hierdoor een volwaardige voeding voor de kip. Het voordeel van een legkorrel is dat de kip het makkelijk kan eten en weinig morst. Legmeel is niet geperst en ruwer gemalen. Hierdoor bevat legmeel meer vezels die goed zijn voor de maag en darmen van de kip. Daarbij zijn kippen langer bezig om het meel te eten, wat het scharrelgedrag bevordert en verveling tegengaat. Een nadeel van legmeel is dat er meer voer verloren gaat. Het morst sneller en als het nat wordt, eten de kippen het niet meer op. Gemorst legmeel kan ongedierte aantrekken.

Granen

Kippen zijn meestal dol op granen. Vooral mais en tarwe zijn geliefde granen bij veel kippen.

Granenmix

Een granenmix kan verschillende samenstellingen hebben, maar meestal bestaat het uit tarwe, mais, gerst, haver en rogge. Dit is soms aangevuld met spliterwten, lijnzaad, zonnebloempitten of soja. Vooral haver en tarwe bevatten goede voedingstoffen voor de kippen. Maar toch is een granenmix geen volledige voeding voor de kippen. Daarbij eten kippen er vaak te veel van met de kans te dik te worden. Het is daarom beter om beperkt granen te geven, vooral in de zomermaanden als de energiebehoefte minder is.

Kippenmix

Een kippenmix is graan gemengd met legkorrel. Dit kan als volledige voeding gebruikt worden, alleen bestaat er de kans dat de kippen de legkorrels laten liggen omdat ze een voorkeur voor granen hebben. Scharrelkippen die voldoende groenvoer hebben kunnen bijgevoerd worden met alleen een handje granenmix. In andere gevallen is het aan te bevelen de kippen legkorrels of legmeel te geven.

Groenvoer

Groenvoer levert de nodige vitamine en mineralen voor de kip. Scharrelkippen zoeken graag zelf hun groenvoer uit. Geliefde soorten zijn gras, klaver, paardenbloem, brandnetel, vogelmuur, groenten, fruit en kruiden. Als de kippen minder groen tot hun beschikking hebben is het goed om ze elke dag wat groenvoer te geven. Groenvoer is namelijk belangrijk voor de gezondheid van de kip. Zo bevat vogelmuur veel ijzer, calcium, magnesium, kalium, kiezelzuur en vitamine C. Knoflook is goed voor de aanmaak van spijsverteringssappen en helpt tegen darmbacteriën en darmparasieten. Ook is het goed voor de lever en ademhaling van de kip. Hennep- en brandnetelzaad bevatten veel proteïne en vetten en zijn goed voor de leg. Varieer daarom veel met verschillende groensoorten en zorg ervoor dat het altijd vers wordt aangeboden.

Insecten

Kippen zijn alleseters en eten ook vlees. In de natuur zal de dierlijke eiwitbron voor kippen voornamelijk bestaan uit insecten. Kippen zijn er dol op en eten alle insecten die ze maar kunnen vinden. Scharrelkippen zijn dan ook voortdurend op zoek naar wormpjes in de grond. Insecten zijn een goede eiwitbron voor kippen. Kippen die minder ruimte hebben om te scharrelen kun je als lekkernij extra insecten bijvoeren. Als een kip legkorrels of legmeel krijgt, zijn insecten voor een volwaardige voeding niet perse nodig.

Maagkiezel en kippengrit

Maagkiezel dient voor een goede werking van de spiermaag. De kleine steentjes helpen bij het vermalen van de voeding. Kippengrit levert veel calcium en mineralen. Vooral kippen die veel eieren leggen hebben veel kalk nodig. Een tekort kan leiden tot het leggen van windeieren of eieren met een poreuze, dunne schaal. Bij een langdurig tekort kunnen de kippen het calcium uit hun eigen botten gaan halen. Zorg daarom dat er altijd voldoende maagkiezel en kippengrit beschikbaar is voor de kippen. Kippengrit kun je kopen, maar ook zelf malen door bijvoorbeeld oesterschelpen fijn te malen.

Water

Vers drinkwater is misschien wel het allerbelangrijkste voor de kippen. Als de kippen een dag geen drinkwater hebben, zullen ze waarschijnlijk drie dagen niet leggen. Eieren bestaan namelijk voor een groot deel uit water en leggende kippen moeten hierdoor veel drinken. Om ziektes te voorkomen moet drinkwater dagelijks ververst worden. Het beste kun je een bak drinkwater ophangen, zodat de kippen het niet zo makkelijk kunnen vervuilen. Als je kleine kuikens hebt moet je nooit diepe bakken water geven, kuikens kunnen hierin namelijk verdrinken.

Hoe je het beste kunt voeren

De beste methode om je kippen te voeren hangt van het soort voer en de ruimte van de kippen af. Legkorrels kun je het beste geven in een trapbak. De bak zal pas opengaan als de kippen op een tree van de trapbak gaan staan. Hierdoor kunnen muizen en ander ongedierte er niet bij. Een alternatief is een kippenvoersilo of een kippenvoerbak. Deze zijn niet helemaal afgesloten, maar houden het voer wel schoon. Granen kun je strooien. Vooral voor kippen die niet zo veel ruimte hebben om te scharrelen is het een leuk tijdverdrijf om de granen op te pikken. Groenvoer, maagkiezel en kippengrit kun je in een apart bakje doen zodat dit niet teveel vervuilt. Het heeft de voorkeur om voer en water op een verhoging onder een overkapping aan te bieden. Zo kan het minder makkelijk vervuild worden met vogelpoep of dioxines uit de grond. Het is ook mogelijk om de kippen binnen te voeren.

Wintermaanden

In de winter hebben de kippen meer voer nodig dan in de zomer. Vooral als het vriest zouden de kippen weleens de helft meer nodig hebben als op een warme zomerdag. Bij een daling van 10 graden Celsius verbruiken de kippen namelijk al 18 procent meer energie. Daarnaast gaan de kippen in de winter meer veren aanmaken. Hiervoor zijn extra eiwitten nodig. Op koude winterdagen moet je ook altijd meerdere keren per dag controleren of het drinkwater niet bevroren is. Er zijn hiervoor speciale drinkbakverwarmers te koop, maar regelmatig verversen is vaak ook voldoende. Als de conditie van de kippen tijdens de winter zichtbaar achteruit gaat, dan kan men wat extra vitaminen en mineralen aan het drinkwater toevoegen.

Kippen in de rui

Eens per jaar gaan kippen in de rui. Het verschilt per kip hoeveel veren ze zullen verliezen. De ene kip is bijna kaal, terwijl bij de andere kip nauwelijks zichtbaar is dat ze in de rui is. De rui vindt meestal plaats aan het einde van de zomer en duurt vier tot acht weken. De kippen zullen tijdens deze ruiperioden weinig tot geen eieren leggen omdat alle energie voor het nieuwe verenpak nodig is. Tijdens deze periode kun je de kippen extra vetten en eiwitten geven. Mais is een goede aanvulling vanwege de vetten en oliën. Insecten zijn een goede eiwitbron. Ook blikvoer, zoals kattenvoer kan in deze periode voor extra eiwitten zorgen.

Kippen die gaan broeden

Kippen die gaan broeden hebben ander voer nodig dan kippen die eieren leggen voor consumptie.

Broedeieren

In de periode voorafgaand aan het broedden hebben de kippen extra B-vitaminen nodig. Deze vitamine zijn nodig om de kuikens genoeg kracht te geven om uit het ei te kunnen komen. Door kippen die bevrucht zijn extra B-vitamine te geven, zal dit ook in het broedei terechtkomen en hebben de kuikens hier profijt van. Ook hanen hebben baat bij voldoende vitamine D voor een goede vruchtbaarheid. Appelschillen en biergist bevat veel B-vitaminen.

Broeden

Als de kippen eenmaal aan het broeden zijn, is het belangrijk dat ze voldoende voer en water binnen handbereik hebben. Broedse kippen zorgen namelijk slecht voor zichzelf. Sommige kippen komen de gehele broedperiode maar enkele keren het nest af om te eten. Geef liever geen legkorrels tijdens het broeden. Dit maakt de ontlasting namelijk zachter waardoor het nest meer bevuild kan raken. Van granen krijgen de kippen droge ontlasting, waardoor dit meer geschikt is tijdens het broeden. Vul het graan wel aan met wat groenvoer voor een juiste balans van voedingsstoffen.

Lees verder

• Help, mijn kip is broeds
• Help, mijn kip stopt met broeden
• Je kip eieren laten broeden
• Zo legt je kip veel eieren
• Voeding voor kippen: Wat mogen kippen wel en niet eten