Buckfastbij - koninginnen op het eiland Ameland

Elk jaar staan er kleurige kastjes in het weiland op Ameland. Het is het bijenbevruchtingsstation van de Buckfast bijenvereniging. Honderden koninginnen reizen in kleurige kistjes naar het eiland om door Amelander Buckfastdarren bevrucht te worden. De bijen, op hun beurt, vliegen uit over het eiland op zoek naar nectar. Bijen zijn nodig voor de bestuiving van gewassen en daarom is het werk dat de Buckfastbijenvereniging doet belangrijk. De Buckfastbij is een sterke bij die niet zo gevoelig is voor een de tracheemijtziekte, die andere soorten de kop kost. Een monnik uit Engeland kruiste net zo lang tot hij deze sterke bij in zijn kasten had en het plaatsje Buckfast gaf de naam aan het diertje.

De Buckfastbijen van Bruder Adam

Alleenrecht van de Buckfastbij op Ameland
Bevruchtingsstation op het eiland
Buckfast darren, koninginnen en werksters
Buckfastbij uit Buckfast
Nut van de bijen

Alleenrecht van de Buckfastbij op Ameland

Sinds 1986 vliegt de Buckfastbij op Ameland en de soort heeft het alleenrecht. Sinds 2007 is het zelfs opgenomen in een APV zodat er geen andere bijen dan de Buckfast op Ameland gehouden mogen worden. Aan de wieg van de Amelander Buckfastbij staan Jan Kienstra uit Nes en Gosse van der Velde uit Groningen. Zij haalden het beestje vanwege zijn bijzondere eigenschappen naar Ameland. De eilandsituatie helpt bij het raszuiver houden van de soort; bijen vliegen niet over grote watervlaktes. De Waddenzee houdt dus het eiland raszuiver, wat de bij betreft.

Bevruchtingsstation op het eiland

In het weiland aan de Pietje Miedeweg staat een flink aantal gekleurde kistjes, die met elkaar een heus bijendorp vormen. In elk kistje zitten twee tot vier koninginnen, die vaak een lange reis hebben gemaakt om in het weiland van Staatsbosbeheer te worden bevrucht door Amelander Buckfast darren. Ze komen van heinde en verre, uit heel Nederland, België, Duitsland tot aan Oostenrijk toe. De kistjes worden naar de dijk bij Holwerd gebracht, waar vrijwilligers van de Amelander bijenvereniging ze ophalen voor verder vervoer naar het eiland. Daar blijven ze een paar weken staan. Ameland is een bevruchtingsstation.

Kist met koninginnen / Bron: Persbureau Ameland

Darrenkisten / Bron: Persbureau Ameland

Gevlekte orchis met Buckfastbij / Bron: Persbureau Ameland

Buckfast darren, koninginnen en werksters

Het Amelander teeltstation heeft Amelander darren in grote kisten. Die zwermen uit en zoeken de koninginnen op. Met de bevruchte koninginnen kunnen de imkers hun volk kweken terwijl de werksters van het volk op zoek gaan naar de nectar. Op Ameland zoeken ze die in alles wat bloeit: herfstleeuwetand, paardenbloem, wilgeroosje, rode en witte klaver, lamsoor. Wat bloeit kan een bezoek van een bij verwachten.

Vrijwilligers
Tientallen vrijwilligers zijn doende met de bijen. Zij vervoeren de kastjes naar en van het eiland en plaatsen die in het weiland bij de Pietje Miedeweg of achter de eendenkooi. Op het Oerd is ook een afdeling van het teeltstation te vinden. Jan Wijnberg uit Hollum is imker op het eiland. Hij houdt de bijenkasten in de gaten en voert de darren als er nog niet genoeg bloemen bloeien, met suikerwater bij.

Buckfastbij uit Buckfast

De Buckfastbij is genoemd naar Buckfast Abbey in zuidwest Engeland. De monniken hielden bijen voor de honing en de was. Daar maakten ze kaarsen van. Broeder Adam (1898 – 1996), de abdij-imker, kweekte met bijen en hij zag dat kruisingen van Engelse inlandse zwarte bij met de Italiaanse bij een beestje opleverde dat ongevoelig was voor de gevreesde tracheemijtziekte. Hij teelde, kruiste en selecteerde ongeveer 70 jaar lang en het resultaat was de Buckfastbij.

Broeder Adam
Broeder Adam leerde de tegenwoordige imkers om door combinatieteelt de beste eigenschappen van verschillende rassen en stammen te combineren en vast te leggen. De kleur van de Buckfastbij kan variëren. Het predicaat Buckfast moet verdiend worden.

Het bijenbevruchtingsstation / Bron: Persbureau Ameland

Buckfast Belangen Vereniging
De Buckfast Belangen Vereniging wil de Buckfastbij in stand houden. Op Ameland wordt geïmkerd met de Buckfastbij. Met toestemming van Domeinen Rijkswaterstaat en twee natuurorganisaties, Staatsbosbeheer en It Fryske Gea, kan de vereniging de volken overal op Ameland plaatsen. De vereniging heeft ongeveer 400 leden in Nederland en België, Duitsland en Denemarken.

Nut van de bijen

Bijen spelen, net als vlinders en hommels, een belangrijke rol bij de bestuiving van gewassen. Zonder bij komt er bijvoorbeeld geen fruit aan de fruitbomen. Zonder bijen zouden we het ook zonder de overheerlijke honing moeten stellen, die imker Jan Wijnberg uit Hollum op Ameland zelf slingert en in een paar winkels en op plaatselijke markten onder de naam Galgesloat heuning verkoopt.