Paarden en Cornage

Cornage, in de volksmond ook wel stembandverlamming genoemd, is een veel voorkomende term in de paardenwereld. Maar wat is cornage nou eigenlijk? Hoe ontstaat het, wat zijn de symptomen en is het te behandelen? Cornage is een aandoening aan de stembanden van het paard. Wanneer het paard een inspanning moet leveren wordt er een piepend geluid hoorbaar tijdens het inademen. Vroeger was cornage een veel voorkomend probleem, maar de laatste jaren neemt het aantal cornage gevallen steeds meer af.

Wat is cornage?

Cornage is een aandoening bij paarden die gepaard gaat met een bijgeluid die hoorbaar is wanneer een paard inademt. Dit geluid treedt voornamelijk op wanneer een paard zich in moet spannen en tegelijkertijd moet afbuigen. Tijdens de galop is het vaak het beste hoorbaar en is het duidelijk te horen dat het geluid optreedt wanneer het paard inademt. Een paard ademt tijdens de galop in wanneer het omhoog gaat en ademt uit wanneer het neerkomt. Het geluid is dan ook voornamelijk te horen wanneer het paard omhoog gaat.

Hoe ontstaat het?

Het geluid ontstaat doordat één van de stembanden verlamd is, meestal is dit de linker. Doordat de stemband verlamd is wordt deze tijdens het inademen niet meer volledig tegen de wand van het strottenhoofd getrokken. De stemband hangt dan als het ware in de luchtweg en als gevolg daarvan gaat de langsstromende lucht trillen en ontstaat het cornage geluid. De trilling wordt sneller wanneer de luchtstroom sneller is. Dit wil zeggen wanneer het paard door inspanning sneller gaat ademen.

De verlamming van de stemband ontstaat doordat een zenuw beschadigd is die de linkerstemband van prikkels voorziet. Deze zenuwbeschadigingen ontstaan doordat ontstekingen die zich in de omgeving van de zenuw bevinden. Voorbeelden hiervan zijn droes of een luchtzakontsteking. De verlamming van de linkerstemband wordt ook wel verklaard door het feit dat de zenuw, die deze stemband van prikkels voorziet, veel langer is dan die van de rechterstemband. Deze zenuw loopt langs de hals de borstkas in, maakt een bocht rond de aorta en loopt dan weer terug naar de keel en het strottenhoofd. Wanneer het paard de hals zou buigen zou de zenuw van de hals onder spanning komen te staan en op den duur zou die regelmatig optredende verhoogde spanning een beschadiging aan de zenuw kunnen veroorzaken.

Hengsten en ruinen hebben vaker last van cornage dan merries. Soms is de erfelijke vorm van cornage al bij het veulen zichtbaar en gedurende 2 tot 3 jaar ontwikkeld het zich tot een eindstadium. Dit eindstadium hoeft zeker niet per se een totale verlamming te zijn, meestal is er sprake van een gedeeltelijk of zelfs geringe mate van verlamming. Verkregen cornage dat ontstaat door een ontsteking of verwonding kan ook op latere leeftijd ontstaan.

Kan het kwaad? En hoe wordt het vastgesteld?

Cornage levert bij de meeste paarden geen problemen op, alleen bij zware inspanning neemt het uithoudingsvermogen af. Deze paarden zouden dus prima in de basissport kunnen meelopen maar desondanks dalen deze paarden duidelijk in hun waarde.

Doordat cornage erfelijk kan zijn accepteren stamboeken al vele jaren geen hengsten meer met cornage. Op deze manier proberen ze het aantal cornage gevallen terug te brengen. Wanneer er vermoed wordt dat een paard cornage heeft kan dit bevestigd worden door met een scoop in de keel van het paard te kijken. De dierenarts kan op deze manier vaststellen of de stemband gedeeltelijk of geheel verlamd is.

Is het te behandelen?

Een verkregen cornage kan soms na enige tijd spontaan verdwijnen maar meestal is dit niet het geval. Wanneer een paard echt last heeft van cornage kan een operatie soms noodzakelijk zijn, maar in Nederland staat de Gezondheids- en Welzijnswet voor dieren deze operatie niet toe, tenzij deze ingreep medisch noodzakelijk is.