Paardenvoer: soorten krachtvoer

Een goed rantsoen voor een paard bestaat voor het overgrote deel uit ruwvoer. Dit kan in verschillende vormen worden aangeboden. Daarnaast krijgen de meeste paarden krachtvoer om alle waarden op peil te houden en energie aan te vullen. Soms is het voldoende om alleen mineralen en vitaminen aan te vullen, maar wanneer een paard veel arbeid verricht zal hij ook energie uit krachtvoer moeten halen. De meeste soorten krachtvoer zijn gemaakt van granen. Er bestaan veel soorten krachtvoer, met ieder voor- en nadelen. Het maken van een keuze is dan ook erg persoonlijk en paardafhankelijk. Vaak is het een kwestie van proberen tot je een optimaal dieet voor je paard hebt gevonden.

Brok

Veruit het meeste krachtvoer wordt in Nederland aangeboden in de vorm van brok, ook wel biks genoemd. Hierbij worden de granen geperst tot makkelijk te voeren grove staafjes. Aan brok is vrijwel altijd melasse toegevoegd, een restproduct bij het maken van suiker. Hierdoor eten paarden brok gemakkelijk, maar de hoge dosis suiker kan ook voor gezondheidsproblemen zorgen.

Basis- en onderhoudsbrok

Op de meeste stallen wordt basis- of onderhoudsbrok gevoerd als aanvulling op ruwvoer. Hier zitten de vitaminen en mineralen in die een paard zou missen bij een ruwvoerrantsoen en de brok geeft ook energie. De meeste paarden met lichte tot gemiddelde arbeid hebben voldoende aan deze brok.

Sport- en prestatiebrok

Wanneer het paard meer energie nodig heeft omdat deze fanatiek in training staat kan worden gekozen voor een sport- of prestatiebrok. Deze brok levert meer energie dan een basisbrok. Het is belangrijk om hierbij te kijken naar hoe de energie uit het paard komt. Komt deze langzaam vrij of levert de brok een meer explosieve vrijkoming van energie. Vooral bij de laatste mogelijkheid is het tijdstip van voeren van belang voor het effect. Welke energie jouw paard nodig heeft, ligt aan het werk dat het paard moet doen. Een paard dat een piekbelasting heeft en moet presteren op een bepaald moment, heeft meer aan explosief vrijkomende energie. Een paard dat langdurig wordt belast heeft meer aan langdurig vrijkomende energie.

Merriebrok

Voor drachtige merries wordt speciale brok gemaakt. Merries hebben namelijk zowel in hun dracht als bij het zogen een andere voedingsbehoefte dan het gemiddelde paard. Tijdens de dracht wordt het veulen gevormd in de buik van de merrie. Alle voeding van de merrie, krijgt het veulen ook binnen. Tot het grootste gedeelte van de dracht is een goede onderhoudsbrok voldoende voor de meeste merries, maar in de laatste drie maanden is het verstandig om over te stappen naar een speciale merriebrok. Door beter aangepast voer kun je problemen voorkomen als OC/OCD. Ook wanneer het veulen geboren is en de merrie melk geeft is het verstandig om merriebrok te blijven voeren. De merrie blijft zo makkelijker op gewicht en de merrie geeft immers door haar melk alle voedingsstoffen aan het veulen door.

Veulenbrok

Wanneer het veulen toe is aan brokgift, kan veulenbrok worden aangeboden. Deze korrels zijn kleiner dan de korrels voor grote paarden om de opname te verbeteren. De inhoud van de gemiddelde veulenbrok zorgt voor voldoende vitaminen en mineralen om de botgroei te bevorderen en zo onder andere OC/OCD te voorkomen.

Muesli's

Waar in brok de ingrediënten worden vermalen en geperst, zijn in muesli's de ingrediënten gemengd en gewoon zichtbaar. Dit voer voor veel eigenaren leuker, omdat je kunt zien wat er in je voer zit. Vaak verschilt de samenstelling niet heel veel van de samenstelling van brok. Ook in muesli's wordt melasse gebruikt om het voer voor het paard smakelijker te maken. Muesli's worden meestal niet verhit, waardoor bijvoorbeeld oliën in het voer beter beschikbaar blijven. Muesli kent vele soorten, waarbij de meeste als volledig voer of aanvulling worden gegeven. Er zijn enkele muesli's met een specifiekere samenstelling.

Muesli zonder haver

Haver staat er om bekend dat paarden hier 'heet' van worden. Haver geeft namelijk snel vrijkomende, explosieve energie. De reactie van ieder paard op haver verschilt. Het ene paard wordt er niet anders van, het andere paard krijgt er een enorme boost van. Wanneer het paard heftig reageert op haver uit muesli, kan worden gekozen voor een havervrije muesli.

Muesli met een laag suiker/zetmeelgehalte

Wanneer paarden niet goed om kunnen gaan met te veel suikers in voer, kan er worden gekozen voor een voeder met een laag suiker/zetmeelgehalte. Vaak worden deze muesli's als 'natuurlijk' bestempeld.

Muesli met kruiden

Sommige kruiden kunnen bij paarden positieve effecten teweeg brengen. Er bestaan muesli's waarbij deze kruiden zijn toegevoegd. Deze muesli's ruiken vaak lekker en zijn vooral voor de eigenaar erg aantrekkelijk.

Losse producten

Naast de gemengde producten zoals hierboven beschreven zijn er ook losse producten verkrijgbaar. Deze kunnen ter aanvulling op het rantsoen worden gegeven. Het is niet aan te raden om deze losse producten als basisvoer te nemen, omdat dan niet aan de vitamine- en mineralenbehoefte kan worden voldaan. Hieronder enkele veel gebruikte lossen granen en producten.

Haver

Haver staat bekend om het geven van snel vrijkomende, explosieve energie. Paarden kunnen hier wat meer pit van krijgen, al is dit sterk paardafhankelijk. Haver mag niet als enkelzijdig voer worden gegeven omdat het niet de juiste verhoudingen in vitaminen en mineralen heeft. Het tijdstip van voeren is van belang, om het moment van vrijkomen van energie beter te kunnen bepalen.

Bietenpulp

Wanneer een paard schraal is en wat in gewicht mag aankomen wordt vaak bietenpulp gebruikt. Dit oorspronkelijke rundveevoeder wordt in brokvorm geleverd, maar dient eerst enkele uren geweekt te worden. De brok zet namelijk enorm uit en krijgt dan pas de uiteindelijke pulpvorm. Het ongeweekt voeren van deze brok is erg gevaarlijk, omdat de brok dan pas in de maag gaat uitzetten. Ook maïs (in de vorm van vlokken, meel of korrel) wordt vaak gebruikt om paarden wat voller te krijgen zonder dat ze te veel energie krijgen. Tegenwoordig zijn er producten op de markt met bietenpulp als basis die minder lang geweekt hoeven te worden. Deze zijn gebruiksvriendelijker en winnen aan populariteit.

Zemelen

Zemelen zijn een gedeelte van tarwe, het ziet er uit als kleine, stoffige schilfers. Zemelen bevatten veel vezels en zijn daardoor goed voor de darmen van het paard. Zemelen worden vochtig gevoerd. Er wordt iets water aan toegevoegd, tot het een papachtige substantie heeft en dan gevoerd. Wanneer het paard supplementen krijgt in de vorm van een poeder, is het handig om deze door de zemelen te mengen voor een betere opname. Zemelen hoeven niet te weken en kunnen direct gevoerd worden.

Koek en korrels

Er zijn tegenwoordig ook koeken op de markt die aan de vitamine- en mineralenbehoefte van een paard voldoen. Deze zijn zeer geschikt voor sobere rassen, paarden die weinig werk verrichten, slecht tegen suikers kunnen of paarden die snel dik worden. Deze koeken bevatten de voordelen van een basisbrok (de vitamine en mineralen) en niet de nadelen (melasse). Wanneer een koek toch minder prettig voert kun je ook voor korrels kiezen. Veel producenten hebben hun eigen vitaminekorrel of balancer op de markt gebracht.

Slobber

Slobber is een product dat veelal in de wintermaanden wordt gevoerd. Het word aangemaakt met warm water en krijgt hierdoor een papachtige substantie. Slobber wordt vaak een keer per week gegeven als extraatje, als energieboost. Het is vaak een mengsel tussen zemelen, muesli en olie. Door de vele vezels en de olie werkt dit prettig voor de darmen van het paard. Wanneer een paard een bepaald supplement niet graag eet, wil het nog wel eens helpen om deze door de slobber te doen. Vaak eten paarden het dan zonder problemen op.

Merken

Paardenvoer is 'big business', daardoor zijn er veel aanbieders op de markt. Ieder merk paardenvoer heeft zijn eigen lijn met producten. De producten zijn over het algemeen vergelijkbaar, vaak qua structuur. De samenstelling verschilt enorm per merk. Daarnaast verschilt de energiebehoefte per paard. Het is daarom belangrijk om je goed te laten voorlichten bij het maken van een keuze voor krachtvoer. Sommige paarden reageren snel op bepaalde verhoudingen in krachtvoer en het kan dan ook even zoeken zijn voor je de meest geschikte voeder hebt gevonden. Het paard kan slecht tegen veranderingen in het voer, daarom is het bij het omschakelen naar ander voer altijd gewenst om dit met beleid en vooral niet te vaak te doen. Zorg er wel voor dat je ruwvoer van goede kwaliteit en kwantiteit is, dit moet de basis van de voeding voor je paard zijn.