Visziekten in de vijver en het aquarium

Visziekte en vissterfte is een groot probleem in zowel aquaria als de vijver. Er zijn veel verschillende redenen voor deze problemen; afhankelijk van het probleem en de oorzaak. Soms komt het door watertemperatuur, of omdat er langdurig te veel of te weinig gevoerd is. Soms komt het omdat per ongeluk een zieke vis geïntroduceerd is maar de microbiologische en chemische samenstelling van het aquarium kunnen ook de oorzaak zijn. Wat kan hier aan gedaan worden en hoe kunnen deze ziektes voorkomen worden?

• Hoe herken ik visziekten
• Wat voor ziekten zijn er
• Oorzaken van visziekten in de vijver en het aquarium
• Voorkomen en genezen van ziekten

Hoe herken ik visziekten

Dat je vissen ziek zijn merk je snel genoeg, ze vertonen wonden of zijn vaal, zijn lusteloos of zijn gewoon *ineens* dood. Een vijver of een aquarium is een mooie toevoeging aan je huis of tuin maar het is een heel gevoelig stukje natuur. Alles aan ziekten of bijvoorbeeld vervuiling blijft in het water zitten als het probleem eenmaal toe heeft geslagen met een ziek of zelfs leeg aquarium of vijver als gevolg.

Vaak zijn de symptomen minimaal om mee te beginnen. Zeker in een vijver of in een aquarium met makkelijke vissen zoals guppen of goudvissen waar je niet dag en nacht 'bovenop zit' zoals men bijvoorbeeld wel doet bij discusvissen worden problemen al gauw over het hoofd gezien. Vaak begint het met minimale symptomen, maar zelfs dan kan je er van uit gaan dat de hele bak of vijver besmet is. Hoe wij onze vissen houden is niet natuurlijk, ze zitten in een kleine ruimte dus verse aanvoer van water en kans om weg te trekken bij problemen is er niet. Zaak dus om de boel goed in de gaten te houden. Maar hoe kan ik zien dat mijn vissen ziek zijn?

In sommige gevallen is er slechts sprake van lichte symptomen, bij anderen zijn ze overduidelijk. Hier de meest voorkomende op een rij:

• Snel ademhalen
• Rode kieuwen
• Witten puntjes en/of vlekjes op het lichaam of de vinnen
• Witte tot geelgroene schimmel op de vis
• Doffe plekken op de huid
• Verwondingen
• Gaten in de kop of lichaam
• Vis wordt heel dik of vermagert juist
• Uitpuilende ogen
• Vis is hyperactief of verschuilt zich
• Verminderde eetlust
• Verlies van kleur
• Wormpjes of beestjes op de vis
• Schuren
• Lusteloosheid

Sommige symptomen komen in combinatie met elkaar voor maar ze kunnen alleen ook individueel voor komen. Let dus goed op en wees er bij bij de eerste symptomen, anders loop je de kans dat de situatie drastisch verergerd.

Wat voor ziekten zijn er

Er zijn vele soorten verschillende ziekten. Hieronder vind je de meest voorkomende met een omschrijving van de bijbehorende symptomen.

Oorzaken van visziekten in de vijver en het aquarium

De oorzaken van ziekten zijn niet altijd te achterhalen, wel is voorkomen altijd beter als genezen en begrip voor de mogelijke oorzaken van ziekten helpt hier een hoop bij. Leven is het water is een enorm gevoelig systeem. Vaak geldt: Hoe kleiner de bak of vijver, hoe gevoeliger het is voor ziekte en slechte waterbalans. Een slechte waterbalans is vrij makkelijk op te lossen.

Pomp

Zorg ervoor dat een goede pomp met de juiste capaciteit het water filtert. Te weinig capaciteit zorgt voor te weinig circulatie, teveel capaciteit doodt teveel bacteriën die juist voor een goede balans moeten zorgen in het water. Zorg dat de pomp wekelijks verschoond wordt en dat eventueel filtermateriaal regelmatig vervangen wordt. Laat u goed adviseren want sommige onderdelen van de pomp wilt u niet vervangen omdat goede bacteriën zich aan deze onderdelen hechten. Als u deze onderdelen verwijdert of vervangt loopt u de kans dat het aquarium of de vijver uit balans raakt.

Waterbiologie

Verder kan een slechte balans voorkomen worden met een regelmatige chemische watercheck. U kunt hier speciale setjes voor krijgen bij de dierenwinkel. Hiermee kunt u het water goed nakijken en eventueel uitbalanceren.

Algen

In het geval van een vijver kan algengroei voor grote problemen zorgen. Dit probleem valt op te lossen met een UVC-filter. Een UV-lichtfilter die algen doodt zodra ze langs de filter komen.

Luchtpomp

Zeker als een vijver of aquarium erg diep is en relatief weinig waterspiegel(oppervlakte) heeft kan er snel een gebrek aan zuurstof in het water komen, voornamelijk op de bodem, met nare luchtjes, visziekte en zelfs vissterfte als gevolg. Om dit probleem te voorkomen doet u er goed aan om een luchtpomp in de vijver of het aquarium te zetten. Hoe dieper hoe beter.

Vispopulatie
Normaal gesproken houdt de natuur zelf de visstand op pijl door middel van roofdieren en hoeveelheid beschikbaar voedsel. Wij als mensen willen nou eenmaal niet dat onze vissen opgegeten worden dus we installeren vaak boobytraps voor reigers en katten en we zetten zeker geen viseter in de vijver of aquarium zelf. Qua voedsel hoeven de dieren zich ook geen zorgen te maken, met als gevolg een explosie van jonge overlevende vissen. Heel leuk, maar eigenlijk niet eerlijk voor deze dieren. Ze ontlasten zich en het water vervuild snel, tegen een te grote populatie kan geen pomp op, hoe groot deze ook mag zijn. De waterbalans gaat eraan en de vissen volgen snel. Laat u dus goed adviseren over hoeveel vissen er op hoeveel liter water kan, dit verschilt per vissoort en haal alles wat er teveel is uit. Er is waarschijnlijk wel een buurman in de buurt waarbij de vissen helaas niet de winter hebben overleefd. En anders wilt een dierenwinkel ze misschien wel. Aquariumvissen zijn vaak makkelijk te verkopen via internet.

Het positioneren van een vijver

Vaak hebben we bij onze tuin een bepaald beeld en in dit beeld heeft de vijver vaak al een plaatsje, maar strookt dit ideaalbeeld wel met de werkelijkheid? Een vijver is een kleine leefplaats voor uw vissen en juist omdat deze zo klein is, ook erg gevoelig, een goede positie voor de vijver is dus voor levensbelang. Om te functioneren hebben vissen warmte nodig. Nou kunnen ze het prima af zonder zonlicht maar het is niet zo heel gezond voor de diertjes, maar teveel zonlicht laat het water alleen maar rotten, om over de algengroei maar te zwijgen, dus waar plaatsen we de vijver nou?

Hiervoor kunt u het beste een specialist of een tuinarchitect vragen. Aan te raden is om de vijver de ochtend- of avondzon te laten vangen en de middagzon zo veel mogelijk te vermijden. Voornamelijk de zomerzon.

Positionering van een aquarium

De meeste mensen die aan een aquarium beginnen weten wel wat deze niet vol in de zon gezet moet worden. Indirecte zon of een ochtend- of avondzon is mooi meegenomen maar geen must, zeker niet bij tropische vissen. Zij hebben al een verwarming en licht in hun bak.

Nieuwe vissen

Als u een nieuwe vis koopt kijk dan eerst goed of er geen tekenen van ziekte in de bak voorkomen, bij geen enkele vis. Een goede dierenwinkel of tuincentrum zal u waarschuwen als er een ziekte heerst in een bepaalde bak, maar ga hier niet altijd van uit. Niet iedereen is even eerlijk en ziekten kunnen op alle momenten van de dag zich ineens voor gaan doen, dat een bak geen waarschuwing heeft wil dus niet zeggen dat er niets aan de hand kan zijn.

Bij het vervoeren van een vis dient u ook voorzichtig te zijn. Onnodig veel schudden van de zak of grote temperatuurwisselingen veroorzaken stress en de vis kan hierdoor ziek worden. Een goed voorbeeld voor een ziekte die volgt is witte stip. Een ziekte die veel voor komt bij vissen die niet lang geleden vervoerd zijn.

Het introduceren van de nieuwe vis dient ook met beleid te gebeuren. Hang de zak met de vis in het aquarium en laat deze hier een uurtje liggen, dan is de temperatuur van het water in de zak dezelfde temperatuur als dat in het aquarium. Schep de vis uit het zakje en gooi het zakje met het water weg. Mocht er dan toch iets in de bak in de winkel hebben gezeten dan verkleind u de kans dat de ziekte zich alsnog manifesteert.

Parasieten

Parasieten kunnen op veel manieren in het water komen maar meestal gebeurt dit door middel van een vis die al besmet was. Deze vis hoeft niet per definitie ziek te zijn. Voorkomen van parasieten is dus lastig, maar als men de bak of de vijver goed in balans houdt is het risico op een parasiet stukken kleiner.

Wisselende temperaturen

In een aquarium zijn temperaturen goed te hanteren zolang u een goede verwarming erin heeft zitten. Bij de vijver is dit wat lastiger. Temperaturen willen nog wel eens wisselen. We kennen het Hollandse weer allemaal, nou schommelt de watertemperatuur niet zo erg als de luchttemperatuur, maar het kan toch funest zijn. Mocht u herhaaldelijk problemen hebben met de vijver wegens temperatuurwisselingen dan kunt u overwegen om ook in de vijver een warmte-element aan te leggen. Dit voorkomt in de winter ook dichtvriezen en houdt uw vissen actief.

Voorkomen en genezen van ziekten

Voorkomen is beter als genezen, dat gezegde kennen we allemaal wel. Houd uw vissen en het water dus goed in de gaten en doe wat nodig is om het water en de vissen zo gezond mogelijk te houden. Echter, zelfs de best verzorgde aquaria en vijvers lopen soms ziekten op. Het beste is om eerst uit te zoeken wat voor ziekte de vissen hebben en van hier uit te gaan handelen. Voor betrouwbaar advies, vraag de specialist, dierenwinkel of tuincentrum. Vaak kunt u ook op de verpakkingen van medicijnen terug vinden of dit het artikel is wat u zoekt. Een aantal merken zijn:

• Colombo
• JBL
• Esha