Communicatie met het paard

Hoe vaak heb je geen ruzie met je paard omdat iets niet gaat? Dit is eigenlijk al fout. Het is belangrijk dat je eerst erkent dat je zelf fouten maakt. Ga je hiermee aan de slag, dan zal het paard zich niet meer verzetten. Toon begrip voor het dier en win het vertrouwen. Hoe doe je dit?

Paarden in de natuur

Paarden in de natuur zijn wild en blijven wild, maar zijn niet veel anders dan het paard dat wij nu kennen. Ze gebruiken dezelfde taal en hebben precies hetzelfde rangordegedrag. Voor dat je beter met je paard om kan leren gaan moet je hier eerst wat vanaf weten, je moet weten wanneer je dominantie uitstraalt of wanneer je juist onderdanig overkomt, je moet weten hoe je het paard kan straffen voor fout gedrag, je moet vooral weten hoe je het paard beste kan belonen als het iets goed doet. Als je deze dingen weet dan weet je hoe je paard en jij met respect met elkaar om kunnen gaan en het allerbelangrijkste: dat je elkaar volledig vertrouwt. Want dat doen paarden in de natuur ook.

Wanneer straalt een paard dominantie uit?

Je kent vast wel de situatie met hengsten, de hengst ziet een merrie en zijn hals lijkt ineens wel een meter langer geworden! Dominante paarden zijn vaak heel groot, deze stralen kracht en zekerheid uit en maken zichzelf heel erg groot. Het mannelijke geslacht straalt dit het sterkste uit, bij merries komt het een stuk minder voor, maar ook deze kunnen heel dominant zijn. Omdat in de kudde meestal de hengsten de baas zijn, deels omdat deze meer kracht bezitten dan merries en daardoor beter de groep kunnen beschermen, zijn hengsten vaak van nature toch net iets dominanter, maar ook daar zie je wel eens een merrie als leider.

Wanneer straalt een paard onderdanigheid uit?

Een onderdanig paard is meestal te herkennen aan zijn achtervolgingsdrang. Hij zal wel eens proberen de baas te zijn maar geeft snel op. Deze paarden zijn erg onzeker en houden hun hoofd meestal opvallend lager, hiermee geven ze aan dat ze zich overgeven. Als je laag bent maak je jezelf wat kleiner, bij paarden betekent je klein maken je onderdanig stellen, deze paarden zullen nooit leiden en ook nooit kunnen leiden.

Hoe straffen paarden elkaar in de natuur?

Op tv en in bladen zie je vaak kuddes rustig bij elkaar staan grazen, maar dat is even niet het beeld dat je je moet voorstellen. Een groep met spelende veulens en drukke mama's die constant de veulens in de gaten houden is een beter beeld. Wanneer de leider van de groep of de moedermerrie van een veulen elkaar willen straffen doen ze dat meestal in eerste instantie door elkaar te bedreigen met de oren duidelijk in de nek. Meestal is zo'n waarschuwing al genoeg, maar als de boodschap nog niet duidelijk was wordt er meestal wel een flinke bijt gegeven.

Schoppen in dit soort situaties komt niet voor, schoppen is een vorm van een echte aanval of verdediging. Deze komen alleen voor als een vreemde de kudde probeert binnen te komen, dan wordt er geslagen met voor en achterbenen en keihard gebeten net zo lang totdat er eentje heeft gewonnen. Dit zijn zeer heftige gevechten en kunnen tot dodend aan toe doorgaan. Schoppen als straf is eigenlijk uitgesloten.

Hoe belonen paarden elkaar in de natuur?

Echt belonen kan je het niet noemen, maar wel een vorm van bevestiging van goed contact met elkaar. Paarden hebben vriendschappen nodig om te leren en om aandacht te krijgen en om te kunnen vertrouwen. Zonder vertrouwen van een soortgenoot in een gevaarlijke omgeving is er niemand die ze beschermen kan. Vriendschappen kunnen echte vriendschappen worden door veel contact met elkaar te hebben, samen te spelen en elkaar te knabbelen op fijne plaatsen. Paarden die bevriend zijn met elkaar zijn te herkennen aan het naast elkaar grazen en het constant dicht bij elkaar te willen blijven.

Communiceren met je paard op een manier die hij begrijpt

Nu je weet hoe paarden elkaar belonen en straffen staat jou hetzelfde te wachten. Je kunt niet met een paard praten zoals je tegen een mens praat, je kunt niet je slechte bui op hem botvieren, je moet niet slaan of schoppen. Als je echt respect wil van je paard en een goede vertrouwensband, moet je ten eerste bij jezelf erkennen wat je verkeerd doet. En dat is iets wat veel mensen moeilijk vinden, terwijl het belangrijk is dat je altijd zelf consequent bent als je met je paard bezig bent. Straf voor dezelfde dingen en beloon dezelfde dingen, anders snapt het paard je niet meer en krijg je misverstanden en dus miscommunicatie wat tevens ten koste van je rij-/men-/longeerkwaliteit gaat.

Laten we eens vanuit het paard kijken

Het heeft ten eerste al tien jaar nodig om te ontwikkelen tot zijn werkelijke top zonder blessure-uitval gerekend. Dit betekent dat ze op hun zevende nog niet een grand-prixproefje feilloos kunnen lopen. De spierontwikkeling bouwt zich op per jaar en het paard is pas werkelijk uitgegroeid als hij acht jaar is. Verder houdt het paard van vrolijk rondrennen op een groen weiland in plaats van rondjes lopen in een bak van 20x60 of kleiner. Van eentonigheid stompt het dier af, maar ook van alleen zijn zonder soortgenoten of contact ermee, in een stal van 4x4 hoort hij eigenlijk ook niet.

Als je dit zo allemaal bij elkaar opsomt, komt het er eigenlijk op neer dat wij er alles aan moeten doen om alleen al de omgeving van het paard zo vrij mogelijk voor hem moeten maken. Veel los laten lopen of 2 tot 3 keer per dag naar buiten en meer doen als een uur rijden alleen.

Conclusie van deze opsomming?

Voordat we het over het communiceren met het paard gaan hebben moeten we eerst zorgen voor de ideale leefomgeving, anders zal het paard zich niet genoeg op zijn gemak voelen om zich volledig aan je over te geven en dus te vertrouwen. Waar we dan voor moeten zorgen is dus volgens de opsomming:

1. Het paard de tijd geven te ontwikkelen tot zijn tiende jaar en de training stapje voor stapje aan moeten pakken.
2. Zorgen voor veel weidegang
3. Met zoveel mogelijk soortgenoten bij elkaar
4. Zorgen voor veel afwisseling in het werk.
5. Naast rijden veel aandacht besteden aan de rest van het welzijn van het paard.
6. Stabiel reageren op situaties

Communiceren met het paard/begrijpen van het paard

Nu we de ideale leefsituatie voor het paard hebben gecreëerd kunnen we ons gaan richten op het communiceren. Het paard is nu vrij genoeg en leeft op een vrij natuurlijke manier toch in gevangenschap, dit is voor ons de ideale situatie om te beginnen veel naar het paard te kijken. Dan kan je denken aan;

1. Welke positie heeft het paard in de kudde?
2. Wie zijn de maatjes van het paard?
3. Is het dominant of juist onderdanig opgesteld?
4. Hoe straft het paard andere paarden?
5. Hoe straffen andere paarden hem?
6. Hoe beloont hij andere paarden?
7. Hoe belonen andere paarden hem?
8. Het speelgedrag

Wanneer je dit allemaal van het paard weet kan je zelf aan de slag. Je kunt beginnen met simpel te proberen dominant of juist onderdanig te zijn. Het paard heb je los in een niet al te grote ruimte (na drie meter verlies je contact) en zelf sta je in het midden van de ruimte. Is het paard onderdanig? Dan kan je niks anders als dominant opstellen. Is het paard dominant? Dan zou je je dominant op moeten stellen om niet overlopen te worden.

Dominant opstellen

Dit doe je door je groot te maken en je borstbeen een stukje naar voren te bewegen, bij hele grote paarden kan je de handen ook nog bovenop je hoofd houden. Wees op dit moment zeker van je zaak en straal dit ook uit. Terwijl je dit doet kijk je het paard goed aan.

Onderdanig opstellen

Wanneer het paard zelf onderdanig is, maar daarnaast ook angstig en onzeker aangelegd kan je het vertrouwen krijgen door je onderdanig op te stellen. Dit doe je door je juist zo klein mogelijk te maken en op de grond te hurken en het paard niet aan te kijken, het beste kan je het hoofd tussen je benen verstoppen.

Wanneer je dominant opgesteld staat doe je het volgende

Laat het paard doen wat jij wilt, blijf groot in je houding en drijf het paard vooruit, zweepje is toegestaan maar gebruik het slechts om het paard op afstand te houden. Als jij sneller gaat lopen moet het paard het ook doen, ga jij stilstaan dan moet hij het ook doen. In het begin mag je de stem gebruiken maar probeer dit op alleen lichaamsbeweging! De truc is dat je het paard precies hetzelfde als jij doet en jou altijd volgt. Dan is de aandacht altijd bij jouw en zal het paard minder snel zijn interesse verliezen in wat het aan het doen is. Heel goed voor de relatie is ook enkele join-ups.

Het feit dat een paard je volgt en ook met interesse wil volgen betekent dat het dier je vertrouwt.

Wanneer je onderdanig bent opgesteld doe je het volgende

Wacht tot het paard nieuwsgierig op je af komt, dit kan heel lang duren dus veel de tijd nemen en geduld hebben zijn een vereiste! Iets lekkers op zak hebben is ook erg handig, het beste zijn gewoon simpele brokjes.

Iedere keer dat het paard op je af komt bied je hem een brokje aan uit je hand, laat het dier het ook echt uit je hand pakken en niet van de grond. Het zal wat schuw reageren, maar als het paard de brokjes echt hebben wil zal hij ze gerust van je hand pakken na een tijdje. Blijf zo stil mogelijk zitten en raak het dier nog niet aan, hoe ongeduldig je ook bent. Als het paard bij je blijft staan en na enkele keren nog steeds brokjes pakt kan je het proberen zachtjes te aaien op zijn hoofd. Als hij dit toelaat kan je proberen rustig op te staan, loopt hij weg? Dan begin je weer opnieuw.

Als hij wel blijft staan ga je het zachtjes aanraken, beginnend bovenaan z’n hoofd en langzaam ga je ieder lichaamsdeeltje af, buik, benen, achterbenen en dan via de achterkant naar de andere kant. Als het paard het betasten niet toelaat op een bepaald lichaamsdeel of al wegloopt bij de eerste aanraking, begin je weer opnieuw of waar je gebleven was als het dier wel blijft staan. Als het paard toont dat hij zich gemakkelijk voelt door zijn hoofd te laten hangen en zachtjes te knauwen dan toont het dier vertrouwen in jou.

Als dit gelukt is kan je proberen of het paard achter je aan wilt lopen, het dier zelf is onderdanig dus zal jou nooit gaan leiden. Als het paard je volgt kan je het dier vragen om je heen te lopen, zelf loop je mee en beweeg je je eigen lijf mee met de bewegingen van het paard. Je zal nu merken dat het paard jou nu ook gaat volgen. Nu heb je in ieder geval het vertrouwen van het paard, door deze oefening regelmatig te herhalen zal je merken dat je steeds meer kunt gaan uitproberen op dit gebied. En dit is het begin van goede communicatie en dus een goede relatie met het paard: grondwerk!

Lees verder

• Basis longeren paard
• Handleiding: Het kopen van een paard
• De eerste keer longeren met pessoa
• Longeren met Dubbele Longe