Orka Morgan: Ons meest recente handelswaar?

Wie heeft er niet van gehoord: De zieke Orka Morgan die werd gevangen in de Waddenzee en behandeld in dolfinarium Harderwijk. Toen ze beter was , begonnen de discussies: Moet Morgan vrijgelaten worden of niet? Wwaarom deze discussie en wat zit er achter?

Inhoud

• De redding
• Research
• Orka Springer
• Fouten
• Waarom deze fouten?
• Vers bloed
• Handelswaar
• Hoe gaat het nu?

De redding

Het redden van Morgan uit de Waddenzee was maar een paar uurtjes werk. Vanaf het moment dat Steve Hearn, de hoofdtrainer van het dolfinarium, hoorde dat er misschien een orka zwom in de Waddenzee duurde het maar een paar uur voor het dier in een noodtank van het dolfinarium lag. Het werd bij uitzondering toegestaan door het Ministerie van Landbouw en Visserij zodat Morgan geholpen kon worden om beter te worden. Daarna moest ze direct op een geschikte plaats weer uitgezet worden.

Voor de vangst was dit laatste wat Steve Hearn had verwacht. Er werd bijzonder snel besloten dat het kon en er zijn geen uitgebreide overwegingen geweest.

Research

Na een maand was Morgan weer gezond en toen begon het getouwtrek tussen het Dolfinarium en de Orka Coalitie. Moest Morgan uitgezet worden of in Harderwijk blijven? Waar was de familie van Morgan? Hier kon geen uitsluitsel over gegeven worden, maar het leek er sterk op dat haar familie zich in Noorwegen bevond. Kon ze dan wel terug in het wild of zou ze dit niet overleven? Het was duidelijk dat het Dolfinarium de gevolgen niet had overzien toen ze Morgan op gingen knappen.

De situatie van Morgan voor haar vangst was kritiek, maar was dat een reden om haar direct uit haar natuurlijke omgeving te halen? Was het niet makkelijker om de dokter naar Morgan te brengen in plaats van Morgan naar de dokter?

Toen Morgan in Harderwijk kwam, moesten er van over de hele wereld orka experts komen, want die waren in Harderwijk niet aanwezig. Waren die er wel geweest, dan hadden ze geweten dat orka’s in grote familiegroepen leven. Een orka die zijn familie kwijt raakt is ten dode opgeschreven. Het oudste vrouwtjes is de baas in de groep. Als zij sterft, volgen niet lang daarna de mannetjes uit haar groep. Wanneer hier van tevoren even over na was gedacht, hadden ze kunnen weten dat terug zetting van Morgan wellicht een lastige optie zou zijn. Het vinden van een orkafamilie is uitermate lastig. Het is zoeken naar een speld in een hooiberg. Wellicht had men Morgan dan ook beter in de Waddenzee kunnen laten en haar daar helpen in plaats van haar in gevangenschap te stoppen.

Orka Springer

Dat behandelen in het wild kan toont orka Springer. Dit was een orka van twee jaar die ernstig verzwakt werd aangetroffen in de wateren bij Seattle. Hij werd ter plaatse in een zeekooi behandeld. Zo kon hij veilig aansterken. In deze omgeving wordt veel onderzoek gedaan naar orka’s en men wist dus hoe dit aan te pakken. De familie van Springer werd al gauw gevonden en Springer door hulp van de mens herenigd worden met hen.

In Morgans geval lijkt het of er totaal niet nagedacht is over deze optie. Morgans DNA had binnen een paar dagen over de hele wereld gestuurd kunnen worden. Zo zou men in kunnen schatten hoe groot de kans op een succesvolle terugzetting zou zijn.

Waarom is dit niet gedaan? Zat er wellicht een andere wens achter het nalaten van research?

Fouten

De hele periode dat de discussie duurde en zelfs uitgevochten werd voor de rechter moest Morgan in de kleinste orkatank ter wereld wachten op uitsluitsel. Omdat het dolfinarium het dier niet kon laten verpieteren, werd er ook wat training met haar gedaan. En ja, het was gauw gebeurd. Morgan raakte goed gewend aan mensen. Dat is niet zo moeilijk in deze omstandigheden.

De zaak weer omkeren is echter vele malen moeilijker. Hoe krijg je het voor elkaar dat Morgan weer gewend raakt aan even in het wild? We hebben aan Keiko gezien dat dat zo makkelijk nog niet is. En dat terwijl Morgan een vele malen geschiktere kandidaat was om vrij te laten dan Keiko. Ze was nog jong, had recent nog in het wild geleefd en was nog niet gewend aan mensen.

We kunnen op dit laatste punt concluderen dat het dolfinarium een fout heeft gemaakt. Gezien de voorwaarden die ze mee kregen toen ze Morgan vingen, hadden ze afstand van haar moeten houden en haar levende vis moeten laten vangen. Op die manier zou ze het meest toegerust zijn geweest om weer terug te worden gezet in het wild. Deed het dolfinarium dit willens en wetens niet?

Het Dolfinarium vroeg zich af: Wat als Morgan de uitzetting niet overleefd? Tja, als dat de vraag is, dan had ze om te beginnen al niet gevangen moeten worden. Dan hadden we haar beter kunnen laten sterven en zo een boel geld besparen.

Waarom deze fouten?

We kunnen ons afvragen waarom deze fouten gemaakt zijn. Waarom heeft het Dolfinarium er voor gekozen om vele contact en training met Morgan te hebben. Tenslotte zouden zij beter moeten weten. Zij hebben meerdere orka’s in het park gehad en weten hoe het met dieren gaat die net uit het wild komen. Zat er wellicht de wens achter om het dier door te verkopen? Tenslotte heeft het opknappen, onderhouden en trainen van dier ook erg veel geld gekost.

En hoe zit dat met andere parken? Het is bekend dat orka’s niet gevangen mogen worden. De parken moeten het wereldwijd doen met 42 orka’s in gevangenschap. Nieuwe orka’s komen voort uit eigen fokkerij. Problemen als inteelt moeten hoe dan ook voorkomen worden. Maar hoe moet dat gebeuren met slechts 42 orka’s in gevangenschap? Dat is lastig en daarom wordt er ook heel wat afgesleept met deze machtige dieren. Alles om gezonde jongen voort te kunnen brengen die de meest aantrekkelijk shows van zeeaquaria op kunnen blijven voeren. De dieren leveren honderden miljoenen op. Ook het Dolfinarium Harderwijk steekt niet onder stoelen of banken dat de bezoekersaantallen flink zijn gestegen vanwege Morgan. Orka’s staan bekend als goudmijntjes voor zeeaquaria.

Vers bloed

De komst van Morgan in Harderwijk betekent vers bloed voor zeeaquaria wereldwijd en met name Sea World. Een kans om nog meer gezonde orka’s voort te brengen en inteelt te beperken. Orka’s leven in gevangenschap korter. Vrouwtjes worden vroeger zwanger dan in het wild en hebben bovendien moeite met het opvoeden van hun jongen. Dit komt mede omdat het opvoeden van een jong in het wild door de hele familie gebeurt. Dus geldt: hoe meer orka’s hoe beter.

Het was dan ook erg aantrekkelijk om Morgan te houden. Hoewel er een familie in Noorwegen was gevonden waarvan de kans uitermate groot was dat het familie van Morgan was en hoewel een pleegfamilie zelfs voldoende zou zijn, werd er van alles bedacht om de rechter er van te overtuigen dat Morgan beter niet terug kon in het wild omdat de kans zou bestaan dat ze dood zou gaan. Ze was tenslotte al ziek gevonden.

Handelswaar

Duidelijk mag zijn dat het verse DNA gelonkt zal hebben en dat Morgans belangen minder wegen dan het geld dat ze opbrengt.

Morgan is naar het Loro Parque in Tenerife gegaan. Dat zou het beste voor haar zijn omdat ze daar met soortgenoten kan leven. Soortgenoten die naar alle waarschijnlijk niet bij haar familie horen en daarmee voor stress en agressie zullen zorgen. De groep in Loro Parque is verre van stabiel. Er is geen ouder vrouwtje die zorgt voor orde in de groep en die de jonge dieren leert sociaal te zijn. Dit blijkt ook omdat de huid van het jonge mannetje Tekoa compleet onder krassen en schrammen zit door de pesterijen van de andere orka's. En hier moet Morgan haar sociale opvoeding krijgen. Loro Parque staat daarnaast het slechtst bekend van alle parken op de wereld, maar dat maakt voor de inkomsten van het Dolfinarium toch niks uit.

Leuk extraatje is dat de eerste nakomeling van Morgan toe komt aan het Dolfinarium Harderwijk. Samen met het verse bloed en een extra orka reden om het arme dier voor haar leven lang op te sluiten in een suffe, betonnen tank en niet goed na te denken over mogelijkheden om haar terug te zetten in haar vrije leven.

Het lijkt erop dat Morgan direct al als goede inkomstenbron werd gezien. Slechts een week na haar komst in het Dolfinarium zwom ze al in een tank waar ze 2 uur per dag bekeken kon worden door bezoekers. Dit zou zijn om de gemaakte kosten te compenseren. Dat ging tegen het advies van zeebioloog John Ford in die meewerkt aan het onderzoek voor het Dolfinarium. Hij pleitte er voor om Morgan zo min mogelijk met mensen in aanraking te laten komen.

Op filmpjes was later al duidelijk te zien hoe zeer Morgan gewend was aan mensen. Trainers stuurde haar door haar hele tank zodat ze genoeg beweging kreeg. Ze vertoonde al snel het stereotype gedrag van aan orka die zich verveelt. Ze kreeg een wond op haar neus van het agressief botsen tegen een onderwaterrooster dat haar scheidt van de naast haar zwemmende dolfijnen.

Orkadeskundige Ingrid Visser heeft meerder succesvolle uitzetting van orka’s op haar naam staan. Zij vond Morgan bij uitstek geschikt om terug te zetten in het wild, maar zei dat dit bemoeilijkt werd door het Dolfinarium die grote commerciële belangen heeft om Morgan in een park te houden. Volgens Visser kan Morgan ook terug gezet worden bij een pleegouder groep. Morgan blijkt namelijk uit een zeer sociale groep te komen die zich makkelijk aansluit bij anderen.

Dit advies is echter niet ter harte genomen. Staatssecretaris Bleker had al snel zijn handtekening gezet onder overplaatsing naar Tenerife. Net zo snel als Morgan in het Dolfinarium is gekomen en zonder navraag bij experts.

Hoe gaat het nu?

Morgan zit nu opgesloten in Loro Parque en zijn er diverse signalen dat het niet goed met haar gaat. Ze wordt achterna gezeten door de andere orka's wat erg stressvol voor haar moet zijn. Dit lijkt absoluut niet op het pleeggezin dat ze nodig heeft. Ook heeft ze diverse wonden en ze drijft vaak apathisch in het bad. De Orka Coalitie gaat proberen haar via een bodemprocedure vrij te krijgen. Of dat zal lukken is nog maar zeer de vraag.

Vooralsnog zit Morgan in Tenerife en is dood is met enkele jaren uitgesteld. Ze gaat een saai en stressvol leven tegemoet ten behoeve van de portemonnee en het fokprogramma van Sea World en Dolfinarium Harderwijk.

Lees verder

• Gevolgen van orka’s in gevangenschap
• De vissenkom van orka Lolita
• Orka Kandu en haar tragisch einde
• Orka Tilikum: met recht een killer whale?
• Walvisjacht: Niet meer van deze tijd?