Als je huisdier overlijdt: de euthanasie

En er zijn maar weinig honden of katten die vanzelf, spontaan, van ouderdom sterven. Anders dan bij mensen overlijdt een huisdier in de meeste gevallen op een gepland moment: het zogenoemde ‘laten inslapen’ of euthanasie. Hoewel dit voor veel mensen het allermoeilijkste moment is in zijn bestaan als baasje, is het eigenlijk ook een groot voorrecht. Omdat jij als baasje de keuze moet – en mág – maken wanneer zijn lijden beëindigd wordt. Het geeft je namelijk de gelegenheid om op gepaste wijze afscheid te nemen en je voor te bereiden op de gebeurtenissen na het overlijden.

• Het juiste moment voor euthanasie
• Voorbereiding op het inslapen
• Werkwijze bij euthanasie
• Verschillende manieren van inslapen
• Narcose via een infuus
• Vooraf rustplaats kiezen
• Afscheid

Het juiste moment voor euthanasie

Als je in de situatie verkeert dat je hond of kat snel aftakelt of ongeneeslijk ziek is, is het lastig om het juiste moment te bepalen waarop hij zal inslapen. Afscheid nemen van je huisdier is vreselijk, al is hij nog zo ziek of oud. Je weet dat hij lijdt, dat hij moe is. Maar je ziet hem ook nog af en toe genieten: je katje spint als je hem knuffelt, je hond kwispelt als je lief tegen hem praat. En dat is precies wat je in gedachten zou moeten houden. Tot het bittere einde blijven dieren namelijk vaak een positieve instelling houden. Al zijn ze nog zo ziek, er is altijd blijdschap als jij ze aandacht geeft. Zou je wachten tot zelfs dat ene kwispeltje er niet meer komt, dan ben je eigenlijk al te laat. Als je weet dat de situatie alleen nog maar verder zal verslechteren, is enige reflectie op zijn plaats. Je kunt jezelf op dat moment de vraag stellen voor wie je de beslissing uitstelt: voor je huisdier? Of toch meer voor jezelf?

Voorbereiding op het inslapen

Het is niet altijd mogelijk om je goed voor te bereiden op een naderend einde. Soms word je erdoor overrompeld en moet je heel snel een beslissing nemen. Ben je in de fortuinlijke omstandigheid dat je informatie hebt gezocht en gevonden vóór je de knoop moet doorhakken, dan weet je welke keuzes je kunt – en moet – maken. Dat geldt niet alleen voor de laatste rustplaats van je hond of kat, maar ook voor de wijze waarop je huisdier inslaapt.

Werkwijze bij euthanasie

Wie al eerder afscheid heeft genomen van een huisdier, weet misschien dat niet elke dierenarts op dezelfde wijze een dier euthanaseert. Ieder heeft zo zijn eigen voorkeur en beweegredenen voor die keuze. Vraag je dierenarts hiernaar, zodat je mede kunt beslissen of deze manier ook bij jou en je huisdier past. De werkwijze is op een aantal punten gelijk: je dier wordt in diepe slaap gebracht en de euthanasie zelf, het daadwerkelijk overlijden, vindt eigenlijk pas plaats als de hond of kat onder volledige narcose is. Daardoor maken zij dit niet bewust meer mee. Het afscheid vindt dus al plaats voor het eigenlijke inslapen, als je bij de euthanasie aanwezig wilt zijn.

Verschillende manieren van inslapen

De volgorde van het inslapen is dan wel gelijk, maar de toegepaste methode kan wel verschillen. De ene dierenarts injecteert bij voorkeur rechtstreeks in het hart, wat doorgaans een snel overlijden tot gevolg heeft. De andere dierenarts doet dit juist niet, omdat het wel eens minder prettige (lichamelijke) reacties tot gevolg kan hebben. Maar soms heeft een dier, al is het nog zo ziek, nog een ijzersterk hart en kan het lang duren voordat het euthanasiemiddel de dood tot gevolg heeft. Het is goed om dit van tevoren met je dierenarts te bespreken. Voel je vooral niet bezwaard om rust af te dwingen: dit moment is voor jou enorm belangrijk en een dierenarts dient dit te respecteren. Haast of ongeduld passen niet bij dergelijke rituelen.

Narcose via een infuus

Een derde mogelijke werkwijze bij het inslapen van je huisdier is het aanbrengen van een infuus. Het voordeel hiervan is dat beide middelen (narcose en euthanasie) razendsnel hun werk doen, zonder veel bijwerkingen, langdurig wachten of nare verschijnselen. Het is wel belangrijk om hierop bedacht te zijn: afscheid nemen kan eigenlijk alleen vóór het toedienen van de eerste injectie, omdat de hond of kat vrij acuut in slaap valt. Een nadeel kan verder zijn dat sommige dieren zeer gevoelige pootjes hebben. Het aanbrengen van het infuus kan dan als vervelend ervaren worden. Zit het infuus eenmaal op zijn plek, dan merkt het dier er weinig meer van en verloopt de verdere procedure vrijwel ongemerkt.

Vooraf rustplaats kiezen

Het verdient aanbeveling om vooraf na te denken over wat er met het overleden dier moet gebeuren nadat de euthanasie heeft plaatsgevonden. Het moment van inslapen vergt veel van je en het is prettig om niet tegelijkertijd allerlei lastige beslissingen te hoeven nemen. Er zijn veel mogelijkheden, maar soms blijkt een vooraf gekozen wens helemaal niet mogelijk te zijn. Bijvoorbeeld omdat een dier niet voldoet aan de voorwaarden voor donatie of omdat de dierenarts niet beschikt over een ruimte om het dier (langer dan een dag) te bewaren tot het naar zijn laatste rustplaats gaat. Ook dit zijn zaken die vooraf met de dierenarts besproken kunnen worden, inclusief een ‘plan B’.

Afscheid

Helaas hoort de dood bij het leven en worden dieren vaak niet zo oud dat wij hen een heel mensenleven lang bij ons hebben. Het afscheid nemen speelt daarom vaak meerdere keren in je leven een rol bij het houden van huisdieren. Wie in de gelegenheid is zich voor te bereiden op dit afscheid, met een mooie laatste periode en een rustplaats naar wens, zal merken dat het overlijden van een dier een verdrietig maar ook verrijkend onderdeel in het leven van een baasje is.