De steppevos of zandvos: een roedeldier maar geen hardloper

De steppevos of zandvos is vergeleken met andere vossen een bijzonder dier. Daar waar de meeste vossen solitair zijn, staat de steppevos er om bekend om roedels te vormen. Hij heeft een scherp zicht, gehoor en reukvermogen. De steppevos kent geen vast woongebied en hoeft dan ook geen territorium te beschermen. De steppevos blaft tijdens de jacht. Zijn grootste nadeel is dat hij niet kan hardlopen en daarom kan er gemakkelijk op hem gejaagd worden. Zijn natuurlijke vijanden zijn onder andere de wolf en de oehoe. Daarnaast heeft hij last van jacht op zijn vacht door de mens. Uit fossiele vondsten is gebleken dat deze vos al een paar miljoen jaar geleden in Zwitserland voorkwam.

• Taxonomische indeling
• De steppevos
• De steppevos kan onderverdeeld worden in drie verschillende categorieën.
• Uiterlijk
• Tanden en zintuigen
• Blaffen
• Verspreiding
• Leefgebied
• Voedsel
• Gedrag
• Voortplanting
• Jongen
• De prehistorische steppevos
• Bedreigingen voor de steppevos

Taxonomische indeling

• Koninkrijk: animalia;
• stam: chordata;
• Klasse: Mammalia;
• Orde: Carnivora;
• Familie: Canidae;
• Geslacht: vulpes;
• Soorten: Vulpus corsac.

De steppevos

De steppevos of zandvos moet niet verward worden met de Tibetaanse zandvos en Rüppell's vos die ook wel zandvos genoemd worden. De steppevos is het meest verwant aan de Tibetaanse zandvos. De steppevos is geen bedreigde diersoort. De grootte van de populaties kunnen nogal fluctueren. De wetenschappelijke naam van de soort is vulpus corsac.

De steppevos kan onderverdeeld worden in drie verschillende categorieën.

De categorieën zijn:

• Vulpes corsac corsac die komt voor in het noordelijke gedeelte van Kazachstan en zuidelijk Siberië;
• Vulpus corsac kalmykorum die komt voor in noordelijk Oezbekistan en de Kaukasus;
• Vulpus corscac turkmenicus die komt voor in Zuid-Oezbekistan, Turkmenistan, China en Mongolië.

Uiterlijk

De steppevos is niet groot en ook niet klein. Hij is ongeveer 60 centimeter lang met een staart van zo'n 30 centimeter. Als ze volwassen zijn kunnen ze wel 3 kilo wegen. De steppevos heeft een blonde ook wel gelige vacht. In de vacht zijn witte stukken te herkennen vooral bij de snoet en meer in bijzonder bij de kin en de keel. De vacht wordt in de winter dik en voelt dan zijdezacht aan. De kleur van de vacht is in de winter grijzer en er loopt een donkere streep over de rug.

Tanden en zintuigen

De steppevos heeft voor een vos kleine tanden en een scherp gezichtsvermogen. Ook zijn gehoor en reukvermogen zijn uitstekend. Hij heeft een brede schedel. Zijn geurklieren bevinden zich boven de staart op de poten en de wangen.

Blaffen

Nog een bijzonderheid van de steppevos of zandvos is dat hij blaft tijdens de jacht. Hij blaft ook om eventuele rivalen af te schrikken. Verder maakt hij een hoog geluid als sociale begroeting of om alarm te slaan.

Verspreiding

De steppevos leeft zoals verwacht in steppen. Meer in het bijzonder de steppen van Rusland, Kazachstan, Oezbekistan, Turkmenistan, bepaalde delen van Azië, noordelijke regio's van Mongolië, noorden van Iran, Tadzjikistan, Kirgizië, Afghanistan en China.

Leefgebied

De steppevos houdt van open vlakten en vermijdt plekken met dichte vegetatie. De steppevos blijft ver weg van mensen en houdt ook niet van bergen, woestijnen en sneeuwvlakten met sneeuw die meer dan 15 centimeter diep is.

Voedsel

De steppevos heeft zich perfect aangepast aan het droge klimaat en kan dan ook met weinig water leven. Het meeste van het vocht dat hij nodig heeft haalt hij uit zijn voedsel. Hij eet vooral kleine prooidieren zoals insecten, kleine knaagdieren, woelmuizen, hamsters en eekhoorns. Een enkele keer eet hij ook wel wat grotere prooien zoals hazen. Hij mag dan niet van mensen houden, maar op het afval van de mens is hij wel gek. Het is een echte carnivoor, maar als het echt moet eet hij wel fruit bijvoorbeeld als er een tekort aan prooidieren is.

Gedrag

De steppevos jaagt 's nachts en is erom bekend roedels te vormen. De zandvos kent geen territorium en hoeft deze dan ook niet te verdedigen. Hij leeft als een nomade. Hij kan niet in de sneeuw jagen en hij zal dan ook bescherming zoeken tegen het koude weer in zijn hol. Ook zal hij in zijn hol schuilen als er roofdieren in de buurt zijn. De vos houdt ervan om holen die door andere dieren gemaakt zijn te gebruiken zoals die van marmotten of dassen. Het hol wordt gedeeld met de rest van de roedel. Een burcht heeft verschillende ingangen en is meestal niet dieper dan 1 meter.

De vos kan wel goed klimmen maar is geen hardloper. Dat maakt dat hij kwetsbaar is en gemakkelijk opgejaagd en gevangen kan worden. Honden kunnen harder rennen dan deze vos. In gevangenschap is de steppevos overdag actief hoewel ze in het wild overdag niet tevoorschijn komen.

Voortplanting

In de maanden januari, februari en maart zijn de vossenvrouwtjes vruchtbaar. De steppevos is in beginsel monogaam en zal een band opbouwen met zijn of haar partner. De moeder deelt haar hol met andere zwangere vrouwtjes. Als ze eenmaal bevallen is dan verplaatst ze haar jongen van tijd tot tijd naar andere holen.

Jongen

De draagtijd is meestal zo'n 55 dagen. De nesten bestaan over het algemeen uit twee tot zes jongen. Een hele enkele keer komen er ook nesten van tien jongen voor. Als de jongen net geboren zijn is hun vacht heel erg zacht en lichtbruin. Ze wegen dan slechts 60 gram. Ze zijn bij de geboorte blind en pas na twee weken kunnen de jongen zien. Na vier weken kan de jonge steppevos vlees eten en verlaat hij het hol. Na een maand of tien is de steppevos volwassen. In het wild wordt hij ongeveer negen jaar oud.

De prehistorische steppevos

De steppevos kwam in het pleistoceen, dat is de periode van 2,58 miljoen jaar tot 11.700 jaar geleden, al voor. Er zijn fossielen van de steppevos gevonden en daaruit blijkt dat deze vossensoort ooit zelfs in Zwitserland voorkwam. Waarschijnlijk is de directe prehistorische voorouder van de steppevos de vulpus praecorsac. Deze vos is inmiddels uitgestorven.

Bedreigingen voor de steppevos

De steppevos kent een aantal natuurlijke vijanden zoals wolven, adelaars, buizerds en oehoe's. Daarnaast vormt de mens ook een bedreiging voor deze vos vanwege stroperij. De vos is geen hardloper en kan gemakkelijk door jagers worden gevangen. In gebieden waar op ze gejaagd wordt vanwege hun vacht is de populatie van de steppevos flink teruggelopen. Naast de jacht vormen natuurrampen een bedreiging. Bij een ramp kan de bevolking snel met 90% afnemen. Het voordeel is dat deze vos zich ook weer snel kan herstellen.