Mangoest, lief Afrikaans roofdiertje

De mangoest is een populaire diersoort. De mangoest of stokstaartje is vooral bekend geworden na de BBC-serie 'Meerkat Manor' waar in vier series van 13 afleveringen het complete leven van de mangoest werd afgebeeld. Iedereen kent wel het beeld van deze diertjes terwijl ze op hun achterpoten staan en rondturen of er gevaar nadert. Er zijn verschillende soorten mangoesten, zoals de meerkat en surikat. In Afrika kun je vaker de surikats zien, een variant op de meerkat. De gestreepte mangoest behoort tot de familie surikat. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud;

• Sociaal en solitair
• Dagverloop van de sociale mangoest
• Het foerageren van mangoesten
• Mangoesten en hun territorium
• Mangoest op wacht
• Mangoest op de uitkijk
• Verhuizing
• Mangoesten en mensen
• Naamgeving mangoest
• Soorten mangoesten
• Overige mangoesten

Sociaal en solitair

Er zijn globaal gezien twee soorten mangoesten; de sociale mangoesten die in groepen leven en de solitaire mangoesten die individueel leven. De social mongoose van de biologische ondercategorie meerkats zijn de basis geweest voor een beroemde serie die in de Kalahariwoestijn is geschoten met de naam Meerkat manor. Deze serie die inmiddels na vier seizoenen is gestopt liet het leven zien van een familie mangoesten. In de serie was duidelijk te zien hoe de mangoest dagelijks leeft. Er zijn nog andere categorieën mangoesten zoals de surikats. Vele mensen verwarren deze twee; zelfs op de Nederlandse Wikipedia-site staat het verkeerd.

Dagverloop van de sociale mangoest

Mangoesten beginnen hun dag met opwarmen in de zon. ´s Nachts hebben ze in een hol onder de grond geslapen. Het kan erg koud zijn in de woestijn. In de wintermaanden, van juni tot augustus, kan het kwik dalen tot onder nul. Daarom zullen mangoesten hun dag beginnen met het omzetten van zonnewarmte in lichaamswarmte. Het opwarmen wordt opgevolgd door het uitgraven van het hol. Elke dag zijn ze bezig om verbeteringen aan hun onderkomen te maken. Vervolgens besluit de dominante mangoest wanneer ze erop uit gaan om te foerageren. Dat kan duren tot de late middag. Mangoesten slapen als het donker is. Om ongeveer 18.00 uur ´s avonds gaat de zon onder.

Het foerageren van mangoesten

Het gebied waar de mangoesten gaan foerageren, eten zoeken, hangt af van de regenval en van de plekken waar men op voorgaande dagen heeft gezocht. Mangoesten eten allerlei kleine diertjes zoals duizendpoten en schorpioenen. Soms komt de groep een slang tegen onderweg en in dit geval zal men en groupe de slang proberen weg te jagen. Sommige slangen zijn voor mensen dodelijk maar mangoesten kunnen een slangenbeet overleven, maar ze zijn wel drie dagen ernstig ziek na een slangenbeet.

Mangoesten en hun territorium

Mangoesten leven in een territoriumgebied. Ze zullen hun buren niet vaak tegenkomen. Het komt voor dat ze de grens van hun gebied oversteken om naar meer voedsel op zoek te gaan. Wanneer de andere mangoestengroep dit doorheeft zal het tot een confrontatie kunnen komen. Een van de groepen begint met de aanval waarna er een heus man tot man gevecht ontstaat. Na afloop van het gevecht likt men de wonden en de terugtrekkende partij die het onderspit delft zal iets van hun territoriumgebied moeten inleveren.

Mangoest op wacht

Niet elke mangoest gaat mee met foerageren. Er blijft bij de sociale mangoesten een groepslid achter dat op de kleintjes moet letten. Er kunnen namelijk slangen in de buurt zijn die het hol binnenkruipen en de jonkies opeten. De mangoest die op wacht staat heeft een stuk minder te eten. Soms gaat hij een paar minuten erop uit om eten te zoeken maar het merendeel van de tijd houdt hij de wacht voor het hol. Overigens kan een mangoest weinig doen tegen een slang. Een beet van een mangoest in een slang is echter genoeg om deze weg te jagen. Waar de mangoest wel erg goed in is, is tijd rekken. Hij maakt aanvallen richting de slang zodat deze terugschiet. Op een gegeven moment zal de rest van de mangoestengroep terugkomen en hem helpen de slang te bestrijden. Een slang is geen partij voor een groep mangoesten; deze kunnen een slang samen makkelijk aan. Ze omsingelen hem en bijten hem regelmatig op verschillende plaatsen terwijl andere mangoesten de slang zelf afleiden.

Mangoest op de uitkijk

Tijdens het foerageren is er één mangoest die meer oplet dan andere mangoesten. Mangoesten leven altijd in de angst aangevallen te worden. Slangen kunnen hen van de grond aanvallen maar wat veel gevaarlijker is zijn roofvogels. Zij kunnen van bovenaf neerstorten op een mangoest om deze van de grond te plukken en op te eten. Wanneer mangoesten een roofvogel gewaar worden, schuilen ze onder een boom of bosrand. De mangoest die de taak heeft om op de uitkijk te staan zoekt een hoger punt op in het landschap zoals een boomtak, of hij gaat op zijn achterpoten staan.

Verhuizing

Mangoesten hebben verschillende holen. Van tijd tot tijd verhuist men van holencomplex. Ze kunnen ook soms tijdens het foerageren besluiten om een hol in te kruipen. Er moet wel worden opgepast of het hol niet inmiddels bewoond is. Grondeekhoorns en slangen kunnen de oude mangoestenholen overnemen. Tijdens een verhuizing nemen enkele mangoesten de jonkies in hun bek om deze te verslepen naar het nieuwe ondergrondse complex. Een verhuizing is niet van gevaar gespeend.

Mangoesten en mensen

Mangoesten zijn niet echt bang voor mensen. Ze kunnen soms op een hotelterrein rondstruinen op zoek naar voedsel. Ze negeren de mensen tenzij deze te dichtbij komen. Dieren zoals eekhoorns en apen willen nog wel eens het restaurantgedeelte van een hotel binnendringen om wat nootjes, fruit of suiker te stelen maar de mangoest doet dat over het algemeen niet.

Naamgeving mangoest

De Latijnse naam van gestreepte mangoest is mungos mungo. In het Engels wordt het het beestje mongoose genoemd. Engelsen reppen ook over meerkatten, de naam van een speciale ondersoort die alleen in de Kalahariwoestijn voorkomt. Veel mensen noemen alle mangoesten meerkatten, maar dat klopt niet. Voor Nederlanders is de meerkat een extra verwarrende naam omdat de apensoort die in het Engels vervet monkeys heet, officieel in het Nederlands groene meerkatten wordt genoemd.

Soorten mangoesten

Hiervoor is vooral het leven van een sociale mangoest beschreven. Er zijn daarnaast solitair levende mangoesten. In het Engels wordt dit onderscheid aangeduid als social mongoose en solitary mongoose. Mensen die mangoesten willen gaan zien in Afrika zullen vaak geconfronteerd worden met Engelse namen; daarom worden deze in dit artikel vermeld.

Overige mangoesten

Er zijn verschillende soorten mangoesten. Ze leven niet allemaal in sociale vorm; sommigen leven solitair.

• De Latijnse naam van de slanke mangoeste is isgalerella sanguinea en in het Engels zegt men slender mongoose.
• De Latijnse naam van zebramangoeste is mungo mungo. In het Engels wordt het banded mongoose genoemd.
• De Latijnse naam van stokstaartje is Suricata suricatta, In het Engels wordt het meerkat genoemd.
• De Latijnse naam van dwergmangoest is helogale parvula en in het Engels heet deze dwarf mongoose.
• De Latijnse naam van de witstaartmangoest isichneumia albicauda en in het Engels zegt men white-tailed mongoose.
• De Latijnse naam van de grote grijze mangoest is Herpestes ichneumon en in het Engels zegt men large grey mongoose.
• De Latijnse naam van watermangoest is Atilax paludinosis en in het Engels zegt men water mongoose.