Paarden: Hoefverzorging en -onderhoud

'No feet, no horse' wordt vaak gezegd. Voor het hele gestel van het paard is het belangrijk dat hij pijnvrij en voldoende kan bewegen. Het is dan ook erg belangrijk om de hoeven van je paard goed te verzorgen en controleren. Wanneer moet je paard naar de smid en wat zijn al die middeltjes die op de markt zijn?

Dagelijks onderhoud

Het is belangrijk om iedere dag de hoeven van je paard uit te krabben. Omdat een paard veel loopt, vaak op verschillende soorten ondergrond, kan het zijn dat er steentjes of andere scherpe voorwerpen in zijn hoeven vast zijn komen te zitten. Met een hoevenkrabber kun je de viezigheid en steentjes eenvoudig uit de hoeven halen. Door van deze handeling een dagelijks ritueel te maken heb je meteen de tijd om alle hoeven een korte inspectie te geven. Bekijk de vorm, structuur en diepte van de straal(groeven), bekijk of er steentjes in de witte lijn zitten, hoe ziet de hoefwand er uit en is de kroonrand onbeschadigd? Door dit dagelijks even te bekijken vallen verschillen snel op en ben je er bij hoefproblemen snel bij. Hoeven uitkrabben is een erg zinvol dagelijks karweitje.

Bekappen en/of beslaan

Een paardenhoef groeit in ongeveer een jaar een hele hoeflengte. Door de manier waarop wij tegenwoordig paarden houden worden hoeven vaak te lang of slijten ze incorrect af. Het paard moet iedere 6 tot 8 weken worden bekapt. Dat betekent dat de hoefsmid de hoef weer zijn natuurlijke stand teruggeeft door plaatselijk wat van de hoef af te snijden. Ook de straal wordt weer bijgesneden. Sommige paarden slijten de hoeven mooi af en kunnen wat langer zonder smid. Overleg altijd met je smid wat het beste is voor jouw paard.

Soms kan het nodig zijn dat het paard op ijzers moet staan. Sommige paarden hoeven alleen aan de voorbenen ijzers, sommige hebben aan alle vier de hoeven ijzers. Dat laatste noem je ook wel 'vierkant beslaan'. Er zijn veel verschillende meningen over het al dan niet beslaan van paarden. Het is belangrijk om een goede hoefsmid te zoeken en je goed te laten informeren over de mogelijkheden. Daarnaast kan het ook zinvol zijn om jezelf in te lezen over wat een correcte hoefstand is en welke hoefproblemen er bestaan. Je kunt zo afwijkende zaken sneller opmerken en contact opnemen met je smid wanneer er tussen de bekapbeurten door een probleem lijkt te ontstaan.

Aandoeningen

Een paard kan veel verschillende aandoeningen aan zijn hoeven krijgen. Dit kan veel verschillende oorzaken hebben. Er zijn aandoeningen die ontstaan door het staan op een vieze ondergrond, door het verkeerd of niet laten bekappen of door een trauma van buitenaf. Wanneer het paard iets aan zijn hoeven heeft is het altijd belangrijk om er een erkende hoefsmid bij te halen. Deze kan, eventueel in overleg met een dierenarts, een behandelplan opstellen en starten.

Veel voorkomende aandoeningen zijn hoefzweren, rotstraal en vernageling. Een hoefzweer is een ontsteking in de zoollederhuid. Vaak loopt het paard hierbij acuut kreupel. De ontsteking moet vaak door een smid worden weggesneden. Dan kan de pus er uit en zal het paard al veel minder pijnklachten hebben. Het is wel belangrijk om het uitgesneden gedeelte goed schoon te houden. De oorzaak van een hoefzweer ligt meestal bij een vuile bodem (door bijvoorbeeld bepaald strooisel).

Rotstraal ontstaat door een bacterie en wordt in stand gehouden door een vieze bodem. Het is belangrijk om de plaats waar het paard staat droog en schoon te houden. Een smid kan proberen om het aangetaste deel van de straal zo veel mogelijk vrij te houden. Zuurstof doodt de bacterie, daarom is het belangrijk dat de straal goed wordt bijgewerkt.

Een vernageling is een foutje van de hoefsmid. De nagels waarmee het hoefijzer wordt vastgezet worden dan verkeerd geplaatst waardoor dit gevoelig is voor het paard. De hoefsmid moet terugkomen om de nagel te verwijderen en het ijzer opnieuw vast te zetten. Meestal wordt een vernageling direct opgemerkt omdat het paard bij het nagelen al zal reageren.

Hoe houd ik de hoef gezond?

Beweging is het allerbelangrijkste om een hoef gezond te houden. Het onderbeen van een paard bevat geen spieren, enkel pezen. Bij iedere pas die een paard zet wordt er bloed door de hoef gepompt, hierdoor blijft de hoef gezond. Het paard moet dus voldoende kunnen bewegen om de bloedcirculatie in de hoef goed te houden.

Kijk ook goed naar de hoeven van je paard. Zijn ze droog en hebben ze de neiging tot scheuren en brokkelen? Geef ze dan wat extra vocht. Maak bijvoorbeeld bij de waterbak in de wei een klein modderpoeltje waar je paard even in moet staan als hij wat gaat drinken. Daarnaast zijn er ook producten op de markt die beweren de vochtbalans in de hoef te kunnen herstellen. Scheuren en brokkelende hoeven zijn echter ook vaak een gevolg van het niet voldoende frequent of verkeerd bekappen. Doordat de drukverdeling in de hoef niet goed is, komen er scheuren in de draagwand.

Verzorgingsmiddelen:

Er zijn veel middeltjes op de markt om de hoeven in goede conditie te houden. Er zijn producten voor de hoefwand, zoals vet en olie. Er zijn ook producten voor de zool en de straal. Deze laatstgenoemde producten maken de straal en zool vaak harder, waardoor problemen als rotstraal minder kans hebben.

De meeste hoefsmeden zijn geen voorstander van smeermiddeltjes op de hoefwand omdat deze vocht buitensluiten. Overleg met je hoefsmid hoe je de hoeven van jouw paard het best kunt verzorgen.

Hoefolie

Hoefolie sluit de hoef af. Als je dit wilt gebruiken zul je er voor moeten zorgen dat de hoeven al vocht bevatten en nat zijn. Anders werkt het product averechts. Het houdt dan het vocht dat je graag wilt insluiten buiten.

Hoefvet

Hoefvet is een dikkere substantie dan hoefolie, maar heeft hetzelfde effect. Hoefvet is in verschillende kleuren verkrijgbaar. Zwart voor zwarte hoeven, wit voor witte hoeven. Groen hoefvet bevat vaak laurierzalf. Het schijnt dat laurierzalf op de kroonrand de hoorngroei bevordert, maar dit is niet wetenschappelijk aangetoond.

Hoefteer

Hoefteer wordt gebruikt op de onderzijde van de hoef. Het wordt gebruikt om de hoef af te dichten en vocht af te weren. Je kunt je voorstellen dat dit bij droge hoeven problemen oplevert.

Nieuwe ontwikkelingen

Bovenstaande producten worden al jaren gebruikt. Toch hebben ze enkele nadelen en hier springen fabrikanten handig op in. Zo zijn er steeds meer producten verkrijgbaar die beweren dat ze wel vocht in de wand kunnen laten trekken. De gebruikerservaringen zijn wisselend. Het is een kwestie van uitproberen of het voor jou toegevoegde waarde heeft.

De zogenaamde zool- en straalverharders komen ook steeds meer op de markt en worden veel gebruikt. Hiermee droogt de straal sneller in, iets dat vooral in de nattere maanden een goede ondersteuning kan zijn. Een te droge straal is echter ook niet goed en deze middeltjes bevatten vaak agressieve bestanddelen. Gebruik deze middelen dan ook met beleid en in overleg met je hoefsmid.

Biotine

Biotine is een toevoeging die in poedervorm als voedingssupplement gegeven kan worden aan het paard. Het schijnt de hoorngroei te bevorderen waardoor het paard een betere hoornkwaliteit krijgt en dus betere hoeven. Wanneer je wilt proberen of dit voor jouw paard werkt, zul je het een hele tijd moeten voeren voordat je verschil kunt zien. De hoef groeit immers langzaam dus je zult pas na een half jaar echt iets kunnen zeggen over de werkzaamheid.