Bezige bijtjes, bzzz!

Velen kennen de bij als het zwart-geel gestreepte insect dat ons kan aanvallen en prikken. Ook zijn ze bekend omwille van hun lekkere honing. Maar een bij is veel meer dan dat. De bijen hebben namelijk een goed uitgewerkt communicatiesysteem en een efficiënte takenverdeling om jaloers op te zijn. Welkom in de wereld van de bijen… bzzz!

Soorten bijen

Uiteraard zijn er verschillende soorten bijen (naargelang hun taak). Iedereen zal wel weten dat er bijvoorbeeld een koningin aanwezig is. Naast de koningin hebben we de niet te missen werksters en de darren. Hoe deze verschillende soorten tot stand komen, ligt in de eerste plaats aan de voeding wanneer ze larve zijn. Een koningin krijgt 6 dagen koninginnebrij terwijl darren en werksters maar 3 dagen koninginnebrij en 3 dagen stuifmeel & honing krijgen. Een dar komt voort uit een onbevrucht ei en een werkster uit een bevrucht ei (net als de koningin trouwens). Allemaal hebben ze hun functie in dit systeem.

Takenverdeling

De koningin is belangrijk voor de voortplanting, zij zorgt dat de populatie in stand gehouden wordt. Dit kan niet zonder de darren die de koningin 1 maal in haar leven (3 à 4 jaar) moeten bevruchten in de bruidsvlucht. Dan maakt de koningin met een hele zwerm darren een vlucht en wie haar het best kan volgen (zo hoog mogelijk), mag haar bevruchten. De koningin wordt meer dan een keer bevrucht tijdens de bruidsvlucht. Jammer genoeg sterft de dar die haar bevrucht heeft na de bevruchting omwille van het afknappen van het achterste deel van zijn lichaam. Toch is dit een goede zaak voor hem want zo is zijn nageslacht verzekerd. De darren zijn in de winter niet meer nodig en worden dan afgemaakt door de werksters. De werksters hebben verschillende taken naargelang hun leeftijd. Dat kan gaan van het voeden van de larven tot het bewaken van het vlieggat, voedsel verzamelen, raten maken… Een werkster leeft nog geen maand en tijdens haar leven worden nog allerlei onderdelen van haar lichaam ontwikkeld bijvoorbeeld speciale speekselklieren voor het maken van de raten.

Communicatie bij bijen

Bijen gebruiken danstaal als vorm van communicatie. Om een voedselbron aan te geven die zich op een afstand van minder dan 50m van de kast bevindt, voert een bij de rondedans uit. De snelheid waarmee deze dans uitgevoerd wordt, geeft de afstand aan: hoe intenser de dans, hoe dichter de bron. De bijen kunnen weten om welk soort voedsel het gaat doordat het stuifmeel en de geur in het haarkleed van de boodschapper aanwezig is. De bijen die de boodschap ontvangen hebben, gaan dan steeds in een cirkel rond de kast vliegen tot ze de voedselbron tegenkomen. Bij grotere afstanden dan 50m wordt de kwispeldans uitgevoerd. De kwispeldans geeft de precieze richting en de afstand aan.

Netwerk van verbondenheid

Bijen kunnen niet alleen leven. Ze zijn ook enorm op elkaar afgestemd. De koningin heeft de werksters nodig om haar te voeden (ze heeft namelijk slecht ontwikkelde monddelen en moet dus gevoed worden) en haar larven groot te brengen.De koningin geeft een stof aan de werksters wanneer ze gevoed wordt door hen. Die stof onderdrukt de vruchtbaarheid bij de werksters en laat ook weten dat ze er nog steeds is. Wanneer de koningin dood of ziek is en ze deze stof niet meer kan doorgeven dan wordt er gezorgd voor een nieuwe koningin. Je ziet, bijtjes zijn veel meer dan producenten van honing, al is dat wel mooi meegenomen natuurlijk…