Griend - onbewoond vogeleiland in de Waddenzee

Griend is een onbewoond eilandje dat ten zuidoosten van Vlieland ligt en onder Terschelling. Wie van Harlingen naar Vlieland of Terschelling vaart kan het eilandje zien liggen. Ook de vaarrecreanten kunnen het zien als ze er langs varen. De bruine vloot en de zeilboten mogen er niet aanleggen, want Griend is verboden terrein voor bezoekers. Het is een geliefd oord voor verschillende soorten wadden- en trekvogels en de grijze zeehonden liggen er graag. Griend wordt beheerd door de Waddenunit van Rijkswaterstaat en Natuurmonumenten.

Vogeleiland Griend

• Griend hoort bij gemeente Terschelling
• Middeleeuwen
• Sint-Luciavloed
• Natuurmonumenten
• Vogeleiland Griend niet onbewoond
• Kanoet
• Grote stern
• Lamsoor en zeekraal
• Grijze zeehond in de Waddenzee
• Kaap Griend
• Oerol

Griend hoort bij gemeente Terschelling

Griend hoort bij de gemeente Terschelling (het ligt twaalf kilometer ten zuidwesten van Terschelling) en ligt in de provincie Fryslân. Eeuwenlang gebruikten de Terschellingers het als weidegebied voor hun schapen en om het gras te maaien en het hooi mee te nemen als veevoer. De nesten van vogels werden leeggehaald om de eieren zelf te eten of te verkopen: meeuweneieren waren voor eilanders een waardevolle bron van eiwitten.
Cijfers van Griend:

• De oppervlakte is een vierkante kilometer;
• jaarlijks broeden er 30.000 paar vogels;
• lengte 2000 meter;
• breedte 1000 meter.

Middeleeuwen

Lang geleden was het eilandje wél bewoond. In de Middeleeuwen liepen er mensen rond en volgens eeuwenoude verhalen stond er in de zestiende eeuw een ommuurde vesting die Stedeke Grint of Grynt heette. Er zou in die tijd ook een klooster hebben gestaan. Eilanden in de Waddenzee zijn kwetsbare gebieden en vallen regelmatig ten prooi aan stormvloeden. Zeker in de tijd van voor de dijkbouw en Deltawerken werden eilanden bij stormvloeden dikwijls overspoeld.

Sint-Luciavloed

Het gebeurde met Griend tijdens de Sint-Luciavloed in 1287. Bij elke grote vloed verdween er een stukje eiland en was er kustafslag te constateren. In 1287 kwam de genadeklap en werd de nederzetting weggespoeld. In de eeuwen daarna woonden er enkele boeren die er hun vee lieten grazen en met terpbewoning boven de vloed leefden. Het eilandje werd steeds kleiner en rond 1800 was het nog maar 25 hectare groot. Zoals alle Waddeneilanden ging ook Griend aan de wandel. Dit eilandje had de sokken erin en bleek zich met grote snelheid te verplaatsen: het schoof per jaar 7 meter in zuidoostelijke richting op.

Natuurmonumenten

Tot 1916 kwamen de Terschellingers op het eiland met hun schapen, om eieren te rapen en hooi te oogsten. In 1916 kocht Vereniging Natuurmonumenten voor duizend gulden het recht om het gras te maaien. De bedoeling van die afkoop was om de vogels en hun eieren te beschermen. De bescherming door de natuurorganisatie verhoedde niet dat de afslag verder ging. Vooral tijdens de aanleg van en na de afsluiting van de Zuiderzee door de Afsluitdijk (1927-1932) ging het bergafwaarts met Griend, omdat de stromingen in de Waddenzee drastisch veranderden.

Zanddijken

Natuurmonumenten legde in 1973, 1985 en 1988 zanddijken aan om het eiland te beschermen. Het eiland is één vierkante kilometer groot.

Vogeleiland Griend niet onbewoond

Griend is een onbewoond eiland, dat wil zeggen, onbewoond door mensen. Duizenden vogels vinden er hun plek en bevolken het eiland. Het is niet toegankelijk voor publiek en daarom vinden de vogels er hun rust. Er komen alleen vogelwachters, af en toe een fotograaf en soms een paar wetenschappers. Voor het overige is het een vogelparadijs. Niet alleen broeden er vogels, het is ook een uitgekiende plek voor de trekvogels om even bij te komen tijdens hun reis noord- of zuidwaarts. Elk voor- en najaar doen honderdduizenden vogels het eilandje aan.
De vogels die van Griend houden zijn:

• kanoeten,
• drieteenstrandlopers;
• grote sterns;
• visdiefjes;
• Noordse sterns;
• eidereenden;
• bergeenden;
• scholeksters;
• tureluurs;
• kokmeeuwen;
• stormmeeuwen;
• kleine mantelmeeuwen;
• zilvermeeuwen;
• zwartkopmeeuwen;
• velduilen;
• blauwe kiekendieven.

Kanoet

Griend is vooral voor kanoeten, een strandlopertje, een belangrijk gebied. Ze komen er om te rusten en om te foerageren en zoeken naar schelpdieren, wormen en andere voedsel. Voor de kanoet is de Waddenzee van zeer groot belang. Het waddengebied is voor deze soort een van de belangrijkste pleisterplaatsen van de wereld. Zonder de Waddenzee zou de kanoet het niet redden.

Grote stern

Duizenden sterns broeden in het voorjaar op Griend. Hun nesten zijn op het strand, in de duinen en op de kwelders te vinden. Een van de sterns die graag op Griend verblijft is de grote stern, een van de Rode Lijst-soorten van Nederland. De Rode Lijst is een actuele verzameling van bedreigde diersoorten.

Lamsoor en zeekraal

Griend is geen kaal eiland. Er groeit en bloeit van alles aan zoutminnende planten. De flora die er geworteld is geeft kleur aan het eiland. Er groeit onder meer:

• lamsoor,
• zeealsum,
• zulte,
• zeekweek,
• zoutmelde;
• zandhaver;
• zeekraal;
• schorrenkruid.

Grijze zeehond in de Waddenzee

Het eilandje is bijzonder geliefd bij de grijze zeehonden. De dieren ontdekten het gebied in 2008 als ideale kraamkamer en sindsdien werpen grijze zeehonden jaarlijks hun witwollige puppy’s op Griend. Ze liggen er heerlijk rustig, worden niet gestoord door wandelaars met honden, al dan niet aangelijnd, en kruipen lekker achter de duinen om de zoogperiode door te komen. Pups van grijze zeehonden zijn kwetsbaar tijdens hun zoogperiode. Ze hebben dan een dikke beschermende vacht waarmee ze nog niet het water in kunnen en daarom zijn ze afhankelijk van hun moeder. Die vist rond het eiland en zoekt op het eiland haar jong weer op om het te zogen. Ze doen dat sporadisch ook wel op de bewoonde Waddeneilanden, maar daar is het veel onrustiger voor de dieren.

Bosmuizen

Bosmuizen kwamen niet voor op het eiland - ze kunnen het hele stuk vanaf het vasteland niet zwemmen - maar kwamen mee met de werklui die in de jaren '70 en ’80 stuifdijken aanlegden om te voorkomen dat het eiland volledig in de Waddenzee zou verdwijnen. De werklui vertrokken en de muizen bleven en vermenigvuldigden zich. Het zijn prooidieren van de velduilen en kiekendieven geworden. Voor de vogelwachters zijn het lastpakken, want ze knagen aan de voedselvoorraden. Op Griend staat een vogelwachterspost waar vogelwachters verblijven die het eilandje bewaken en vogels en planten tellen. Van 15 april tot 15 juni wordt het eiland door twee vogelwachters bewaakt.

Kaap Griend

Naast het vogelwachtershuisje staat een baken dat Kaap Griend wordt genoemd. Het staat op het eiland om de schepen te helpen bij het navigeren.

Toezicht

De Waddenunit van Rijkswaterstaat en Natuurmonumenten beheert het gebied en houdt er toezicht.

Oerol

Onbewoonde eilanden en zandplaten in de Waddenzee

Griend is een van de tien onbewoonde eilanden en zandplaten in de Waddenzee. Alle tien op een rijtje, van west naar oost:

1. Razende Bol;
2. Richel;
3. Griend;
4. Robbenbank;
5. Rif;
6. Engelsmanplaat;
7. Simonszand;
8. Rottumerplaat;
9. Rottumeroog;
10. Zuiderduin.

Lees verder

• Razende Bol – onbewoond eiland bij Texel
• Texel – ontstaan van het westelijkste Waddeneiland
• Waddeneiland Vlieland – tussen Texel en Terschelling
• Terschelling – van zandplaat naar Fries Waddeneiland
• Zuidwalvulkaan en geothermie