Als je huisdier overlijdt: de laatste rustplaats

Als je huisdier komt te overlijden, zijn er veel manieren om de hond, de kat, cavia, konijn of andere trouwe metgezel een laatste rustplaats te geven. Dit kan helpen bij het afscheid nemen en de verwerking van het verlies. Voor iedereen is dit anders: de één vindt een tastbare herinnering belangrijk, zoals een urn of ashanger waarin de as van het overleden huisdier bewaard kan worden. Voor de ander is het ritueel, inclusief het waardig afscheid nemen, essentieel. Ook kan het zijn dat je vooral denkt aan een duurzame bestemming. Welke laatste eer je een huisdier ook bewijst, het neemt je verdriet niet weg. Maar je keuze kan helpen bij het afsluiten van een fijne periode met je maatje, waaraan je goede herinneringen bewaart.

• Cremeren of begraven van je huisdier
• Individueel of gezamenlijk cremeren
• Hobbydieren cremeren of begraven
• Huisdier begraven in je tuin
• Duurzame bestemmingen voor je huisdier
• Duurzame energie dankzij Rendac
• Overleden huisdier vervangt proefdier
• Voorwaarden dierdonorcodicil

Cremeren of begraven van je huisdier

Op diverse plaatsen in het land zijn centra waar je een huisdier kunt laten cremeren of begraven. Op zeer respectvolle wijze begeleiden de medewerkers de baasjes en hun gezinsleden in het afscheid nemen. Doorgaans wordt veel aandacht besteed aan de omgeving waarin dit gebeurt, maar ook aan de herinnering. Een gedenksteen of een urn, een ashangertje, een foto, een pootafdruk, het is allemaal mogelijk. Een hond, kat of ander relatief klein huisdier kan in sommige gevallen na het overlijden door de ophaaldienst van het crematorium bij de dierenarts opgehaald worden. Dat is afhankelijk van de faciliteiten bij de dierenarts. Ook veel dierenambulances bieden deze haal- en brengservice aan. Uiteraard is het ook mogelijk om het huisdier zelf naar het dierencrematorium of de dierenbegraafplaats te brengen.

Individueel of gezamenlijk cremeren

Bij het dierencrematorium kan gekozen worden voor individueel of gezamenlijk cremeren. Wil je graag een urn of ashanger voor (een deel van) de resten van je huisdier, dan kan dit alleen na individueel cremeren. Bij gezamenlijk cremeren kan naderhand de as uitgestrooid worden op een daarvoor bestemd veldje bij het dierencrematorium. Daarvan krijgt de eigenaar altijd bericht. De kosten zijn afhankelijk van de gemaakte keuzes, maar ook van het gewicht van de hond of kat.

Hobbydieren cremeren of begraven

Hobbydieren, zoals een geliefde kip of een hangbuikzwijntje, kunnen voor een baasje hetzelfde betekenen als een hond of kat. Zulke dieren vallen echter wel onder een andere regelgeving dan gezelschapsdieren, namelijk 'kleine landbouwhuisdieren'. Dat heeft dus niet alleen met de grootte van het dier te maken. Het verschil zit hem erin dat deze dieren onder (klein)vee gerekend worden en niet onder gezelschapsdieren. Zij mogen daarom niet begraven of gecremeerd worden zoals andere huisdieren. Sterker nog, dit is ten strengste verboden. Voor deze dieren gelden de algemene regels voor Overleden landbouwhuisdieren. Anders is dit wanneer het om een paard gaat, ook al is dit strikt genomen evengoed een landbouwhuisdier. Vanwege de vaak zeer innige emotionele band met zijn eigenaar, is er voor paarden een uitzondering gemaakt in de regelgeving. Speciale paardencrematoria mogen volgens deze regelgeving het afscheid van de dieren (onder voorwaarden) verzorgen. Omdat veel eigenaren van hobbydieren, zoals een schaap of dwerggeit, eveneens soms een sterke band met hun dier, zijn sommige dierencrematoria van mening dat dit zou moeten kunnen. Een enkeling komt er zelfs openlijk voor uit dat het op verzoek van de eigenaar ook gebeurt, zij het bij wijze van uitzondering.

Huisdier begraven in je tuin

Het is niet verplicht om je huisdier na zijn overlijden aan te bieden bij een speciaal crematorium (of begraafplaats) voor dieren. Je mag er ook voor kiezen om hem zelf in je tuin te begraven. De regelgeving hieromtrent is in het verleden nogal eens gewijzigd. Er was een periode dat dit verboden werd. Dit verbod is inmiddels weer opgeheven en 2020 is het onder voorwaarden toegestaan. Het is bij zelf begraven bijvoorbeeld wel verplicht om dit op minimaal 75 cm diepte te doen. Verder mag een dier niet ingepakt worden in materialen die niet afbreekbaar zijn. Dus geen fleece, plastic of bewerkt hout. In de tuin van een huurhuis begraven is helaas niet toegestaan. Het moet echt je eigendom zijn. Ook mag de begraafplek geen openbaar gebied zijn. Hoe aantrekkelijk het ook lijkt om het favoriete speelbos van je hond te kiezen als laatste rustplaats, dit mag dus niet. En tenslotte mag een gemeente in haar Algemene Plaatselijke Verordening (APV) opnemen dat zelf begraven niet toegestaan is. Wel is een gemeente wettelijk verplicht om zorg te dragen voor de 'verwijdering' van overleden huisdieren.

Duurzame bestemmingen voor je huisdier

Soms past een duurzame bestemming het beste bij het gedachtegoed van een baasje. Sinds november 2020 is voor de uitvaart van mensen naast crematie en begraven ook resomeren toegestaan, wat door veel mensen beschouwd wordt als een duurzame verwerking van een stoffelijk overschot. Op zichzelf is het houden van huisdieren weinig duurzaam, maar toch kan de keuze voor een huisdier en zijn laatste rustplaats passen in een milieubewuste manier van leven. Wie bijvoorbeeld een afstandsdier adopteert, heeft daarvoor wellicht motieven als ‘er is genoeg dierenleed, elk dier verdient een goed leven’, et cetera. Een pup is leuk, maar blijft het ook leuk als hij volwassen is? Op dezelfde wijze kun je aan het einde van zijn leven nadenken over de manier waarop je jouw hond, kat of konijn ‘teruggeeft’ aan de natuur. Uit de as of het stoffelijk overschot kan nieuw leven groeien, maar er zijn ook andere manieren om iets goeds te doen met de lichamelijke resten van je overleden huisdier. Deze bestemmingen zijn bovendien kosteloos.

Duurzame energie dankzij Rendac

Biedt een dierenarts de mogelijkheid om het overleden huisdier achter te laten na inslapen, zonder dat verdere afspraken gemaakt worden voor een dierencrematie of -begrafenis, dan zal het stoffelijk overschot van de hond of kat evengoed op een later moment verwijderd moeten worden. Vroeger werd dit ‘destructie’ (vernietiging) genoemd. Weinig baasjes vonden dit een aantrekkelijke gedachte of term. Jouw lieve troetel is tenslotte in je beleving heel iets anders dan ‘risico-afval’ dat vernietigd moet worden. Maar er is in de loop der jaren heel veel veranderd. Er worden hoge eisen gesteld aan veiligheid, hygiëne en milieu. Heb je in eerste instantie gekozen voor een collectieve crematie, waarbij meerdere huisdieren worden gecremeerd en vervolgens gezamenlijk worden uitgestrooid op een veldje bij het crematorium, overweeg dan eens het volgende: als het doel is om op gepaste wijze en volgens wettelijke voorschriften de lichamelijke resten van je huisdier ‘op te ruimen’, dan zou je er ook voor kunnen kiezen om je huisdier te laten ophalen door Rendac. Dit bedrijf is verantwoordelijk voor het verwerken van alle dierlijke resten die niet voor consumptie bedoeld zijn. Daaruit ontstaat vervolgens duurzame energie, die deels gebruikt wordt voor het eigen verwerkingsproces maar waarvan driekwart beschikbaar komt aan biobrandstof. Genoeg om zo’n 50.000 huishoudens te voorzien van duurzame energie!

Overleden huisdier vervangt proefdier

Een betrekkelijk onbekende bestemming voor een overleden hond of kat, die voor sommige baasjes misschien veel voldoening kan geven, is de faculteit diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht. Stichting Proefdiervrij heeft met veel dierenartsen en met de universiteit afspraken over het doneren van overleden huisdieren ten behoeve van de opleiding tot dierenarts. Met het dierdonorcodicil, dat ingevuld wordt door de behandelend dierenarts en ondertekend wordt door de eigenaar, worden de stoffelijke resten van de overleden hond of kat gedoneerd aan de universiteit. Omdat de studenten deze gedoneerde huisdieren kunnen gebruiken voor hun practica, worden niet langer speciaal voor dit doel gefokte proefdieren gebruikt. Dankzij de donatie van jouw overleden huisdier wordt dus het leven van een proefdier gespaard. Aan donatie zijn geen kosten verbonden en veelal wordt het huisdier ook gratis vervoerd naar Utrecht. Alleen als de dierenarts niet is aangesloten en geen eigen faciliteit heeft om het dier te bewaren tot het wordt opgehaald, kan het baasje zijn hond of kat in overleg ook zelf brengen.

Voorwaarden dierdonorcodicil

Er zijn wel enkele voorwaarden verbonden aan het gebruikmaken van het dierdonorcodicil. Alleen in de regio Utrecht kunnen ook cavia’s, konijnen en andere kleine huisdieren tot 30 kilogram gewicht aangeboden worden ter donatie. In de regio Oost-Nederland ligt de focus op honden en vanuit Midden-Nederland kunnen honden en katten gedoneerd worden. Voor overige regio’s en niet aangesloten dierenartsen geldt dat alleen honden mogen worden aangeboden. Daarnaast dient het formulier volledig ingevuld en gestempeld te worden door de dierenarts en mag het huisdier geen zichtbare grote tumoren of wonden hebben. Blijkt je hond of kat niet in aanmerking te komen voor het dierdonorcodicil, dan is verwerking tot duurzame energie door Rendac wellicht een mooi alternatief.