De niet zo onschuldige boterbloem

De boterbloem behoort tot de Ranunculus. Dit is de wetenschappelijke naam voor de groep planten waaronder de boterbloemen en waterranonkels worden gerekend. Deze groep bestaat uit een vierhonderdtal planten. Veel kinderen denken dat deze bloem naar boter smaakt, maar dat is helemaal niet zo. De gele bloem heeft een scherpe smaak en is giftig. Het kan zelfs huidverbranding veroorzaken.

Uitzicht van de plant

De boterbloem bestaat uit vier grote delen: de wortel, de stengel, de bloem en bladeren. De bloem heeft in totaal 10 afzonderlijke blaadjes. Zo zijn er vijf gele kroonbladeren, maar ook vijf geelgroene kelkbladeren. In het hartje van de bloem vind je de meeldraden en de stamper. De bladeren van de bloemen ontspringen aan de voet van de plant en op de stengel. De eerstgenoemde zijn een stuk groter dan de andere. Het blad is handvormig samengesteld.

Giftig!

Boterbloemen doen iedereen denken aan boter, maar deze bloemen smaken helemaal niet lekker. Het is trouwens niet gezond om ze op te eten want ze zijn giftig! Doordat ze een vreemde smaak hebben, laten de dieren ze algauw staan. Als de bloemen gedroogd zijn en zich in hooi bevinden, zijn ze niet meer schadelijk. De giftige stoffen zijn er namelijk uit verdwenen.

Soorten boterbloemen

Scherpe boterbloem

De scherpe boterbloem buigt zijn steel wanneer het regent. Zo worden de stampers en meeldraden niet nat. De hangende bloempjes worden door vliegen en andere insecten als bescherming gebruikt. De scherpe boterbloem is een van de enige soorten die door een insect wordt bestoven. Een soort zweefvliegje zorgt voor de voortplanting van deze soort.

Kruipende boterbloem

Voor velen onder ons is dit een heel vervelende plant. Eens ze zich in je tuin bevindt, dan krijg je ze er nog moeilijk terug uit. Deze bloemen groeien eerder op vochtige plaatsen en buigen zich niet als het regent. De bloem is ook iets geler dan die van een scherpe boterbloem.

Speenkruid

Het speenkruid is een speciale soort binnen de categorie boterbloemen. De plant heeft een stervormig bloempje dat uit acht gele kroonbladeren bestaat. Aan de wortelvoet bevinden zich speentjes. Dit zijn knolletjes waar reservevoedsel in zit. Een bacterie die samenleeft met het speenkruid, haalt dat voedsel uit de lucht.

Waterranonkels

Er bestaan ook boterbloemen die je in het water vindt en die noemen we waterranonkels. De kroonbladeren zijn hier niet geel, maar wit en de blaadjes glanzen niet. Deze plantjes hebben twee soorten bladeren. Zo zijn er drijvende bladeren die een waterafstotende bovenkant hebben en daarnaast zijn er ook nog ondergedoken bladeren. Dit zijn haarfijne deeltjes van de plant. In water waar er heel wat voedingsstoffen aanwezig zijn, groeien er veel waterranonkels. Deze planten produceren overdag heel wat zuurstof, maar verbruiken er 's nachts ook een pak. Daardoor blijft er weinig zuurstof voor andere levende wezens over. Zo gebeurt het dat er vissen sterven wanneer er massaal veel ranonkels in het water groeien.

Weetjes

• De boterbloem werd gebruikt door bedelaars om medelijden op te wekken. Ze wreven met de bloem over hun voeten zodat er blaren ontstonden.
• Een boterbloem produceert heel weinig nectar waardoor er weinig dieren op deze bloem afkomen (tenzij voor het stuifmeel).