Klassieke varkenspest
De klassieke varkenspest, KVP, is een besmettelijke virusinfectie bij varkens. De sterfte onder besmette dieren kan oplopen tot 50%. KVP is dan ook een aangifteplichtige ziekte. Het virus is niet infectieus voor mensen.
Klassieke varkenspest
De klassieke varkenspest, afgekort KVP, word veroorzaakt door een Pestivirus. De ziekte wordt in de VS “hog cholera” genoemd, en de Britse term voor de ziekte is “classical swine fever”. De ziekte is niet gevaarlijk voor mensen. Omdat KVP zeer besmettelijk is en een groot deel van de besmette dieren sterft, met grote economische schade tot gevolg, is KVP een aangifteplichtige ziekte. KVP kan zowel gedomesticeerde varkens als Europese wilde zwijnen besmetten. De wilde zwijnen dienen als reservoir voor de ziekte, en zijn de reden dat KVP niet helemaal uitgeroeid kan worden
Verspreiding
Een met KVP besmet dier kan, ook als deze geen symptomen vertoont, het virus verspreiden. In tegenstelling tot veel virussen, kan KVP in alle lichamelijke vloeistoffen en uitscheidingen worden gevonden. Vooral feces en urine, maar ook sperma, zorgen voor nieuwe infecties. Dieren die chronisch geïnfecteerd zijn kunnen maandenlang virus uit blijven scheiden. Ook virusdragers zijn mogelijk. De immuuntolerante dragers kunnen het virus verspreiden, zonder dat ze zelf ziek zijn of worden.
Infecties komen bedrijven vaak binnen door de aankoop van geïnfecteerde dieren. Vooral biggen die nog in het incubatie stadium verkeren zijn vaak de oorzaak van besmetting van een bedrijf. Ook besmette dragende zeugen en immuuntolerante dragers die op een nieuw bedrijf worden geïntroduceerd kunnen voor problemen zorgen.
Een infectie bron voor KVP die erg belangrijk is komt in de vorm van swill. Swill is een mix van keukenafval met ook vaak dierlijke producten, die vroeger aan varkens werd gevoerd. Swill vormt een grote infectiebron omdat het virus bij de lage bewaartemperatuur van swill lang infectieus kan blijven. Tegenwoordig is het voeren van swill in Nederland verboden.
Ook passieve besmetting door mensen kan voorkomen. Het virus kan in kleding of andere materialen terecht komen als een bezoeker in contact komt met infectieuze dieren. Via het gecontamineerde materiaal kan vervolgens een gevoelige populatie op een ander bedrijf besmet raken.
Pathogenese
De voornaamste plek voor de vermeerdering van KVP zijn de reticulaire, epitheliale en endotheliale cellen, ook wel het reticulair endotheliaal systeem (RES) genoemd. Dit veroorzaakt een leukopenie, waardoor het geïnfecteerde dier gevoelig word voor secundaire infecties. Daarnaast treden er degeneratieve veranderingen op in de vaatwanden en krijgt het dier een trombocytopenie. Dit uit zich in, soms ernstige, bloedingen. Als de acute vorm van varkenspest ver gevorderd is treed er ook een verstoorde fibrogeensynthese op, waardoor de bloedstolling word verstoord en het dier nog meer last krijgt van bloedingen.
Symptomen
Afhankelijk van de virulentie van het virus kan KVP acuut, subacuut, chronisch of subklinisch verlopen. Virus stammen met een hoge virulentie zijn niet leeftijdspecifiek. Het termijn waarbinnen de eerste verschijnselen worden gezien is afhankelijk van de hoeveelheid opgenomen virus, de wijze van opname en de immuniteit response van het dier.
Tussen de 2 en 6 dagen na infectie word een besmet dier sloom en vertoond depressie en anorexie en heeft hoge koorts, tot 42⁰ C. Dit is ook het moment waarop de leukopenie zich ontwikkeld. Zieke dieren hebben vaak conjunctivitis en neusuitvloeiing. In eerste instantie zijn ze vaak geconstipeerd, later gaat dit soms over in een waterige, grauwgele diarree. Als je ze dwingt tot lopen zullen ze iets slingeren met de achterhand. De huid van de varkens is bleek, soms vlekkerig en later kan de huid cyanotisch worden. Bij stervende dieren worden krampaanvallen gezien.
Als een koppel gevoelig is kan KVP snel om zich heen grijpen. In zulke gevallen sterven dieren soms peracuut, de meeste zullen 2 tot 3 week na infectie overlijden. Af en toe komt het voor de ziekte bij individuele dieren chronisch verloopt. Deze dieren kunnen nog enkele maanden in leven blijven. Bij zulke hoogvirulente stammen zal het overgrote deel van een besmet koppel bezwijken aan de ziekte, dit kan oplopen tot wel 50%.
Bij infecties van minder virulente KVP stammen verspreid de ziekte minder snel en is de incubatie tijd langer. Bij zulke besmettingen komen subklinische infecties voor. Andere dieren zullen ziekte verschijnselen vertonen, die echter minder specifiek zijn als bij de acute vorm. De dieren krijgen koorts, diarree en eten slecht.
Als een drachtige zeug wordt besmet kan deze via de placenta de foetussen infecteren. Afhankelijk van het stadium van de dracht treedt er abortus op, worden de foetussen gemummificeerd, of worden de biggen dood geboren. Als er wel levende biggen worden geboren zijn ze soms zwak en misvormd, andere zijn persistent geïnfecteerd maar symptoomloos, en er kunnen ook gezonde immune biggen worden geboren. Binnen een worp kunnen allerlei combinaties voorkomen van de mate waarin de biggen zijn aangedaan door de KVP besmetting.
Therapie en bestrijding
Helaas word er in Nederland bij een KVP besmetting geen therapie toegepast. Dit omdat er voor varkenspest een aangifteplicht geld. Zodra de laboratoriumdiagnose is gesteld worden alle op het bedrijf aanwezige varkens gedood en vernietigt. Het bedrijf wordt ontsmet, en er worden zones aangewezen waarin beperkende regels gelden voor bedrijfsvoering en diertransport. Ook word de herkomst van de besmetting opgespoord en wordt er nagegaan of andere bedrijven besmet zijn geraakt.
© 2011 - 2024 Airborn, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De Afrikaanse varkenspestDe klassieke varkenspest verschijnt nog wel eens in het nieuws wanneer er weer een uitbraak plaatsvindt. Een minder beke…
Varken als huisdierVarkens zijn intelligente en lieve, aanhankelijke dieren die je heel goed het één en ander kunt leren. Daarom kunnen het…