Orka Gudrun: Het Nederlandse goudmijntje

Dolfinarium Harderwijk heeft in haar geschiedenis plaats geboden aan meerdere orka’s . Maar één orka bleef voor lange tijd en was in die tijd de hoofdattractie van het zeedierenpark. Dat was orka Gudrun. Zij verbleef 11 jaar in het Dolfinarium en deed mee in shows.

Inhoud

• Wie was Gudrun?
• De orka’s in Harderwijk
• The Talking Whale
• Ruilhandel
• In Amerika
• Nakomelingen
• Taima
• Inkomstenbron

Wie was Gudrun?

Gudrun werd op 25 oktober 1976 gevangen vlak bij de kust van IJsland kwam in 1976 samen met nog twee orka’s. Bij de vangst was Gudrun 2,7 meter lang en woog ze 300 kilo. Ze werd vernoemd naar de boot waar ze mee was gevangen.

Gudrun ging samen met één van de andere gevangen orka’s, Kenau, naar Harderwijk. Kenau bleef niet lang in Harderwijk. Zij vertrok in 1977 naar Sea World Californië.

In 1986 was Gudrun 5,1 meter lang en woog 1850 kilo.

De orka’s in Harderwijk

Na het vertrek van Kenau bleef Gudrun alleen achter in gezelschap van tuimelaars. Het gezelschap van Kenau werd later tijdelijk vervangen door dat van 6 andere jonge orka’s. Het Dolfinarium was in de jaren tachtig een doorvoerhaven voor orka’s die in IJsland gevangen werden voor Sea World. In de Verenigde Staten was in die tijd al een verbod om orka’s te vangen. Dit was de enige kans van Sea World om nog aan nieuwe orka’s te komen omdat in IJsland op dat moment nog geen verbod gold op de orkavangst. In feite had Sea World opdracht gegeven om orka’s te vangen in IJsland. Deze dieren mochten niet direct naar Amerika omdat dat tegen de regels was. Ze omzeilden de regels door Harderwijk in te schakelen.

Eén van de 6 orka’s zou in Harderwijk blijven. Dit was Magnus. Het dier overleed echter aan bloedarmoede. Drie andere orka’s werden al snel verhuisd naar Sea World parken. De laatste twee orka’s bleven iets langer. Zij verhuisden drie maanden later naar een park in Engeland.

The Talking Whale

Het dolfinarium staat bekend om zijn onderzoeksresultaten over zeezoogdieren. Ook Gudrun deed mee aan zo’n onderzoek. Er werd onderzocht of er met Gudrun gecommuniceerd kon worden met kunstmatige geluiden. Hier werd een documentaire over gemaakt, genaamd ‘The Talking Whale’.

Ruilhandel

Het Dolfinarium eigende zich Gudrun toe en zij was de publiekstrekker in die tijd. In de elf jaar dat ze in Harderwijk was, heeft ze 7,5 miljoen bezoekers getrokken.

In 1986 was Gudrun naar zeeaquarium maatstaven oud genoeg geworden om een jong te krijgen. In het wild zou dat pas 5 jaar later zijn. In Harderwijk was geen mannetje en kon niet gefokt worden met Gudrun. Sea World wilde haar graag hebben voor het fokprogramma omdat ze zo nieuw genmateriaal zouden hebben. Gudrun kon voor veel nakomelingen zorgen. De directeur wilde haar echter niet zo maar kwijt. Het weg vallen van Gudrun zou een verlies van inkomsten zijn, zo zei hij.

Om die reden eiste hij dolfijnen terug. Deze kreeg hij inderdaad. Het waren drie zwarte zwaardwalvissen. Het was een twijfelachtige ruil want de dieren bleken niet uit Amerika te komen maar uit Japan waar ze gevangen waren tijdens een dolfijnendrijfjacht die eindigt in een slachting. De dieren waren tijdelijk ondergebracht in een Sea World park in Japan. Sea World heeft dit altijd ontkend en het Dolfinarium zei er niets over. De drie dolfijnen overleden allen binnen een paar jaar. Hoewel Gudrun uitgeleend was aan Sea World is ze nooit meer terug gekomen.

Uit deze ruil blijkt maar weer dat er niet gehandeld wordt in het belang van de dieren maar in het belang van de portemonnee.

In Amerika

Gudrun werd in 1987 verplaatst naar Sea Wolrd Orlando in Florida. Ze moest daar erg wennen aan haar nieuwe omgeving en haar soortgenoten. Volgens de trainers van Sea World gedroeg Gudrun zich als een tuimelaar wat niet vreemd is aangezien ze daar 10 jaar mee had samen geleefd. Ze moest zich weer leren gedragen als een orka. Fijn voor Gudrun was dat ze na jaren weer werd herenigd met Kenau. Gudrun paste zich snel aan en deed mee aan shows.

Nakomelingen

In 1988 werd ze voor het eerst drachtig van het orka mannetje Kanduke. Op 11 juli 1989 kreeg ze haar eerste kalfje, Taima genaamd. Een paar jaar later werd Gudrun opnieuw drachtig, dit keer van Tilikum. Op 31 december 1993 werd het kalfje Nyar geboren. Het diertje bleek helaas zowel mentaal als lichamelijk niet gezond te zijn. Ze was vaak ziek. Wanneer het goed ging, zorgde Gudrun voor haar. Wanneer het slechter ging, negeerde ze Nyar en ze heeft zelfs een paar keer geprobeerd haar te verdrinken. In de natuur zou Nyar niet overleefd hebben, maar door de zorg van de trainers bleef ze toch in leven.

Gudrun raakte nog een keer drachtig. Op 22 februari 1996 begon de bevalling. Ze werd geholpen door trainers die met een ketting het jong uit Gudrun probeerden te trekken. Gudrun lag 20 uur te bevallen toen de trainers het jong eindelijk uit haar buik kregen. Gudrun gaf daar een verschrikkelijke schreeuw bij. Het kalfje bleek dood te zijn. Gudrun kreeg antibiotica en werd de hele dag in de gaten gehouden. Toch overleed ze drie dagen later op 25 februari 1996. Ruim een maand later overleed ook haar dochter Nyar.

Taima

Taima was het enige overlevende jong van Gudrun. Zij heeft geleefd tot juni 2010. Haar ouders, Gudrun en Kanduke, waren twee totaal verschillende orka’s. Ze waren van verschillende types en kwamen uit een ander deel van de wereld. Het was dus niet bekend wat voor type Taima zou worden. Ze bleek een agressief dier te zijn. Voor haar trainers was ze onvoorspelbaar en agressief. Trainers gingen daarom niet bij haar in het water.

Ze kreeg haar eerste jong al op 8 jarige leeftijd wat veel te vroeg is. Haar tweede jong volgde ruim 2 jaar later. Dat is bijzonder snel voor een orka. In het wild zit er 5 jaar tussen twee kalven. In 2007 volgde nog een jong.

Tegen alle jongen was Taima agressief. Kalina, het oudste aanwezige vrouwtje in het aquarium, hielp bij de geboorte en beschermde de jongen. Dit ging één keer fout omdat Taima boos werd en Kalina ramde. Kalina was zelf drachtig en dit liep bijna op een miskraam uit. Daarna werd Taima apart gehouden van andere orka’s met uitzondering van Tilikum. Gedacht wordt dat Taima dit gedrag naar haar jongen vertoonde omdat Gudrun dit deed bij haar zwakke jong Nyar. Alle jongen zijn vroegtijdig bij Taima weg gehaald. Net als Gudrun stierf taima een de complicaties van een te vroeg geboren jong in 2010.

Inkomstenbron

Uit het leven van Gudrun en Taima blijkt dat de orka’s bij Sea World uitgemolken worden. Ze krijgen te vroeg en te vaak jongen. In het wild krijgen orka’s op hun 20e hun tweede jong, terwijl het voor Taima al de vierde was op 20 jarige leeftijd. Orka’s leveren veel geld op en hoe meer jongen hoe meer geld. Ook de directeur van het dolfinarium was er eerlijk over dat hij enorm veel geld mis zou lopen bij het vertrek van Gudrun. Dat is hoe de dieren gezien worden; als een geweldige inkomstenbron. Door niet naar de belangen van de dieren te kijken ontstaan echter gevaarlijke situaties.

Ook zien we hoe belangrijk een familie is met gezond sociaal gedrag. Taima was agressief naar al haar jongen wat ze kopieerde van haar moeder. In het wild zou ze het juiste gedrag hebben geleerd en komen dergelijke uitwassen dan ook niet voor. Sociaal gezonde orkafamilies zijn echter in geen enkel aquarium te vinden.

Wellicht heeft het kruisen van verschillende type orka’s ook nog aan het gedrag van Taima bijgedragen. Willekeurig kruisen van orka’s kan bijdragen aan sociaal ongezonde orka’s. Dit tezamen met de agressie en stress die heerst onder gevangen orka’s creëert gevaarlijke situaties voor mens en dier. Het lijkt steeds meer uit de hand te lopen met de orka’s in gevangenschap….

Lees verder

• Gevolgen van orka’s in gevangenschap
• Orka Kandu en haar tragisch einde
• Orka Keiko: een succesvolle vrijlating?
• Orka Morgan: Ons meest recente handelswaar?
• Walvisjacht: Niet meer van deze tijd?