De wasbeerhond: welkom of niet welkom in Nederland?

De wasbeerhond, ook wel marterhond genoemd, behoort tot de hondachtigen en komt oorspronkelijk uit Oost-Azië. De wasbeerhond lijkt sprekend op een gewone wasbeer, maar is hier absoluut geen verwante van. Wasbeerhonden doen het goed in heel Nederland en vooral Drenthe lijkt een populaire plek te zijn voor de wasbeerhonden. In de jaren 2012 tot 2016 werden er zelfs elk jaar jongen geboren en daarmee kan worden vastgesteld dat het niet om zwervende of verdwaalde wasbeerhonden gaat. Nederland is dus al een aantal jaren een zoogdier rijker. De dieren worden echter nauwlettend in de gaten gehouden. De honden brengen namelijk niet alleen gevaar mee voor beschermde vogelsoorten, maar ook voor de mens. De wasbeerhond is een drager van lintwormen en kunnen andere bacteriële ziektes overbrengen. Staatssecretaris Sharon Dijksma van Landbouw heeft aangegeven dat als de dieren te veel schade aanbrengen, zij worden afgeschoten of in ieder geval een deel van de huidige populatie.

De wasbeerhond: geen familie van de wasbeer

Een wasbeerhond lijkt bijzonder veel op een gewone wasbeer en wordt daarom ook makkelijk voor een gewone wasbeer aangehouden. Een wasbeerhond is even groot als een vos, maar dan met kortere poten. Hij heeft een bruinachtige vacht en heeft lange bakkebaarden. Een volwassen wasbeerhond weegt tussen de vijf en acht kilo en wordt zo’n vijftig tot zeventig centimeter lang.

Voedsel

De wasbeerhond eet knaagdieren, vissen, kikkers, insecten en vogels. Ook wortels, noten en bessen worden door de wasbeerhond gegeten. Een wasbeerhond is dus een roofdier, iets waar Nederland volgens vele deskundigen de laatste tientallen jaren een tekort aan heeft.

Leefgebied

Wasbeerhonden leven bijna altijd rondom rivieren, meren of moerasgebieden en dan het liefst in loofbossen met dicht begroeide ondergrond. Wasbeerhonden zijn vooral in de avonduren actief. Ze zijn uitstekende zwemmers en klimmers, maar doen dit liever niet. Een wasbeerhond is niet territoriaal. Hij leeft in een hol, het liefst beschut of onder bomen.

Sociale dieren

Wasbeerhonden zijn uiterst sociaal naar elkaar toe, maar agressief naar vreemdelingen. De hondachtigen zijn monogaam en leven in kleine groepen. Deze groepen bestaan vaak voor een groot deel uit familieleden.

Voortplanting

De draagtijd is ongeveer 64 dagen. Er worden meestal vijf tot acht jongen geboren, al zijn er gevallen van negentien jongen bekend. Helaas overleven 55 tot 70% van de pasgeborene wasbeerhonden het niet. Bij de geboorte zijn ze blind. Wasbeerhonden worden niet oud: vier tot zes jaar.

Verspreiding
In 1990 is de eerste wasbeerhond gespot in Nederland. Inmiddels leven er tientallen wasbeerhonden in Nederland, alhoewel het aantal anno 2017 nog niet officieel bevestigd kan worden. Dit omdat de verwarring met een wasbeer gauw gemaakt is. Oorspronkelijk komt het dier uit Oost-Azië (blauwe kleur in afbeelding 1), maar in de jaren dertig wist een onbekend aantal wasbeerhonden uit fokkerijen in Europa te ontsnappen. In de jaren vijftig werden ze in West-Rusland bewust uitgezet. Inmiddels komen wasbeerhonden in een groot deel van Europa voor (rode kleur in afbeelding 1), maar een aantal kan niet worden gegeven.

Wel is bekend dat de dieren in Duitsland een gigantische opmars maken en gezien worden als plaag. Ze brengen veel schade aan de natuur aan en verstoren ecosystemen. In 1994 en 1995 werden bij elkaar 407 wasbeerhonden doodgeschoten in Duitsland. In 2005 en 2006 meer dan dertigduizend.

Gevolgen van komst wasbeerhond

Zoals gezegd is de wasbeerhond een exoot. Een exoot is een dier dat zich heeft gevestigd in een land met behulp van de mens waar het niet vanuit historie vandaan komt en zich exponentieel voortplant. De gevolgen van de komst van de wasbeerhond in Nederland zijn door deskundigen vastgesteld als gering. Wasbeerhonden zijn geen grote jagers. Daarnaast passen zij hun menu aan aan wat beschikbaar is. Er zullen daardoor geen dier- of plantenpopulaties in grote mate afnemen.

De wasbeerhond is een potentiële drager van hondsdolheid, Trichinella spiralis en vossenlintworm. De risico’s op hondsdolheid in Nederland is minimaal. Trichinella spiralis is een door de rondworm veroorzaakte besmetting. Als eerste wordt het maag-darmkanaal aangetast, waarna vervolgens misselijkheid en diarree opkomen. In sommige gevallen wordt het centraal zenuwstelsel beschadigd met ademhalingsverlamming en de dood tot gevolg. Wilde zwijnen zijn in beperkte hoeveelheden ook dragers van Trichnella. Wasbeerhonden zouden een nieuwe schakel kunnen vormen tussen mens en de besmetting.

De grootste natuurlijke vijand van een wasbeerhond is de wolf. Het feit dat wolven zich (nog) niet in Nederland gevestigd hebben, kan hoop bieden voor de wasbeerhond in Nederland.

Hoe herken ik een wasbeerhond?

Zoals aangegeven lijken wasbeerhonden (afbeelding 2) en gewone wasberen (afbeelding 3) veel op elkaar. Er zijn echter een aantal verschillen waardoor een wasbeerhond herkend kan worden:

• Een wasbeer heeft spitse oren (vorm van driehoek), een wasbeerhond niet;
• Een wasbeer heeft een ringstaart (zwart-wit), een wasbeerhond heeft een harige staart;
• Een wasbeer heeft een masker (witte streep) die vanaf de wenkbrauwen ononderbroken doorlopen tot aan de nek. Een wasbeerhond heeft een doorbroken masker;
• Een wasbeer heeft lichte poten, een wasbeerhond heeft donkerdere poten;
• Een wasbeerhond heeft als het ware bakkebaarden, een wasbeer niet.

Of er nu een wasbeer of een wasbeerhond gespot wordt in Nederland: beide is een uniek moment. De twee diersoorten zijn namelijk allebei zeldzaam in Nederland.

Trend

Niet alleen de komst van de wasbeerhond is uniek. Meerdere diersoorten die ons land nog nooit bewoond hebben of ooit hebben verlaten, komen (weer) richting Nederland. Zo zijn er anno 2017 recente waarnemingen van lynxen en wolven in Nederland. De eland komt steeds dichterbij en heeft zich al gevestigd in Oost-Duitsland. De jakhals is in 2016 voor het eerst in de geschiedenis van Nederland gespot ergens op de Veluwe. Sinds een aantal jaar broed ook de zeearend in Nederland. Welke diersoorten kan Nederland de komende jaren allemaal nog meer verwelkomen?

Lees verder

• Wordt de lynx ooit een vaste bewoner van Nederland?
• De jakhals in Nederland: is het mogelijk?
• Komt de eland ooit nog terug in Nederland?
• Worden wolven ooit vaste bewoners van Nederland?