Fell pony: een compact, betrouwbaar en veelzijdig ponyras

De Fell pony is van oorsprong een Engels ras en tegenwoordig ook een zeldzaam ras. Deze pony’s zijn betrouwbar, compact, met de hardheid van bergpony’s en zeer veelzijdig. Zowel vroeger als nu, wordt de Fell pony als rijdier en menpony gebruikt. Ze kunnen zowel kinderen als volwassenen dragen. Wanneer deze niet te sterk is voor de kleine kinderen, is het een geweldige gezinspony! Helaas kwam er aan de Fell pony wel bijna een einde. In 1952 waren er nog maar 500 Fell pony’s op de hele wereld.

Ontstaan

De Fell pony ontleent zijn naam aan het woord ‘Fell’, dat de betekenis ‘woest heuvellandschap’ heeft. Een woest heuvellandschap vind je in het Engelse district Cumbria. Cumbria is eeuwen het thuisland voor deze kleine, sterke en veelzijdige pony geweest.

Aan het eind van de Romeinse tijd, werden paarden van het vasteland naar Engeland vervoerd om daar de mens te helpen. Een van die rassen was het imposante Friese paard. Door de oorspronkelijke heuvelpony’s van Engeland, zoals de inmiddels uitgestorven Schotse Galloway pony en de Keltische pony, te kruizen met de paarden van het vaste land, ontstond een ras met de beste eigenschappen van allebei de kanten. Dit ras vernoemde men naar de heuvels, de 'Fell pony'.

De ponyfokkers begonnen aan het eind van de negentiende eeuw de afstamming van de pony’s bij te houden. In Hesket New Market, werd in 1894 voor het eerst een show gehouden voor Fell pony’s. De eerste echte Fell Pony registratie vond plaats door het ‘Polo and Riding Pony Stud Book’ in 1898. In 1922 werd de ‘Britse Fell Pony Society’ opgericht. Dit stamboek wilde er niet voor zorgen dat de Fell pony direct verbeterde, maar dat het oorspronkelijke ras behouden bleef. Alleen echte Fell Pony’s mochten worden aangemeld. Hierdoor werd het ras gered van de ondergang.

Exterieur

Algemene indruk
De Fell pony doet je denken aan een mini-Fries. Het compacte lichaam, het aanwezige behang en de meestal zwarte kleur doen hier niet aan onder. Dit ras vertoont de hardheid van de bergpony’s en is tegelijkertijd een levendig en krachtig verschijnsel. Echter is dit ponyras een eigen ras en zeker geen kleine uitvoering van het Friese paard.

Bouw en schofthoogte

De Fell Pony beschikt over een flexibele, sterke, niet te zware hals. Deze is kort, maar goed in proportie. De schouders zijn bij de schoft niet te fijn noch zwaar aan de uiteinden. Deze is goed achteruit geplaatst en schuin aflopend. Het schouderblad is lang, de spieren goed ontwikkelt. Een Fell Pony heeft een sterke en vrij lange rug. De goed gespierde lendenen zijn in evenwicht met de goed ontwikkelde rugspieren. Deze pony is rond geribd van schouders tot flanken, heeft een brede borst en is compact. De achterhand is vrij vierkant. 142,2 centimeter is de maximale hoogte die de stokmaat van een Fell Pony mag bedragen. Echter komen ze ook groter voor.

Beenwerk

De hoeven van de Fell Pony zijn rond, van goede afmeting en mooi gevormd. De hoef heeft karakteristieke blauwe hoorn en is open bij de hiel. De voorbenen zijn recht en goedgeplaatst zonder strak te zijn bij de ellebogen. De achterbenen hebben goed ontwikkelde dijen en bovenbenen. Het spronggewricht is scherp gesneden, waaronder veel been is. De pijpen zijn kort en de benen zeer goed gespierd.

Hoofd
Kleine puntige oren, een vriendelijke uitstraling, heldere ogen en grote neusvleugels zijn kenmerken van het hoofd van de Fell Pony. Het hoofd is niet te fijn en heeft een breed voorhoofd.

Manen, staart en behang

De Fell Pony heeft geen dikke sokken, maar wel veel fijn haar op de hielen (bij het stamboek is grof haar niet toegestaan). De manen en staart zijn al snel dik. Bij zowel de manen, staart als de sokken is het haar erg dicht.

Voorkomende kleuren

Kleur

Deze pony komt in drie kleuren voor:

• Zwart: De manen, staart en vacht is zwart.
• Grijs: Dit is een mengeling van witte en donkere haren die groeien uit een donkere huid. Gedurende zijn leven wordt deze pony steeds lichter. Uiteindelijk is deze geheel wit.
• Bruin: Hierin zijn drie categorieën.
• ‘Bay’-bruin: Het lichaam is bruin met zwarte manen en staart.
• Zwartbruin: Het lichaam is bruin met op het gehele lijf zwarte haren. Bij de neus en rond de ogen komt bruin voor. Ook bij de flanken kan wat bruin aanwezig zijn.
• Voskleurig: Deze kleur komt af en toe voor. De manen, staart en vacht hebben dezelfde kleur bruin. Dit is net als bonte exemplaren niet toegestaan.

Aftekeningen

Bij de Fell Pony is een kleine witte aftekening op het hoofd of beneden de vetlok acceptabel. Andere witte haren (behalve bij een grijze pony) worden liever niet gezien. Bij grote witte aftekeningen komt de pony meestal niet meer in aanmelding voor registratie bij het stamboek.

Beweging

Stap

De stap is welbewust en trots. De pony loopt licht en krachtig

Draf

Actie van de knie en het spronggewricht komen samen in de draf. De achterhand wordt onder het lichaam gebracht. De draf toont uithoudingsvermogen en kracht.

Galop

De galop bestaat uit korte, stevige passen met actie van de voorknie. De passen zijn regelmatig. De Fell Pony galoppeert netjes, maar kan ook flink de benen strekken.

Karakter en Gedrag

De Fell Pony is een doorgewinterde pony. Deze pony heeft een uiterst vriendelijk karakter. Het is een werkwillig en betrouwbaar ras, wat twee belangrijke elementen zijn voor een uitstekende gezinspony. De Fell Pony kan ook flink eigenwijs zijn en zich sterk opstellen.

Van oudsher is de Fell Pony altijd al een zeer veelzijdige pony geweest. Hier gedragen zij zich dan ook naar. Eigenzinnig genoeg om voor zichzelf te zorgen, betrouwbaar om een kind mee weg te sturen en werkwillig om op meerdere vlakken de Fell Pony in te zetten. Deze intelligente pony beschikt over een groot uithoudingsvermogen. Deze onverstoorbare pony’s zijn echter erg actief. Het zijn pony’s die reageren op positief gedrag. Wanneer je ze beloont bij gewenst gedrag, zullen zij dit beter oppikken dan wanneer zij gestraft worden bij slecht gedrag. De Fell Pony is erg gewillig, als ze plezier in het werk hebben. Ben je rustig, consequent en eerlijk, dan zal de Fell Pony een maatje voor het leven zijn. Mede door het gebruik vroeger, is dit pony ras erg op de mens gericht.

Gebruik

Vroeger

Vroeger werden de Fell pony’s voornamelijk gebruikt voor het werk op de boerderij, het hoeden van schapen, als pony tijdens de jacht, als rijdier, betrouwbare en sterke last pony. Door hun kwaliteiten en bouw was deze pony ook erg in trek in en om de mijnen.

Hedendaags
De Fell pony wordt op veel vlakken ingezet. Door hun grootte, karakter en bouw zijn ze erg veelzijdig. Als rijdier kunnen ze zowel door kinderen als volwassenen gereden worden. Voor kleine kinderen zijn Fell pony’s mogelijk te sterk. Ook als menpony wordt veelvuldig van de Fell pony gebruik gemaakt. De Engelse Prins Philip doet hieraan mee met een team van Engelse Koninklijke Fells. De Fell pony kan door zijn uitstekende uithoudingsvermogen gemakkelijk ingezet worden op langere ritten. Bij lange-afstandsritten en toeristische ritten door het ruige landschap van Cumbria, waar de Fell pony zijn oorsprong vindt, is deze pony helemaal in zijn element.

Stamboek

In 1918 werd het Engelse Fell Pony stamboek opgericht. In 1940 werden er maatregelen genomen om de Fell Pony te behouden. Alleen rastypische paarden konden opgenomen worden in het stamboek. Na 1970 is het Fell Pony Stamboek een gesloten fokkerij. Alleen Fell pony’s, en geen inbreng van andere rassen meer. Begin jaren ’90 van de vorige eeuw werden de eerste Fell pony’s uit Engeland naar Nederland geïmporteerd. Al 1995, al gauw na de eerste import, richtte liefhebbers van dit bijzondere ras een vereniging op. Deze kleine maar actieve groep groeide, en richt zich op de belangen van het ras, en het fokken van rastypische Fell pony’s. In 1997 werd de vereniging officieel als dochterstamboek van het Engelse moederstamboek - The Fell pony Society - erkend.

Zeldzaam, de uitgestorven Fell Pony

Na het invoeren van de machines, werden veel taken van de Fell pony overgenomen. De Fells werden massaal als slachtpony verkocht. Een kleine groep mensen heeft weten te voorkomen dat het ras zou uitsterven. In 1952 waren er nog maar 500 Fell pony’s. Hier is verandering in gebracht. Langzamerhand wist men de populatie te doen groeien. In Nederland worden jaarlijks rond de 80 á 90 dekkingen verricht. Op 31 december 2005 waren er 497 pony’s bij het Nederlandse stamboek ingeschreven, waarvan 10 hengsten met een deklicentie. Er werden dat jaar 82 veulens geboren en de vereniging telde 200 leden.

Ziekte, het Foal Immunodeficiency Syndrome

Het Foal Immunodeficiency Syndrome (FIS) is een ziekte bij Fell pony veulens. Het is een erfelijke ziekte, waarbij het veulen het niet overleeft. Naar schatting is binnen het ras zeker 30 tot 60 % drager van de ziekte. Een veulen met dit syndroom wordt op het oog gezond geboren maar overlijdt binnen 2 á 3 maanden. In de eerste melk van de moeder zitten antistoffen. Deze melk, biest genaamd, is essentieel voor het veulen. Er is niets aan de hand. Wanneer na 3 á 4 weken de antistoffen uit de biest zijn verbruikt, gaat de weerstand van het veulen achteruit. Infecties krijgen de kans om toe te slaan bij het weerloze veulen. Een dragende ouder hoeft het niet altijd aan het veulen door te geven. Deze kan ook drager zijn zonder er last van te hebben. Wanneer dit syndroom wel actief is, sterven de dieren aan de klachten of worden geëuthanaseerd.