De Afrikaanse varkenspest

De klassieke varkenspest verschijnt nog wel eens in het nieuws wanneer er weer een uitbraak plaatsvindt. Een minder bekende variant van deze ziekte is de Afrikaanse varkenspest. De verschijnselen van dit virus lijken op het klassieke virus, maar zijn in de regel veel ernstiger dan bij het normale virus. De verspreiding van het virus vindt over het algemeen plaats in Afrika, maar ook in Rusland en omringende landen is het virus sinds 2006 waargenomen. Hoewel de verschijnselen van de Afrikaanse varkenspest lijken op die van de klassieke variant, zijn de twee virussen niet verwant aan elkaar.

Ziekteverschijnselen

Iedere ziekte heeft een incubatietijd. Bij de Afrikaanse varkenspest is die twee tot tien dagen. Meestal is het virus afkomstig vanuit het wild. Wanneer het virus overgaat op de varkens die worden gehouden, dan is het sterftecijfer vaak enorm. Soms gaat het sterftecijfer tot wel 100 procent. Dit geldt niet voor alle virusstammen van de ziekte. Afhankelijk van de verschillende stammen zal er veelal een sterfte plaatsvinden tussen de 30 procent en de 70 procent. Overigens is het Afrikaanse virus veel besmettelijker dan het klassieke virus.

Veel van de ziekteverschijnselen zijn hetzelfde als bij de klassieke varkenspest. Er moet hierbij gedacht worden aan koorts, slapheid, verminderd eetgedrag, ontstoken slijmvliezen bij de ogen, overgeven, dunne ontlasting (diarree) en een rode huid. Ook kunnen een aantal ernstigere verschijnselen optreden zoals bloedingen, blauwe plekken, afsterven van delen van de huid tot zelfs een miskraam bij het dragen van een jong.

Wanneer er echt sprake is van de Afrikaanse varkenspest is, zal er ook sprake zijn van bloederige diarree en een hoog sterftecijfer op korte termijn van de veestapel. Toch zal in eerste instantie vaak gedacht worden dat men te maken heeft met de klassieke variant van de varkenspest.

Diagnose

Als er sprake is van een hoog sterftecijfer wanneer al duidelijk is dat er van een variant van de varkenspest, kan er besloten worden om sectie te verrichten door de GD (Gezondheidsdienst voor Dieren). Op de sectietafel wordt er dan een beeld gevormd of er echt sprake is van de Afrikaanse variant van de varkenspest. Ook kunnen bij het CVI (Central Veterinary Institute) in Lelystad monsters worden onderzocht van een van de zieke dieren.

Sporen van het virus kunnen worden aangetoond in het bloed, de milt, de lever, de lymfeknopen en in de keelamandelen van het besmette dier. Een van die testen wordt een PCR genoemd. Met deze test wordt er gezocht naar genetisch materiaal van het virus. Met deze methode kan men het virus al opsporen wanneer er maar kleine hoeveelheden van het virus aanwezig zijn. Andere mogelijkheden voor onderzoek zijn virus isolatie en het ELISA-IPMA onderzoek. Het nadeel van deze testen is dat er pas na een paar dagen uitsluitsel gegeven kan worden. Bij een PCR-test kan dit al na enkele uren.

Bestrijding van de ziekte

Er is nog geen medicijn ontwikkeld om de Afrikaanse varkenspest te bestrijden. De enige oplossing is het ruimen van alle dieren van de besmette boerderij. Uit voorzorg worden over het algemeen ook de varkens van de omliggende boerderijen afgemaakt.

Voorzorgsmaatregelen

Er is geen vaccin ontwikkeld tegen de Afrikaanse varkenspest. Zodoende kunnen de varkens ook niet gevaccineerd worden om de ziekte tegen te gaan. In principe is Nederland vrij van het virus van de Afrikaanse varkenspest. Daarom probeert men te verhinderen dat het virus het land binnenkomt. Mocht er toch een uitbraak zijn, dan moet iedere mogelijkheid tot verspreiding worden tegengegaan en iedere dreiging direct worden bestreden. Een snelle opsporing van het virus is dus belangrijk. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt grotendeels bij de houder van de varkens.