Onbewoonde Waddeneilanden en zandplaten van Nederland

Nederland heeft vijf bewoonde en tien onbewoonde eilanden en zandplaten in haar deel van de Waddenzee. Duitsland en Denemarken hebben ook bewoonde en onbewoonde eilanden. De Nederlandse bewoonde Waddeneilanden zijn de TVTAS. Bij alle bewoonde Waddeneilanden liggen ook onbewoonde. Sommige zijn een kale zandplaat, andere zijn een begroeide zandplaat of een eiland, met duinen. Alle Waddeneilanden liggen in of grenzen aan het UNESCO Werelderfgoed Waddenzee en ze zijn allemaal van groot belang voor planten, vogels en zeehonden.

Onbewoonde eilanden en zandplaten in de Nederlandse Waddenzee

• TVTAS van Nederland
• Onbewoonde eilanden in de Waddenzee
• Waddeneiland of zandplaat
• Noord-Holland, Friesland of Groningen
• Beheer van Waddenzee en Waddeneilanden
• Werelderfgoed Waddenzee
• De onbewoonde eilanden
• Plan van Groningen

TVTAS van Nederland

De TVTAS van Nederland zijn de bewoonde vijf eilanden voor de kusten van Noord-Holland en Friesland. Groningen ontbeert een bewoond eiland, maar de provincie heeft wel een aantal onbewoonde waddeneilanden en zandplaten binnen haar gemeentegrenzen.
De bewoonde Waddeneilanden zijn, van west naar oost:

1. Texel;
2. Vlieland;
3. Terschelling;
4. Ameland;
5. Schiermonnikoog.

Onbewoonde eilanden in de Waddenzee

De onbewoonde eilanden in de Waddenzee zijn, van west naar oost:

1. Razende Bol;
2. Richel;
3. Griend;
4. Robbenbank;
5. Rif;
6. Engelsmanplaat;
7. Simonszand;
8. Rottumerplaat;
9. Rottumeroog;
10. Zuiderduin.

Waddeneiland of zandplaat

Niet elke zandplaat is een eiland. Wanneer mag het zich een Waddeneiland noemen? Allereerst moet het aan alle zijden omringd zijn door water. Ten tweede moeten het in de Noordzee of liggen en aan de Waddenzee grenzen of compleet in de Waddenzee liggen. Ten derde is er een belangrijk criterium wanneer een hoop zand in zee zich eiland mag noemen. Het moet minimal 160 hectare groot zijn en normaal gesproken bij vloed niet meer overspoeld raken. Volgens deze criteria is bijvoorbeeld Razende Bol wel een Waddeneiland en Simonszand niet.

Noord-Holland, Friesland of Groningen

De Nederlandse Waddeneilanden en zandplaten liggen in de provincies Noord-Holland, Friesland of Groningen.

Noord-Holland

• Texel
• Razende Bol

Friesland

• Vlieland
• Terschelling
• Ameland
• Schiermonnikoog
• Griend
• Richel
• Robbenbank
• Rif
• Engelsmanplaat

Groningen

• Simonszand
• Rottumerplaat
• Rottumeroog
• Zuiderduin

Beheer van Waddenzee en Waddeneilanden

De gemeenten, provincies, waterschappen, havenschappen en de landelijke overheid beheren het waddengebied. Zij stellen regels op en handhaven die en beheren de openbare ruimte en infrastructuur.

Ministeries

De belangrijkste Ministeries die zich bezighouden met het waddengebied zijn:

• Ministerie van Economische zaken en Klimaat (Aardgaswinning en Waddenunit);
• Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (Water- en kustbeheer);
• Ministerie van Defensie (militaire oefeningen en veiligheid).

Natuurbeheer

Natuurbeheer wordt uitgevoerd door:

• Staatsbosbeheer;
• Natuurmonumenten;
• provinciale Landschappen;
• particuliere oevereigenaren;
• Waddenunit van het ministerie EL&I;
• boeren.

Water- en kustbeheer

Water- en kustbeheer worden uitgevoerd door:

• Rijkswaterstaat
• Waddenunit, met drie vaartuigen
• Phoca;
• Krukel;
• Harder.

Werelderfgoed Waddenzee

Sinds 2009 heeft het Nederlandse deel van de Waddenzee de status van werelderfgoed. Die status brengt geen beperkende maatregelen met zich mee. Dat de Waddenzee werelderfgoed is geworden is een bekroning van het gebied, een waardering voor de bijzondere natuurwaarden.

De onbewoonde eilanden

Elk van de tien onbewoonde zandplaten en eilanden heeft zijn eigen karakteristiek.

Razende Bol

Razende Bol ligt bij Texel. Het is vooral bekend geworden door de stranding van walvissen. Razende Bol is een eiland.

Richel

Richel ligt bij Vlieland. De plaat is van groot belang als hoogwatervluchtplaats voor vogels. Richel is geen eiland maar een zandplaat.

Griend

Griend ligt tussen Terschelling en Harlingen en is vooral bekend als vogeleiland. Wat zijn omvang betreft is Griend een begroeide zandplaat en geen eiland.

Robbenbank

De Robbenbank ligt tussen Terschelling en Ameland en bekend van de vele robben, zeehonden, die er liggen. In 2016 lag er regelmatig een bijzondere zeehond, een zwarte. Het is een dier met melanisme. De Robbenbank is een zandplaat.

Rif

Het Rif ligt bij de Engelsmanplaat, tussen Ameland en Schiermonnikoog. Het is een belangrijke zandplaat voor vogels.

Engelsmanplaat

Engelsmanplaat ligt tussen Ameland en Schiermonnikoog. Er staat een vogelwachthut waar de vogelwachters in de zomer verblijven. Het is een zandplaat en niet groot genoeg voor een eiland.

Simonszand

Simonszand is een zandplaat tussen Schiermonnikoog en Borkum. Het is van belang voor vogels en zeehonden.

Rottumerplaat

Rottumerplaat ligt tussen Schiermonnikoog en Borkum en heeft het formaat van een eiland. Het werd bekend door het verblijf van Jan Wolkers en Godfried Bomans in 1971.

Rottumeroog

Rottumeroog ligt tussen Schiermonnikoog en Borkum en is vooral bekend door de voogden van Borkum die er jarenlang hebben gewoond. Het heeft het formaat van een eiland.

Zuiderduin

Zuiderduin zijn de Zuiderduintjes van Rottumeroog. Het bijzondere aan deze begroeide zandplaat is de vorm: Zuiderduin heeft de vorm van een blad met een steeltje.

Lees verder

• Van Helsdeur tot Duivels Hoorn van Pieter de Vries
• De kleuren van het wad - het boek van Kester Freriks
• Waddeneilanden in films en op televisie
• Waddenfonds: subsidiepot voor het waddengebied
• Waddentoernooi op de Nederlandse Waddeneilanden