De buizerd in Nederland

De buizerd, of ook wel 'Common Buzzard' of 'Buteo buteo' is een van de meest bekendste roofvogels in Nederland. Met zijn mooie lichtbruine getekende vleugels en herkenbare 'schreeuw' is deze vogel snel te herkennen.

Roofvogels in Nederland

In de wereld zijn er ongeveer driehonderd verschillende soorten roofvogels. In Nederland zijn het er veel minder. Ongeveer tien a twaalf soorten leven hier in Nederland. Soms zijn er wat meer, bijvoorbeeld in de winter of als de roofvogels doorreizen naar een ander land. Met roofvogels worden meestal twee orden van vogels bedoeld: de Accipitriformes (vier families met 260 soorten) en de Falconiformes (één familie: caracara's en valken). Roofvogels jagen vooral overdag en eten vooral vlees, vis of zelfs kadavers!

De Buizerd

De buizerd 'woont' niet alleen in Nederland. In het grootste gedeelte van Europa leeft de buizerd, maar ook in delen van Azië. Het is een middelgrote roofvogel vergeleken met anderen. Toch valt ze wel op. Als je het geluid kent van de buizerd en je spitst je oren tijdens een wandeling bij open velden is de kans groot dat je er snel een of meerdere spot. Als je niet weet hoe een buizerd klinkt, kun je op internet allemaal geluidsfragmenten beluisteren die de schreeuw van de buizerd laten horen. Het is een heel herkenbaar geluid.

Kenmerken

Zoals hierboven ook staat, zul je de buizerd snel herkennen als je zijn geluid kent. Meestal schreeuwen ze als iets of iemand te dicht bij hun nest komt. De totale lengte van kop tot staart is ongeveer 51 tot 57 centimeter. Ze hebben een korte hals maar wel redelijk grote vleugels met een spanwijdte van ongeveer 113 tot 128 cm. De onderkant van de vleugels is meestal licht van kleur en kan soms zelfs bijna wit zijn. De vleugels hebben een zwarte 'omlijsting'. De pootjes zijn geel en de snavel ook, met een zwart uiteinde. Vaak zitten ze op paaltjes op de uitkijk, of vliegen al cirkelend op zoek naar een prooi. Ook aan deze vogelvluchten zie je snel dat het om een buizerd gaat. Na enkele slagen met de vleugels, zweven ze door de lucht. Maar ze zijn niet altijd de baas in de lucht, want als er een of meer kraaien in de buurt zijn, worden ze door hen snel weggejaagd.

Jagen en voedsel

De buizerd is niet goed in jagen op prooien die snel bewegen, zoals bijvoorbeeld valken dat wel kunnen. Ze jagen dan ook voornamelijk op muizen, konijnen, kikkers, kleine vogels, wormen en aas. Alleen dat aas is hen noodlottig geworden; sommige mensen, die de roofvogels als hun concurrent zagen, hebben ze vergiftigd. Gelukkig wordt dat steeds minder gedaan, waardoor het aantal buizerds weer is toegenomen. Verder eten ze bijna alles wat voorhanden is, daarom leven ze ook zo breed verspreid in Europa. Ze kunnen zelfs, als het moet, overschakelen naar een ander voedselpatroon waarin zelfs amfibieën en vissen niet veilig zijn. Ook mensen moeten uitkijken. Niet dat ze mensen eten, maar hardlopers worden vaak aangezien als een indringer op de vlucht. Op warme dagen zul je de buizerds vaak hoog in de lucht zien waar de vogel in cirkels op de opstijgende warme lucht zweeft. Als het niet zo'n goed weer is, jaagt hij op de grond, of vanaf een hoge uitkijkpost. Ook zitten ze vaak naast de snelweg of andere drukke wegen, wachtend tot een dier slachtoffer wordt van het verkeer.

Broeden

Het vrouwtje legt elk jaar in mei twee tot vier eieren. Deze zijn licht van kleur met bruine vlekken. De buizerd bouwt haar nest hoog in de bomen. Ze gebruikt hiervoor dode takken, met daarop bijvoorbeeld dennen- of larikstakken. Zo'n nest noemt men een horst. Het nest kan met een jaarlijkse reparatie vaker gebruikt worden. Na ongeveer een maand komen de jonge buizerds uit hun ei. De eerste die uit zijn of haar ei komt, overleeft ook meestal. Als er weinig voedsel is sterven de zwakste jongen en worden uit het nest gegooid, of opgegeten door de rest. De overlevenden blijven zes tot zeven weken in het nest en gaan daarna steeds verder van het nest weg. Als deze drie à vier jaar oud zijn, kunnen zij zich ook voortplanten. Het aantal buizerds is de laatste decennia sterk toegenomen. In 1975 broedden er nog 2000 tot 2.500 paren in Nederland. Inmiddels is dat aantal toegenomen tot ongeveer 8.000 tot 10.000 paren! Ook op wereldschaal neemt de buizerd in aantal toe. De wereldpopulatie werd in 2001 geschat op 4 miljoen individuen. Daarom staat de buizerd als niet bedreigd op de Rode Lijst van de IUCN.

Lees verder

• De Nijlgans in Nederland
• De ooievaar in Nederland