De prachtige bloem parnassia met de witte ster

De parnassia bloeit in de zomer met prachtige bloemen. Vijf roomwit, geaderde bloembladeren, die van bovenaf gezien, adembenemend zijn. De bloembladen worden drie dimensionaal gemaakt door vijf spierwitte meeldraden als stralen van de zon met de zon in het midden zelf. Nog meer meeldraden tussen de witte meeldraden als glinsterende opalen. Een plaatje van een bloem die de naam dankt aan de berg Parnassus in het midden van Griekenland. Het is op de berg Parnassus waar de parnassia als eerste is aangetroffen.

• Parnassia (Parnassia palustris)
• Beschrijving parnassia
• Het blad
• Bloem parnassia
• Meeldraden
• Witte ster
• Habitat
• Weetjes

Parnassia (Parnassia palustris)

De parnassia wordt door het APG III systeem, bij de familie Celastraceae (kardinaalsmuts) ingedeeld. Het APG III (2009) is samengesteld door wetenschappers die zich bezighouden met het zoeken, beschrijven en benoemen van bedektzadigen en deze in groepen deelt. Groepen zoals familie, geslacht, orde en stam. Bedektzadigen zijn planten die bloemen geven en zich voortplanten met zaden in vruchten. In het Cronquist-systeem (1981) zijn de bedektzadigen in de steenbreekfamilie (Saxifragaceae) ondergebracht. De parnassia is ook nog te vinden bij de familie Parnassiaeae in plantenboeken en -sites.

Beschrijving parnassia

De parnassiaplant is een overblijvende plant met winterknoppen op of iets onder de grond. Uit een korte wortelstok verschijnen dan ook elk voorjaar een rozet van bladeren. De grondbladeren zijn vrij lang gesteeld (vaak rood gesteeld), eirond en hartvormig. De stengel die uit de grondbladeren tevoorschijn komt is rechtopstaand, enigszins kantig en onvertakt.

Het blad

Aan de stengel zit een stengelomvattend, zittend blad. Het lijkt wel een rokje waarbij de stengel de taille is. Elke stengel draagt een prachtige bloem. Een veld vol parnassia ziet er adembenemend uit met vele fier rechtopstaande stengels en bloeiende, uitgebloeide en zaadvormend parnassia. De hoogte van de bloeiende plant is tussen 15 en 30 centimeter.

Bloem parnassia

De tweeslachtige bloem heeft vijf 1 tot 2 centimeter lange, roomwitte bloembladeren. Deze vallen af wanneer ze uitgebloeid zijn. De bloemblaadjes hebben zachtgroene nerven die opvallend gerangschikt liggen op de witte ondergrond. Voor de bloembladeren staan vijf kroonbladeren (onvruchtbare meeldraden), die van 9 tot 13 aan de top geklierde ‘wimpers’ dragen als druppels. Deze zijn eerst groen van kleur en later geel/goud, als glinsterende edelstenen. De beklierde meeldraden, die beschouwd worden als vervormde meeldraden, lokken door hun druppels, de insecten. Midden in de bloem staan langs het bovenstandig vruchtbeginsel vijf spierwitte korte meeldraden met vijf spierwitte gesloten helmhokjes. Wanneer de bloem zich opent in juli, verlengen de meeldraden zich en richten zich in vijf dagen als een ster naar buiten. Elke dag een meeldraad tot de ster compleet is.

Meeldraden

Eerst één van de vijf, waardoor de met stuifmeel bedekte zijde van het helmhokje, op een van de vier stempels komt te liggen. Dit herhaalt zich tot elke meeldraad verlengd is en de stempels vrij zijn gekomen en bevrucht kan worden. De protrandische bloem (stamper en meeldraden zijn niet gelijktijdig vruchtbaar) is voor de zaadvorming afhankelijk van kruisbestuiving door insecten.

Witte ster

De bloemen ruiken naar honing en de glinsterende druppels lokken de insecten. Deze moeten veel wriemelen en wurmen om bij de nectar te komen dat onderaan zit. Zo nemen ze het stuifmeel mee, vliegen naar een andere, oudere bloem en kunnen daar de stempel bevruchten. De parnassiabloem bloeit in het geheel 8 dagen. De meeldraden liggen na de bestuiving van bovenaf gezien als een witte ster om de ovale, vaalgele doosvrucht met rode stempels. Zelfs wanneer de bloembladeren zijn afgevallen maakt de parnassia er met de witte meeldraden op de groene kelkbladeren, er nog een prachtig kunstwerk van. De doosvrucht springt met vier kleppen open en het fijne, lichte zaad wordt door de wind verspreid.

Habitat

De parnassia is een plant die groeit op vochtige met weinig voedingsstoffen. Duinvalleien, beekdalen, veenachtige gebieden en door bewust natuurbeheer, tegenwoordig in blauwgraslanden.

Weetjes

• De parnassia bloeit in de zomer, vaak in gezelschap van wilde orchideeën.
• Aan een parnassiabloem kun je zien hoe lang die heeft gebloeid: elke dag gaat er een meeldraad naar buiten.