Orka Kandu en haar tragisch einde

Orka’s in gevangenschap zitten vaak vol stress en vervelen zich. Dat uit zich in dwangmatig en neurotisch gedrag of onderlinge agressie. Door deze onderlinge agressie gebeuren er wel eens nare ongelukken. Ook Kandu V had een aanvaring met een andere orka die haar zeer duur kwam te staan…

Inhoud

• Wie was Kandu V?
• De levensloop van Kandu
• Incidenten bij Sea World
• Kayla & Kalina
• Kotar & Kanduke
• Gebeurt dit vaak?

Wie was Kandu V?

Kandu was een vrouwtjesorka gevangen in 1977 bij IJsland. Ze werd eerst naar een aquarium een IJsland gebracht vanwaar ze al naar 3 dagen naar dolfinarium Harderwijk ging samen met 5 andere orka’s die tegelijk met haar waren gevangen. Ze bleef zo’n 1,5 maand in Harderwijk. Daarna werd ze naar Sea World San Diego overgeplaatst. In 1980 heeft ze een paar maanden doorgebracht in Sea World Aurora.

Aan het eind van haar leven was ze 5,4 meter lang en woog ze 2000 kilo.

De levensloop van Kandu

Kandu V was een dominant dier en had zo haar humeuren. Meer dan eens heeft ze agressie getoond naar haar trainers. In 1984 werd ze voor het eerst drachtig, maar het kalf werd helaas dood geboren.
Een jaar hierna kwamen er twee nieuwe orka’s naar Sea World San Diego. Kandu kon direct goed overweg met het mannetje Orky II en ze werd al snel drachtig van haar tweede jong.

In september 1988 werd haar jong Orkid geboren. Het was een vrouwtje. Kandu was een goede en beschermende moeder. Ze was er niet zo blij mee als het andere vrouwtje, Corky, interesse in Orkid toonde.

Op 21 augustus 1989 was er een show waarin Orkid en Corky samen optraden. Kandu zwom rondjes in een bad achter de show. Plotseling zwom ze in volle vaart de show binnen en ramde Corky met haar mond open. Corky hield niets over aan de aanval, maar Kandu brak haar kaak. Ze begon direct ernstig te bloeden. Ze zwom terug naar het achterste bad. Het bloeden was zeer hevig en het bloed spoot uit haar blaasgat. Duidelijk was dat het om een slagaderlijke bloeding ging. Ze bloedde langzaam leeg en stierf na drie kwartier door het enorme bloedverlies. Orkid was bij haar en het publiek zag het gebeuren. Foto's tonen hoe ernstig het voorval was.

De reden voor de aanval is onduidelijk. Het kan komen doordat Orkid bij Corky zwom en Kandu jaloers was. Iets dergelijks is echter nooit gezien in het wild.

Incidenten bij Sea World

Volgens Sea World zijn er wel eens wat probleempjes tussen de orka’s, maar die zijn niet zo ernstig. Hoewel het voorval met Kandu de ernstigste aanvaring is die bekend is, vinden er nog veel meer ongelukken plaats. De meesten ongelukken worden geheim gehouden. Ze worden alleen bekend als ze tijdens een show gebeuren en Sea World probeert de gemoederen steeds te sussen.

Kayla & Kalina

Nog zo’n voorval tijdens een show is de ruzie tussen Kayla en Kalina in Sea World Orlando. Zij konden niet goed met elkaar overweg.

De show begon met Kalina. Ze kwam het bad in voor de eerste grote achterwaartse sprong. Enkele momenten later racete Kayla het showbad in. Dit was duidelijk geen onderdeel van de show blijkend uit het feit dat Kalina erg nerveus werd. Even later botste Kayla tegen Kalina op midden in het bad. Dit veroorzaakte een gevecht dat enkele seconden duurde waarbij de orka’s luid gilden. Direct daarna verliet Kayla het bad en racete naar het achterste bad. Kalina bleef achter met een wond vlak boven haar oog en zwom rondjes door het showbad. Ze weigerde te luisteren naar haar trainers. Eén van de trainers sprak het publiek toe en de show werd gestopt.

Daarop volgend probeerden de trainers Kalina in het achterste bad te krijgen waar 5 andere orka’s inclusief Kayla zwommen. Kalina weigerde dit. De show ging door terwijl Kalina genegeerd werd bij haar rondjes zwemmen. Steeds wanneer Kayla binnen kwam, bleef Kalina bij het hek hangen, waar de uitgang van het bad was. Kalina werd er niet uit gelaten ook al deed ze niet mee aan de show.
Aan het eind van de show besloot Kalina eindelijk te gaan luisteren naar haar trainers en deed weer mee. Dat was heel goed, maar het was wel erg jammer dat ze als beloning aan het eind naar dezelfde tank als Kayla werd gestuurd.

Kalina stierf 7 maanden later aan acute bloedvergiftiging. Het is niet duidelijk hoe de bacterie in haar bloed heeft kunnen komen.

Kotar & Kanduke

Een ander voorval van orka’s die niet met elkaar overweg konden is de ruzie tussen Kotar en Kanduke in 1987. Kotar beet in de penis van Kanduke waardoor er een waar bloedbad ontstond. Kotar werd uiteindelijk verhuisd naar Sea World Antonio. Hij stierf daar in 1995 doordat een stalen hek sloot op zijn kop waardoor zijn schedel brak.

Zo zijn er nog veel meer incidenten bekend. Incidenten die niet voor zouden hoeven te komen wanneer we deze dieren niet op dergelijke wijze opsluiten.

Gebeurt dit vaak?

Het is lastig te bepalen hoe vaak dergelijke incidenten voorkomen. Ze worden alleen bekend wanneer het tijdens een show gebeurt en het wordt vast gelegd. Nu zijn er veel incidenten vastgelegd, maar dit lijkt het topje van de ijsberg omdat er veel wordt verzwegen.

Wonderlijk was bijvoorbeeld het commentaar van de trainer na het incident van Kayla en Kalina. Hij vertelde: “Er zijn nu eenmaal dagen dat de orka’s alleen maar met elkaar willen spelen. Ze zijn dan bijzonder sociaal.” Dit toont maar weer hoe rekbaar de termen ‘spelen’ en ‘bijzonder sociaal’ zijn…

Nog vreemder is dat dit incident plaats vond op dezelfde dag dat Tilikum Dawn Brancheau aanviel en in het water trok en op die manier doodde. Het incident van Kayla en Kalina was hier vlak voor. Meestal hebben incidenten tussen orka’s invloed op de orka’s in naast gelegen baden. Onduidelijk is in hoeverre de ruzie van Kayla en Kalina invloed heeft gehad op de actie van Tilikum, maar er zou een verband kunnen zijn.

Wel duidelijk is dat er in Sea World regelmatig conflicten zijn tussen orka’s. Dit is niet raar gezien het feit dat orka’s willekeurig bij elkaar in een bad worden geplaatst. Er wordt geen enkele rekening gehouden met eventuele familiebanden. Agressie binnen een orka familie komt in het wild nagenoeg niet voor. De verveling, stress en willekeurige keuze van orka’s werkt dergelijke incidenten echter in de hand. Dat toont de praktijk.

Lees verder

• Gevolgen van orka’s in gevangenschap
• De vissenkom van orka Lolita
• Orka Keiko: een succesvolle vrijlating?
• Dolfijnenslachting: Een wrede realiteit
• Walvisjacht: Niet meer van deze tijd?