Ratelslang in het nauw

Kom niet in de buurt van een ratelslang! Hij sist en kleppert om u te waarschuwen. Zijn beet is giftig en voor de mens in veel gevallen dodelijk. Er is echter een diertje dat die goede raad in de wind slaat. De grondeekhoorn pest de ratelslang net zo lang tot die het voor gezien houdt en uit het territorium van de knagertjes verdwijnt. Een levensgevaarlijk spelletje! Niettemin weten grondeekhoorns precies hoe dicht ze bij het serpent kunnen komen, aangezien de ratelslang bij koud weer minder snel kan uithalen met zijn dodelijke giftanden. Alles wordt in het werk gesteld om te voorkomen dat de slang de holen en burchten van de grondeekhoorns ontdekt.

Inhoud

• Klepperende ratelslang
• Dappere grondeekhoorn
• Pesten
• Grondeekhoorns zijn sociale dieren
• Agressief gedrag
• Koude omgevingstemperatuur, langzame ratelslang

Klepperende ratelslang

Met de ratelslang valt niet te spotten. Dit nogal agressieve serpent behoort tot de familie van de groefkopadders. De groeven aan weerszijden van de neus bevatten zeer gevoelige temperatuurzintuigen, nodig om in het donker te kunnen jagen. De ratelslang is voor niets en niemand bang. De beet van deze adder is in veel gevallen dodelijk voor mens en dier. Er zijn ruim 30 soorten, die vrijwel allemaal alleen in de Verenigde Staten en Mexico voorkomen. Met zijn staartpunt, omgevormd tot een ratelachtig orgaan, jaagt hij mens en dier de stuipen op het lijf. Op de grondeekhoorn na. Hij is kennelijk niet onder de indruk van de herrie die de slang maakt.

Plaaggeest
Zodra er een ratelaar in zijn territorium verschijnt, verandert de eekhoorn in een duivelse plaaggeest, ondanks het helse kabaal dat de sissende slang maakt met zijn ratel. Dat orgaan bestaat overigens uit verhoornde huid in de vorm van schijfjes die de slang bij onraad tegen elkaar aan laat klepperen.

Dappere grondeekhoorn

De rapen zijn gaar zodra een ratelslang zich in het territorium van de grondeekhoorns waagt. Deze eekhoorns zijn groepsdieren en zeer teamgericht. Met vereende krachten gaan ze onversaagd op de agressor af. De razendsnelle knagers zwaaien dan dapper met hun staart, rennen in volle vaart op de slang af en gooien met hun achterpoten zand in zijn ogen. Daar is de slang natuurlijk niet van gediend en haalt dan meestal bakzeil.

Pesten

Het voorgaande klinkt misschien komisch, maar in de wereld van de grondeekhoorns is het uitermate belangrijk dat de slang het hazenpad kiest om te voorkomen dat het serpent hun holen in de grond ontdekt, waar zich ook hun kroost bevindt. Ze houden pas op met jennen als de ratelslang het voor gezien houdt. Feitelijk is het alleen maar pesterig gedrag van de grondeekhoorns. Ze delven immers beslist het onderspit als het erop aankomt. Dat weten ze heus wel. Ze zorgen er dan ook altijd voor dat ze op tijd weg kunnen komen.

Grondeekhoorns zijn sociale dieren

Grondeekhoorns leven in groepen, doorgaans in familieverband, en graven ondergrondse gangen en burchten. Deze eekhoorns zijn geen partij voor de ratelslang, die zijn prooi alleen maar hoeft te bijten, waarna het gif de rest doet. De slang wacht gewoon rustig af tot de prooi sterft. De grondeekhoorns hebben er zoals gezegd alle belang bij om de slang weg te jagen. Want zodra de ratelslang in hun ondergrondse gangen verdwijnt, op zoek naar prooi, ontstaat er natuurlijk grote paniek in de groep.

Agressief gedrag

Medewerkers van de Appalachian State University in North-Carolina hebben jarenlang onderzoek gedaan naar het agressieve gedrag van de grondeekhoorns. Hun bevindingen werden in 2000 gepubliceerd in de New Scientist. De grondeekhoorn jaagt de slang op een pesterige manier weg. Uit het gedrag is echter ook op te maken dat de marmotachtige er eerst achter probeert te komen hoe riskant dat spelletje is.

Koude omgevingstemperatuur, langzame ratelslang

Een slang neemt de temperatuur van zijn omgeving aan. Bij warm weer, bijvoorbeeld 38°C, is de slang veel sneller dan als het maar 10°C is. Dat is ook te horen aan het geratel. Een ‘koude slang’ kleppert pakweg 60 keer per seconde. Een 'warme slang' wel 150 tot 200 keer per seconde. De grondeekhoorn hoort dat verschil en past de aanval daarop aan.

Eerbiedige afstand
De eekhoorn weet dus precies hoever hij kan gaan. Tijdens het onderzoek werd een luidspreker in een struik geplaatst. Toen de grondeekhoorns het langzame geratel van een ‘koude slang’ hoorden, durfden ze dichtbij te komen. Bij een snelle ratel pasten ze hun tactiek aan en bleven ze de (nep)ratelslang op eerbiedige afstand pesten en jennen.

Lees verder

• De bliksemsnelle gabonadder
• Bedreigd en gebeten door een adder (eerste hulp)