Griend – grote dolfijn en kleine walvis en de grindadráp

Een griend is een grote dolfijn en een kleine walvis. Het is een groepsdier dat graag samen met andere dolfijnen en walvissen zwemt. De griend komt regelmatig in het nieuws door de massastrandingen die plaatsvinden. De ene keer stranden er honderden dieren in Nieuw-Zeeland, die deels met de vloed weer los konden komen, en dan weer stranden ze met tientallen tegelijk op de kust van Zeeland. Doorgaans vinden de strandingen ver van Nederland plaats, omdat het leefgebied van de griend in de koude wateren van de Zuidelijke Oceaan en de Noordelijke Atlantische Oceaan is. Wereldwijd zwemmen enkele honderdduizenden grienden. Een exact getal is daarover niet te geven, omdat de gegevens daarover ontbreken.

De grote dolfijn en kleine walvis

• Griend
• Uiterlijk van de grote dolfijn
• Inktvis op het menu
• Atlantische Oceaan
• Groep grienden
• Massastranding van de kleine walvis
• Griend in Nederland
• Faeröer Eilanden en grindadráp

Griend

De griend is een zoogdier, een dolfijnensoort die ongeveer 7 meter lang kan worden. Het is een walvis uit de familie van de dolfijnachtigen en het is een tandwalvis. Het is de grootste dolfijnensoort op de orka na. Mannetjes worden iets groter en zwaarder dan vrouwtjes, maar de wijfjes leven langer. Dit zijn de cijfers:

• mannetjes maximaal 8,5 meter;
• mannetjes maximaal 3500 kilo;
• Bron: Mmo iwdg, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  vrouwtjes maximaal 6 meter;
• vrouwtjes maximaal 1800 kilo;
• paartijd april tot juni;
• eens in de drie jaar een jong;
• jong is 1,80 tot 2 meter bij de geboorte;
• jong is zo’n 75 kilo bij de geboorte;
• vrouwtje kan 60 jaar oud worden;
• mannetje kan 45 jaar oud worden.

Naam

• Nederlands: griend, zwarte griend of traanvis;
• Latijn: Globicephala melas;
• Engels: long-finned pilot whale;
• Frans: le globicephale noire;
• Duits: Grindwal.

Uiterlijk van de grote dolfijn

De griend is een donkergrijze, donkerbruin of grijszwart tot zwarte dolfijn met lichtgrijze vlekken op de buik. Jongen zijn lichter van kleur dan hun ouders. De borstvinnen zijn lang en smal en de staart is breed. Ze hebben een korte, brede bek en platte snuit met een bol voorhoofd. Op de rug staat een sikkelvormige rugvin, die vrij ver naar voren op de rug is geplaatst. De griend heeft 8 tot 13 paar tanden in elke kaak.

Inktvis op het menu

Grienden zijn dol op inktvissen zoals de zeekat en de pijlinktvis. Inktvissen vormen het hoofdbestanddeel van het menu, maar ze eten ook makreel, tarbot, kabeljauw, heek en haring. Ze sporen hun prooi op met echolocatie. Grienden zijn zeer goede zwemmers die een snelheid kunnen halen van 44 kilometer per uur en tot een diepte van 600 meter kunnen duiken. Ze verblijven graag in diep water.

Duiken

Voordat grienden naar de diepte duiken om voedsel te zoeken, halen ze een paar keer adem. Daarna kunnen ze langer dan tien minuten onder water blijven. Ze kunnen erg diep duiken, maar gaan meestal niet verder dan 30 tot 60 meter. Daar vinden ze hun prooidieren.

Atlantische Oceaan

De griend komt wereldwijd voor, vooral in koude streken. Zijn leefgebied is vooral de Zuidelijke Oceaan en de Noord-Atlantische Oceaan. Ze zwemmen veel rond IJsland en Schotland. Af en toe worden ze gezien in de Middellandse Zee en met enige regelmaat in de Noordzee. Er zijn ook griendensoorten die in warmere streken zwemmen. Dat zijn de Indische griend of kortflippergriend, die in tropische en subtropische oceanen voorkomen. Over het algemeen blijven grienden ver uit de kust, maar hun migratie hangt af van de aanwezigheid van inktvissen. Door de migratie van de inktvissen, komen de grienden regelmatig in de buurt van kusten.

Acrobaten

Als echte dolfijnen houden de grienden van acrobatische toeren. Ze zijn actief, maar houden ook van rust en doen soms net alsof ze slapen. Ze zijn dan stil liggend aan de wateroppervlakte aan te treffen en bewegen nauwelijks.

Groep grienden

Grienden leven in groepen van zes tot tweehonderd dieren met een sterk groepsgevoel of een sterke familieband. Soms zwemmen ze samen met dwergvinvissen of andere dolfijnensoorten. Eén van de dieren is de leider van de groep. De communicatie onderling gaat met klik- en fluitgeluiden.

Massastranding van de kleine walvis

Grienden komen regelmatig in het nieuws vanwege massastrandingen, soms zelfs van honderden dieren in een keer. Hoe het precies zit met die massastrandingen weet men nog niet, maar men denkt dat het groepsgevoel zo sterk is dat wanneer één dier het spoor bijster is en op de kust terechtkomt, de hele groep volgt.

Griend in Nederland

Door de eeuwen heen komen er sporadisch grienden voor in de Noordzee, waarvan er af en toe een strandt of aanspoelt. Strandingen van grienden zijn in Nederland bijgehouden sinds 1594. Een paar keer kwam er een massastranding voor, zoals in 1825 op Sint Annaland in Zeeland, waar 38 dieren strandden. In 1856 vonden bij Ouddorp, ook Zeeland, 61 dieren de dood door een massastranding. Datzelfde jaar, een paar dagen later, liepen 13 dieren bij Vrouwenpolder op de kust.

Faeröer Eilanden en grindadráp

De mens is de grootste bedreiging voor de soort: de dieren raken verstrikt in visnetten. Vroeger werden de dieren bejaagd om hun traan en vlees. Jagers vanaf Groenland en de Faeröer Eilanden doen dat nog steeds. De Deense eilandengroep is berucht om zijn griendenslachting. Daar vinden jaarlijks rituele slachtingen plaats in een baai waar de grienden bijeen worden gedreven om daarna te worden geharpoeneerd en met kapmessen te worden gedood. Het ritueel heet grindadráp. De eilanders maken gebruik van de eigenschap van de griend om groepsgenoten te volgen. Zelfs als hun groepsgenoten worden gedood blijven de dieren van de familie in de buurt.

Lees verder

• Bruinvis in de Waddenzee en Noordzee
• Californische bruinvis of vaquita in de Golf van Californië
• Zwarte walvis, nieuw ontdekte walvissoort - Karasu
• Gewone en grijze zeehonden in de Waddenzee
• Grijze zeehond of kegelrob in de Waddenzee