Zwarte walvis, nieuw ontdekte walvissoort - Karasu

In 2014 spoelt er een dode walvisachtige aan op een eilandje in Alaska en mariene biologen staan aanvankelijk voor een raadsel. Ze weten niet wat voor een dier het is. Het lijkt op een spitssnuitdolfijn en toch is hij anders. Na lang onderzoek weten ze twee jaar later dat het een nieuwe soort betreft, nog niet eerder beschreven. Het is een zwarte walvis, die nog een officiële naam moet krijgen. Het is heel bijzonder dat er in 2016 nog een nieuwe soort zeezoogdier wordt gevonden, in een tijd dat er juist dieren uitsterven, zoals de Yangtze Rivier dolfijn en de vaquita bruinvis in Mexico. Dat er nu nog een walvissoort wordt ontdekt laat ook zien dat er nog veel te leren is over de oceanen. Het betreft een historische vondst.

Alaska en Saint George Island

Op het Saint George Island van Alaska, een klein rotseilandje in het midden van de Beringzee, spoelde in juni 2014 een dode walvisachtige aan. Een jonge leraar biologie vond het karkas op een desolaat strand, half ondergestoven door zand. Hij alarmeerde een zeehondenjager die in de buurt was en ze dachten eerst dat ze wisten wat ze gevonden hadden: een Baird’s spitsnuitdolfijn, of zwarte dolfijn.

Baird’s spitssnuitdolfijn

Een Baird’s spitssnuitdolfijn is een diepzeeduiker die heel af en toe dood aanspoelt. Nader onderzoek leerde dat het vlees van het dier te donker was en de rugvin te groot en te gebogen. Het dier was te kort om een volwassen zwarte spitssnuitdolfijn te zijn, maar aan de afgesleten en gele tanden was te zien dat het hier om een volwassen dier moest gaan. Amerikaanse wetenschappers bogen zich over het dier.

Karasu

Onderzoekers ontdekten dat het helemaal geen zwarte spitssnuitdolfijn was maar een nieuwe soort. Een Baird’s spitssnuitdolfijn kan 12 meter lang worden, maar deze was kleiner: 7,3 meter. Het betreft hier een kleinere, afwijkend gevormde zwarte walvisachtige die door Japanse vissers al sinds 1940 karasu of raaf wordt genoemd. Japanse wetenschappers hadden het in 2013 al over een nieuwe soort, maar konden toen te weinig bewijs overleggen.

Skelet

De Japanse wetenschappers hadden wel een skelet uit 1948 van een walvisachtige met een vreemd gevormde schedel. Ook bleek er een skelet in het Los Angeles County Museum of Natural History te hangen dat overeenkwam met de karasu van Saint George Island. De Amerikaanse onderzoekers ontdekten verder in een school in Dutch Harbor in Alaska een skelet van een dier dat in 2004 was aangespoeld. Het ging om dezelfde soort als die van Saint George Island.

DNA-onderzoek

Het is onbekend hoeveel dieren van deze walvissoort in de oceaan leven of dat hij met uitsterven bedreigd wordt. De stranding van deze ene heeft een zoektocht door biologen naar soortgenoten op gang gebracht. De ontdekking is heel bijzonder. DNA-onderzoek heeft geholpen om te bewijzen dat dit een nieuwe soort is. De wetenschappers namen poeder van de beenderen van het Saint George karkas en deden daar het onderzoek mee. De op Saint George Island ontdekte walvis is heel anders dan zijn verwanten en leeft kennelijk in de Noordelijke Stille Oceaan.

Nieuwe soort

Behalve de beenderen bestudeerden de wetenschappers ook de schedel en bek van het dier en analyseerden ze logboeken van Japanse vissers die de karasu hadden gezien. Het dier wijkt af van de Baird’s spitssnuitdolfijn die in het noordelijk halfrond zwemt en is ook anders dan zijn familielid de Arnoux spitssnuitdolfijn die in de Zuidelijke Oceaan bij Antarctica zwemt. De verschillen zijn groot, dus het moet wel een aparte soort zijn.

Marine Mammal Science

Het is moeilijk om een nieuwe soort te omschrijven die nog nooit levend is geobserveerd. Aan de omschrijving wordt gewerkt en de walvissoort moet ook nog een naam hebben. Amerikaanse onderzoekers van de National Oceanic and Atmosferic Administration publiceerden in juli 2016 hun bevindingen tot dan toe in het tijdschrift Marine Mammal Science.

Diepe duikers

De ontdekking van de soort roept ook weer vragen op over de bedreigingen van de zeedieren door menselijke activiteiten in de zeeën en oceanen. We boren naar olie en gas en plaatsen platforms die allemaal verstorende signalen in het water geven, ruimte innemen en kans op milieu-ongelukken geven. De walvisjacht is een bedreiging en in Japan wordt er zelfs nog gejaagd op spitssnuitdolfijnen. Spitssnuitdolfijnen leven in de noordelijke en zuidelijke oceanen en duiken heel diep naar voedsel. Ze komen zelden in de buurt van mensen en omdat ze ver uit de kust leven spoelen ze bijna nooit aan.

Tienduizenden jaren

De Saint George-walvis is niet een net ontstane nieuwe soort. Waarschijnlijk is hij er al tienduizenden jaren, maar zagen we hem niet eerder. Behalve de Japanners dan, die niet wisten wat ze zagen en het daarom een mysterieuze naam gaven.

Insecten

Er worden jaarlijks twaalf- tot dertienduizend nieuwe soorten ontdekt, maar meestal zijn dat insecten. Een nieuwe zoogdiersoort wordt een tot drie keer per jaar ontdekt, en dan gaat het bijna altijd om een klein diertje zoals een muis. Nieuwe grote soorten zijn uiterst zeldzaam.

Walvissen

In de eerste 15 jaren van de 21e eeuw hebben wetenschappers door DNA-onderzoek vijf nieuwe walvisachtigen ontdekt. Twee daarvan waren dolfijnen en de andere drie leken veel op bekende soorten.

Lees verder

• Dwergvinvis of Minke Whale in de Noordzee
• Bruinvis in de Waddenzee en Noordzee