Vlooien: cyclus, sprongkracht en circus

Vlooien: de meeste krijgen al jeuk als ze eraan denken. Toch kan het interessant zijn om te weten hoe de cyclus, de ontwikkeling van de vlo verloopt. Een vlo heeft ook een enorme sprongkracht en werden mede daarom ook in een vlooiencircus gebruikt.

Vlooien: de cyclus en ontwikkeling

Vlooien: kleine kriebelbeestjes. Er zijn veel verschillende soorten vlooien Zo is er de kattenvlo, de hondenvlo, de konijnenvlo, de vogelvlo, de rattenvlo, de egelvlo, de mensenvlo etc. Er zijn duizenden soorten vlooien. Bijna ieder diersoort heeft wel zijn eigen vlo. De meest voorkomende vlo in West Europa is de kattenvlo. Deze vlo komt veel voor op, de benaming zegt het al, katten. Maar de kattenvlo kan zich ook uitstekend handhaven op de hond. Er zijn ook dieren die minder vaak vlooien krijgen, zoals het paard. Vlooien kunnen erg kieskeurig zijn wat betreft hun gastheer.

De kattenvlo springt ook wel eens op de mens, en zet daar zijn kaken in. Echter heeft de kattenvlo zijn voorkeur voor katten en honden. Wanneer deze in de woning aanwezig zijn, zullen ze al snel daar hun maaltijd gaan nuttigen en de mens met rust laten.

Vlooien springen op hun gastheer en doen zich daar tegoed aan het bloed. Ze bijten meerdere malen. De vlo boort een gaatje in de huid en zuigt hier bloed uit. Om te voorkomen dat het bloed gaat stollen, wordt er wat speeksel met antistollingsmiddelen toegevoegd. Dit speeksel zorgt bij mensen en dieren voor jeuk. Wanneer de vlo voldoende heeft gedronken, gaan ze op zoek naar een partner en paren. Dit paren gebeurt op hun gastheer. Vervolgens legt het vrouwtje na 24 uur de eerste eitjes. Dit zijn er 25 tot 100 per dag. Het vrouwtje legt een aantal dagen achter elkaar eitjes. In totaal kan het vrouwtje tweeduizend eitjes leggen.

De eitjes van de vlo worden op de vacht of in de vacht gelegd en rollen vanzelf er van af. Zo komen ze op de grond terecht. Ze zijn zeer licht en waaien makkelijk richting kieren en naden wanneer iemand langs loopt. Op deze manier kunnen de meeste eitjes verborgen liggen. Na twee tot vijf dagen komen er kleine larfjes uit de eitjes. Deze doen zich tegoed aan vlooienpoepjes en huidschilfers die overal liggen. De larfjes vervellen tot vijf keer, waarna de grote larven zich gaan verpoppen. Ze spinnen een cocon en blijven hier een tijdje liggen om te ontpoppen tot volwassen vlo. Wanneer de cocon uitkomt hangt af van de temperatuur, de luchtvochtigheid en de aanwezigheid van gastheren. Gemiddeld duurt dit vier tot zes weken maar kan ook wel eens één tot twee jaar duren.

Onder gunstige omstandigheden komt de cocon uit wanneer er trillingen worden waargenomen. De volwassen vlo komt snel uit zijn cocon en gaat op zoek naar zijn gastheer. Daar doet hij zich tegoed aan het bloed en de hele cyclus begint opnieuw.

Vlooien-sprongkracht

Vlooien springen kleine stukjes, of hele grote stukken. Een vlo kan wel tot 200 maal zijn eigen lichaamslengte springen. Dit doet de vlo door zich af te zetten met zijn krachtige achterpoten. Zo lanceert hij zichzelf richting zijn gastheer. De vlo gebruikt voor de sprong zijn tenen om zich af te zetten. De snelheid waarmee een vlo springt bedraagt 6.84 km per uur. Ter vergelijking: de mens wandelt gemiddeld vijf kilometer per uur.

Een vlo beweegt zich alleen voort wanneer het licht is. In het donker zit een vlo stil. Hij zal dan ook niet op zoek gaan naar een gastheer. Zodra er weel licht is, hoe weinig ook, zal de vlo tot actie over gaan.

Vlooiencircus

Van 1830 tot 1930 was het vlooiencircus een attractie om te bezichtigen. Hiervoor worden de grote vlooienrassen gebruikt, zoals de mensenvlo en de egelvlo. De vrouwtjes worden gebruikt in een vlooiencircus. Vlooien zijn niet af te richten, dit zou onmogelijk zijn. De vlooien worden middels een draadje vastgebonden aan bijvoorbeeld een karretje. Omdat vlooien zo sterk zijn, kunne ze het karretje meetrekken. Verder worden vlooien ook ingezet als springer. Hun sprongkracht zorgt er bijvoorbeeld voor dat ze een balletje wegschieten. Hiertoe worden de vlooien vastgebonden waarbij de achterpoten naar voren wijzen. De vlo denkt weg te kunnen springen maar duwt daadwerkelijke een voorwerp van zich af.

Vlooiencircussen zijn nagenoeg verdwenen. In de Efteling was er in 2009 het "Magistrale Vlooiencircus". Hierbij lijkt het alsof een vlo de vloer veegt en een karretje trekt, maar daadwerkelijk is dit niks anders dan werken met magneten en snelle handgebaren. Er komt geen enkele vlo aan te pas. Maar dat doet er niet toe: voor kinderen en ook voor volwassenen is dit een leuk vermaak.

Lees verder

• Vlooien in huis