Nieuwe bestrijding paardengif Jakobskruiskruid

Jakobskruiskruid is een berucht plantje in het weiland. Voor grazers, zoals paarden, kan het uiteindelijk tot de dood leiden. Bekende bestrijdingsmethoden waren tot nu toe uitsteken en vernietigen. Echter onderzoek heeft uitgewezen dat de plant de eigen bodem waarin het groeit, op den duur uitput, waardoor het zichzelf vernietigt. De uitslag van het onderzoek zet de bestrijding in een ander daglicht: juist het laten staan van de plant blijkt de beste bestrijding te zijn. Dit artikel beschrijft de nieuw ontdekte effectieve manier van bestrijden. Daarvoor moeten we eerst meer weten over het kruid en de schadelijke gevolgen ervan. Hieronder informatie over:

• Wat is Jakobskruiskruid
• Risico van eten
• Populaire groeiplaatsen en het voorkomen daarvan
• Bekende bestrijdingsmethoden
• Onderzoek bewijst: plant put grond uit
• Risico's van uitgraven
• Natuurlijke bestrijders
• Nieuwe bestrijdingsmethode

Wat is Jakobskruiskruid

Jakobskruiskruid, ook wel tot JKK afgekort, is een berucht onkruid in menig weiland. Vers wordt het in principe niet gegeten door het vee, omdat het door hen dan herkend wordt als giftig, door de bittere smaak. Echter gedroogd is die herkenbaarheid er niet meer, en wordt het bijv. in hooi of kuilgras gewoon gegeten. Ook als er weinig gras meer in het land staat, zal vee zich wenden tot het eten van minder smakelijke planten, zoals ook JKK. Vaak is het kruid in bermen langs wegen te zien, reden om extra voorzichtig te zijn met het kopen van het meestal goedkopere bermhooi. Met name paardeneigenaren zijn de laatste jaren alert op het kruid, en proberen hooi aan te kopen van weiland waarin het kruid niet aanwezig was. En dat is soms moeilijk ofwel onmogelijk om uit te sluiten. Reden te meer om de eigen weilanden zo goed mogelijk JKK-vrij te houden, want elke hap JKK is er één te veel.

Risico van eten

Als een paard 2 tot 10 procent van het lichaamsgewicht JKK tot zich neemt, kan het er ziek van worden. Gifstoffen hopen zich op in de lever en veroorzaken leverbeschadiging, die uiteindelijk dodelijk is.

Populaire groeiplaatsen en het voorkomen daarvan

Het kruid groeit bij voorkeur op een losse bodem met open, dus onbegroeide plekken. Reden te meer om te zorgen voor een volledig begroeid weiland, wat niet zo kaal gegraasd is dat het kale plekken krijgt, waarop deze plant een mooie groeiplaats ziet. Ook goede verzorging van het land, zoals kalken, bemesten, maaien en mestverwijdering zorgt voor een goede grasmat zonder open kale plekken. Andere gebieden die gevoelig zijn voor begroeing met JKK zijn akkers die omgespit worden en braak blijven liggen, zoals landbouwgronden die opgenomen worden in natuurgebieden.

Bekende bestrijdingsmethoden

De bestrijdingsmethoden waren tot nu vooral het tot en met de wortel uitgraven van de plant, en deze volledig af te voeren ofwel te vernietigen. Het uitgraven wordt veel gedaan met de daartoe bestemde vork, de zgn. ragfork, die trouwens ook handig is voor andere onkruiden, zoals zuring (hardijzer). Ook verdelgen met MCPA is een veeltoegepaste methode.

Onderzoek bewijst: plant put grond uit

Tess van de Voorde deed promotieonderzoek bij de vakgroep Nematologie en het NIOO-KNAW* naar bestrijding van de plant en kwam tot een opmerkelijk resultaat. Ze ontdekte dat de plant uiteindelijk zijn eigen graf graaft. Door de plant te laten staan waar deze groeit, hopen bacterien en schimmels zich op in de wortels, waardoor de grond om de plant heen ongeschikt wordt voor de plant en uitzaaiers daarvan. Het effect is te vergelijken met de bekende aardappelmoeheid, waardoor aardappels niet jarenlang goed op hetzelfde stuk grond gekweekt kunnen worden. Het onderzoek wees uit dat de plant veel slechter groeide op grond waar eerder JKK gegroeid had.

Risico's van uitgraven

Uitgraven heeft zelfs nadelen doordat de grond daardoor wordt losgewoeld en weer onbegroeid is en daardoor weer een goede bodem biedt aan nieuwe Jakobskruiskruidplanten. Ook eventueel aanwezige zaden krijgen de kans om zich te ontwikkelen tot plant. Een alternatief zou kunnen zijn om direct na het uitgraven graszaad in het gat te strooien, de grond weer goed aan te stampen, en omringende planten/grassen zo min mogelijk te beschadigen waardoor de kale plek minimaal is. Maar hoe groter het oppervlak met JKK, des te lastiger is deze werkwijze.

Natuurlijke bestrijders

Ook andere planten kunnen het kwade kruid bestrijden. Witte klaver en duizendblad, en ook de onbekendere reukgras en ringelwikke, groeien goed op Jakobskruiskruidgrond en belemmeren daardoor de groei ervan. Bestrijd déze kruiden dus niet.

Nieuwe bestrijdingsmethode

Laat de plant zoveel mogelijk staan waar deze opkomt. Als er vee, zoals paarden in het weiland lopen of als het weiland gehooid moet worden, maai dan de planten weg tot net boven de rozetten die vlak boven de grond groeien. De wortels blijven daardoor staan en het effect van bodemuitputting gaat dan door.

* Nederlands Instituut voor Ecologie

Lees verder

• Geld besparen met een eigen paard
• Paard trapt tegen staldeur of wand: matras oplossing