De Stierhaai, Carcherhinus Leucas

De stierhaai, of Carcherhinus Leucas, is een haai uit de familie van de requiemhaaien. Deze haaienfamilie wordt ook wel menshaaien, of roofhaaien, genoemd. Die namen zeggen al genoeg over de aard van de beestjes. Stierhaaien zijn misschien wel de bijzonderste haaien die er zijn. Stierhaaien zijn namelijk de enige haaien die in staat zijn in zoet water overleven. Dit, plus het feit dat ze hun tijd graag dicht bij de kust verdrijven, leid tot de vele slachtoffers die door deze haaien vallen.

Uiterlijk

Lengte & gewicht
De stierhaai kan tot wel 3,5 meter lang worden. Een haai van de maximale grootte is ongeveer 317 kilogram zwaar. De haai wordt gemiddeld zo’n 2,3 meter, met een gewicht van 110 kilogram. Vrouwtjes zijn gemiddeld 20 centimeter langer dan mannetjes.

Beschrijving
De stierhaai heeft het uiterlijk van een typische haai, een gestroomlijnd lichaam met kleine ogen. Twee vinnen sieren zijn rug, de eerste hoekig, midden op zijn rug, de tweede klein, lang en afgestompt. Hij heeft grote, driehoekige borstvinnen en een goed ontwikkelde staartvin waarmee hij snel vooruit kan komen. Zoals de meeste haaien heeft ook de stierhaai meerdere rijen tanden, die opnieuw aangroeien als ze uitvallen. De bovenkant van zijn snuit, waarmee hij elektriciteit kan waarnemen, steekt ver uit.

Levensloop

De stierhaai is levendbarend, na tien tot elf maanden worden de jongen geboren. Dit kan er één zijn, maar het kunnen er ook meerdere zijn. Het aantal jongen kan oplopen tot dertien. Een pasgeboren jong heeft een lengte van 60 centimeter. In welke tijd van het jaar ze geboren worden, is afhankelijk van de plaats. Als de haai tien jaar is, wordt deze geslachtsrijp, en klaar om te paren. Hij is dan ongeveer 1,80 meter lang. De paring gaat er grof aan toe. Bijna alle volwassen vrouwtjes dragen de littekens van de omhelzing op hun rug. De stierhaai wordt maximaal 32 jaar.

Wat is zo bijzonder aan deze haai?

Zoals al eerder vermeld kan de stierhaai als enige haai in zoetwater zwemmen. Dit geeft de haai een groot voordeel op de jacht, een volwassen stierhaai heeft door zijn grootte immers geen echte concurrentie in krokodillen (hoewel er gevallen bekent zijn van jonge haaien die door een krokodil zijn gegrepen), en de rivieren zijn rijk aan vis. Andere haaien kunnen in brak water zwemmen, of hooguit enkele honderden meters stroomopwaarts. Stierhaaien zijn tot 3700 kilometer stroomopwaarts in de Amazone aangetroffen. Een ander voordeel van het zwemmen in zoet water is de voortplanting. Wanneer de jonge haaitjes stroomopwaarts worden geboren, verkleint dit de kans dat ze ten prooi vallen aan andere haaien en vergroot dit de kans op hun overleving.

Hoe komt het nu dat de haaien in staat zijn in zoet water te overleven? Zoutwaterdieren zijn over het algemeen niet in staat in zoet water te overleven. Dit komt omdat hun lichaam broodnodige zouten niet op kan slaan. Bij stierhaaien is dit een ander geval. Zij beschikken over een kleine ‘zoutzak’ in hun achterlijf. Hierin zijn ze in staat zout op te slaan, en zouten te opnieuw te gebruiken. Op deze manier kunnen ze lange tijd zonder zout overleven.

Leefgebied

In de tropische en subtropische zeeën die tussen ongeveer 42 graden NB en 39 graden ZB liggen zijn stierhaaien te vinden. Hij leeft hier in baaien en langs de kust, dicht bij visrijke riffen. In wateren dieper dan 150 meter leeft – zover bekent – de haai niet meer. Verder leeft de haai in het zoetwater tussen dezelfde breedtegraden, voorwaarde is wel dat het zoet water in directe verbinding staat met een zee waar ze in leven.

Voedsel

Stierhaaien eten zeer uiteenlopende dingen. Van kleine vissen tot schaaldieren, maar ook inktvissen, schildpadden, dolfijnen, aas en afval, en – als het zo uitkomt – andere haaien of roggen. Ook jonge stierhaaien worden graag gegeten.

En de mens…

Zoals al eerder vermeld is de stierhaai de haai die voor de meeste slachtoffers zorgt. Precieze cijfers zijn niet te achterhalen, omdat het niet altijd uit te zoeken is welke haai aangevallen heeft. Verder worden veel haaiaanvallen in de derde wereld niet gerapporteerd. De meeste aanvallen vinden plaats in troebel water, waar de haai niet te zien is. De haai ziet daar ook niet het verschil tussen een mens en een prooi

Er wordt weinig op de stierhaai gejaagd, dit betekent nog niet dat hij niet regelmatig in een net terecht komt. Van de gevangen haaien kunnen de vinnen worden gebruikt in soep, de huid voor leer, en de resten voor olie. Sportvissers in het zuidoosten van de VS en in Zuid-Afrika vangen wel graag stierhaaien, maar dan alleen de jonge exemplaren.

De stierhaai wordt nauwelijks in gevangenschap gehouden. Hoewel hij in staat is zich aan te passen, vraagt hij toch veel verzorging. Wel wordt hij soms verkocht onder de naam ‘zoetwaterhaai’, maar het zijn geen zoetwater dieren. Af en toe moeten ze hun zoutvoorraad aanvullen. Daarom leven ze in aquaria vaak maar enkele maanden.