Bedreigd door een agressieve hond – wat moet je (niet) doen?

U maakt een leuke wandeling door bos en hei. Het zou dan best kunnen dat u tussen grazende koeien door moet lopen. Of een grote, agressieve hond staat u grommend en blaffend op te wachten bij een boerderij. Mee eens, het komt zelden voor. Maar toch, wat moet men in zo'n geval doen? Koeien, met name de stieren, krijgen het immers ook wel eens op hun heupen als er vreemden door hun wei (territorium) stappen. Maar dat terzijde. Elk jaar worden er in West-Europa duizenden mensen gebeten door honden die 'niet weten hoe het hoort'. Ook door boerderijhonden. Wie in Nederland, de Ardennen of nog verder weg een wandeling door de ongerepte natuur maakt, kan misschien beter enkele basisregels in acht nemen voor het geval men een hond met een zeer slecht humeur tegenkomt.

Inhoud

• Grommende honden
• Kenmerken van agressie
• Waarom is de hond agressief?
• Oorzaken
• Waakhonden
• Bedreigd door een agressieve hond
• Wat te doen
• Als alles misgaat en de hond u bijt!

Grommende honden

Wie geen hond heeft, of er niks van moet hebben, weet hoogstwaarschijnlijk weinig tot niets over hondenpsychologie. Deze mensen willen net als u gewoon rustig wandelen in het bos en niet overvallen worden door zo'n beest waarvan het baasje in geen velden of wegen te bekennen is. Bijvoorbeeld in de buurt van boerderijen. Elk jaar worden er in Nederland en in de omringende landen duizenden mensen gebeten door loslopende honden. Nou moet gezegd zijn dat het vooral de Zuid-Europese landen betreft, waar veel zwerfhonden rondstruinen.

Kenmerken van agressie

Wie zich op een pad of een weggetje bij een boerderij geconfronteerd ziet met zo'n grommende, bloeddorstige hond die aan komt rennen omdat hij bijvoorbeeld zijn territorium verdedigt, of die zijn baasje wil tonen dat hij als waakhond zijn voer waard is, moet eerst letten op de uiterlijke kenmerken van agressie, zoals:

• Grommen, zachtjes of hard. Blaffen hoeft niet per se op agressie te duiden.
• De hond kijkt u strak aan...
• … en laat zijn tanden zien.
• Rugharen overeind, oren in de nek.
• De hond valt uit, doet met andere woorden serieuze pogingen om te bijten.
• Geen aarzeling in zijn gedrag, het is kortom menens!

Waarom is de hond agressief?

De bovenstaande signalen zijn beslist evenzoveel tekenen dat het in elk geval geen speelgedrag is. Een hond kan om allerlei redenen agressief worden. Weet dat elke viervoeter in wezen een roofdier is, al zal niet elk schoothondje die uitstraling meer hebben. De roofdiertrekken bij een hond zullen nooit verdwijnen.

Oorzaken

Het afleren van agressief gedrag bij honden is dan ook een nutteloze zaak. Er zijn allerlei oorzaken die een (zwerf)hond agressief maken. Een greep hieruit:

• Dominantie. Door uw gedrag – angstig weglopen of bang 'in elkaar duiken' op het pad of weggetje – voelt de hond zich hoger in rang en wil dan ook tonen dat hij de baas is.
• Verdediging. De hond beschouwt het 'gebied' waar hij zich bevindt – bijvoorbeeld de boerderij die u passeert – als zijn bezit. Een teef kan puppy's hebben, waardoor ze zich toch al anders gedraagt.
• Instinct. Het kan ook simpelweg om een hond gaan met een sterke jachtdrang.
• Angst. Jazeker, de hond kan ook bang voor u zijn(!), zich bedreigd voelen of andere emoties tonen. Of een combinatie daarvan.

Waakhonden

Boerderijhonden weten doorgaans hoever ze kunnen gaan met hun agressieve gedrag naar vreemden toe. Ze komen doorgaans niet verder dan de rand van het erf. Waakhonden (getrainde) weten meestal precies wanneer het lijntje breekt. Toch kunt u maar beter behoedzaam blijven.

Gevaarlijk
Bij een waakhond heeft het verjagen van de vreemde – of indringer – zijn hoogste prioriteit, dat is hem geleerd. Zodra u bakzeil haalt, is zijn missie volbracht en zal hij ergens gaan liggen en verder gaan met zijn dagelijkse besognes. Loop er liefst in een grote boog omheen, en vergeet niet dat alle waakhonden in principe gevaarlijk zijn voor vreemden.

Bedreigd door een agressieve hond

Het probleem doet zich altijd voor met loslopende honden. Als het baasje erbij zou zijn, zou het probleem immers zijn opgelost omdat de eigenaar zijn hond zal corrigeren. Het is overigens aan u om te hopen dat hem dat lukt. Nee, nogmaals, het gaat om de loslopende, vastbesloten hond die zonder baasje uw pad blokkeert, recht op u afkomt en het bovenstaande gedrag vertoont. Velen nemen hun toevlucht tot een hondenfluitje dat als men erop blaast een ultrasoon geluid produceert, waardoor elke hond rechtsomkeert maakt.

Wat te doen

Als het fluitje niet helpt (zeer onwaarschijnlijk), of u bent het vergeten en het ligt thuis, neem dan de volgende maatregelen:

• Blijf staan en kijk de hond niet recht in de ogen. Doorgaans vat een hond dat op als dreiggedrag.
• Spreek de hond bevelend toe, terwijl u blijft staan. Iets als 'Af!' of 'Ga weg!' Ook een Spaanse hond weet wat er nu van hem verwacht wordt. Helpt dat niet? Probeer hem dan te kalmeren en praat op een sussende toon.
• Soms helpt het als u iets vooroverbuigt en u zich zo lang mogelijk maakt, en meedraait en mee stapt als de hond tot een omtrekkende tactiek besluit. Sommigen zeggen dat men de bovenlip moet optrekken en eveneens moet grommen. Maar daar zijn de meningen over verdeeld. Kalm en assertief, dat zijn de sleutelwoorden.
• Probeer de hond nooit van bovenaf met een hand te benaderen, bijvoorbeeld als u hem over zijn kop wilt aaien om hem te kalmeren en hem aldus te laten merken dat u beslist van goede wil bent en geen kwaad in de zin hebt. Maak ook anderszins geen gebaren die de hond kan interpreteren als dat hij door u (een vreemde) geschopt of geslagen wordt. Haal hem dus niet aan.
• In veel gevallen zal de hond gaan aarzelen en bakzeil halen, maar soms ook niet. In de meeste gevallen zal nu ook het baasje wel opduiken, als een soort cavalerie als de nood in de wildernis het hoogst is.
• Wellicht is het bovenstaande allemaal niet nodig en is het gebruik van het hondenfluitje voldoende.

Als alles misgaat en de hond u bijt!

Het is een nachtmerrie, inderdaad, maar het kan gebeuren dat de hond vastbesloten is u te bijten. Laat hem dat dan doen in de onderarm, bijvoorbeeld door er eerst uw jas omheen te wikkelen. Let daarbij op dat u uw arm in zijn keel drukt om de beet te verzwakken. Niet trekken, want dan zal de hond nog harder bijten, bovendien loopt u scheurwonden op. Was een hondenbeet goed uit met water en zeep, verwijder al het speeksel, en ga zo snel mogelijk naar een medische post voor een tetatusinjectie.

Lees verder

• Hoe emotioneel zijn dieren?
• Hoelang slapen dieren?
• Kunnen dieren praten?
• Bedreigd en gebeten door een adder (eerste hulp)
• Hondsdolheid (rabiës) – symptomen bij mens en dier