De zebra in Afrika

Behalve de antilopen is op het hoogland van Afrika de meest voorkomende kudde die der zebra's. Die zien er uit als kleine, lieve pony's en door hun levendige strepen doen ze direct aan een circus denken. Hier volgen de meest belangrijke feiten, geschiedenis en weetjes over zebra's.

De strepen

De strepen dienen voor camouflage, want voor de zebra's is het gevaarlijke uur dat van zonsondergang, dan wordt de leeuw wakker, rekt zich uit, brult en gaat naar zijn diner omzien. Een leeuw heeft niets liever dan een zebra. Maar op die tijd van de dag werpen het gras en de acacia's lange strepen van licht en schaduw op de grond. Op die plaatsen kan een zebra onbeweeglijk staan en dan onzichtbaar zijn.
De schaduw van het gras is een gebroken schaduw en dat zijn de strepen van de zebra ook. Als ze over de volle lengte zouden doorlopen, zouden ze de dieren opvallend maken. De strepen lopen over rug en borst gebogen. Ze maken ringen rond borst en poten en maken vlekken op de voorkop. Deze bijzondere camouflage is met zonsondergang het meest doeltreffend.

Overdag zijn de zebra's erg opvallend. De witte huid tussen de zwarte strepen kaatst het licht terug en de dieren lijken op de vlakte helemaal wit. Maar de leeuw jaagt dan niet. Als hij van de ene schaduwrijke plaats naar de andere slentert, kan hij dwars door een kudde gaan. De antilopen en zebra's houden even met grazen op, kijken naar de leeuw, maken ruimte voor hem en gaan dan rustig met grazen door.

De echte bewoner

De zebra met zijn wonderlijke strepen is de echte bewoner van het hoogland. Leeuwen, antilopen, olifanten, giraffen, vrijwel alle Afrikaanse dieren, kwamen uit andere landen. De leeuw kwam uit Griekenland, Syrië en Klein Azië. Maar zebra's schijnen nooit ergens anders geleefd te hebben.

De eerste wilde paarden ter wereld, ongeveer vijfenvijftig miljoen jaar geleden, waren Amerikaanse. Ze waren zo groot als honden en leefden in de bossen van Noord-Amerika, voor hier de Rocky Mountains ontstonden. Deze dieren hadden vier tenen aan elk voorbeen en drie beweeglijke tenen aan elk achterbeen. In de loop der eeuwen nam het aantal tenen af, tot dertig miljoen jaar geleden iedere paardenvoet drie tenen had. Paarden die één teen hebben ontstonden ongeveer twintig miljoen jaar geleden. Die ene teen werd de hoef.

De benen van deze Amerikaanse paarden werden langer en veerkrachtiger zodat ze sneller konden lopen. Het hakgewricht van een paard, dat lijkt op een knie die achterstevoren werd geplaatst aan het achterbeen, is in feite de enkel. Daaruit blijkt wel hoe lang en smal de voet is.

In de loop der eeuwen werden de kleine paardjes van Amerika groter. Toen ze naar Afrika trokken, waren ze vermoedelijk zo groot als de wilde ezel die nu nog in Azië leeft. Op de hoogvlakten veranderden enkelen in zebra's, stevig gebouwd, gestreept en met zacht haar. De ezels met hun scherpe hoeven, die de rotspaden van de Grand Canyon kunnen beklimmen, stammen af van de wilde ezels van Azië en Noord-Afrika. Van de zebra is geen tam dier afkomstig.

Zebra's zijn alles behalve lieve pony’s. Ze zijn echt wilde dieren. Nerveus en waakzaam zijn ze, ze hebben scherpe ogen en kunnen dodelijk slaan. Het is niet mogelijk hen te temmen om wagens te trekken of om gezadeld te worden. Op de hoogvlakten rennen ze altijd in kudden, terwijl ze tegen elkaar hinniken en elkaar trappen om eerder een drinkplaats te veroveren.
Een speciaal laagje vet onder de huid schijnt de zebra zowel tegen koude als tegen warmte te beschermen. Zebra's zijn altijd mollig. Ze drinken veel water en gaan nooit verder dan enkele kilometers van een drinkplaats. Andere dieren schijnen dat te weten en volgen de zebra's als ze dorst hebben. Ook de leeuw volgt de gestreepte kudde, maar alleen omdat hij zoveel van zebravlees houdt.

Lees verder

• Het jachtluipaard, de baviaan en de olifant in Afrika
• De bever, alles over de bever