De bultrug, extatische zangers

Bultruggen zijn walvissen, dus ook zoogdieren. De bultrug is een baardwalvis met lange borstvinnen. Baardwalvissen worden ook wel baleinwalvissen genoemd. Bultruggen zijn beroemd om hun acrobatische sprongen en hun aparte complexe gezang. Zijn naam dankt hij aan de gebogen rug die hij maakt voordat hij duikt.

Een uniek zwart-wit patroon

De mannetjes zijn ongeveer 13 meter en de wijfjes ongeveer 14 meter lang. Hun gewicht loopt van 22.500 tot 36.000 kg. Toch het gewicht van zo'n 25 stationcars bij elkaar. De borstvinnen zijn wel 4 meter lang. De staartvin heeft ongeveer een breedte van 5 meter. De bovenkant van de kop heeft bultige knobbels, elk voorzien van tenminste één haar. Aan de buikzijde bevinden zich 20 tot 50 groeven. De rug is zwart, de buik is wit met zwarte vlekken. Aan de onderkant zie je een zwart-wit patroon dat voor elke bultrug uniek is. Normaal gesproken worden ze ongeveer 50 jaar oud.

Diep duiken

Bultruggen zwemmen zo tussen 5 tot 14 km per uur. Ter vergelijking: een goede wandelaar loopt 5 km per uur. Zijn ze in gevaar dan kunnen ze 25 km per uur halen, voor korte tijd, dat wel. Ze kunnen een half uur onder water blijven, meestal duurt een duik ongeveer een kwartier. Je kunt het je moeilijk voorstellen maar ze kunnen 200 meter diep duiken. Ondanks hun kolossale gewicht springen ze vaak hoog uit het water en draaien ze daarbij zelfs rond. Soms wil de bultrug gewoon een kijkje over het water nemen en zie je 30 seconden alleen zijn kop boven water. Ze slaan vaak hard met hun staart op het water. Met een vin doen ze dat ook. Nu en dan zwemmen ze kalm op hun rug met beide vinnen in de lucht. Het zijn rasechte circusartiesten.

Walvis met baleinplaten

De bultrug is een baleinwalvis, dat betekent dat ze tot 400 baleinplaten aan de bovenkaak hebben in plaats van tanden. De platen bestaan uit keratine, ze zijn zwart en 75 cm lang. De bultruggen cirkelen rond scholen vis of krill (garnaalachtige schaaldieren), maken een net van luchtbellen en duiken in de school met de mond open. Als de mond sluit blijft het voedsel achter en het water loopt via de baleinen naar buiten. Elke bultrug eet ongeveer 1400 kg voedsel per dag, dat is het gewicht van een mooie auto.

Zingen met improvisaties

De geslachtsrijpe bultrugmannetjes maken van het zingen een mooie show. In het paarseizoen laten honderden mannetjes zich horen. Je zou het een groot mannenkoor kunnen noemen. Een lied duurt tussen de 8 en 20 minuten en het wordt urenlang herhaald. Het lied is zeer melodieus. Als de samenzang vordert is er ruimte voor improvisatie. Ze beginnen het seizoen met wat oude thema's van het vorige jaar. Al snel worden ze creatief en gaan ze experimenteren met toevoegingen, weglatingen en melodische veranderingen. Binnen een groep zingen ze allemaal hetzelfde. Elke groep heeft zijn eigen repertoire. Het gezang kan op meer dan 30 km gehoord worden. Hun expressie tijdens een lied bestaat ook uit fluiten, grommen, kreunen en huilen. Het blijft echter een raadsel hoe ze zingen, ze hebben immers geen stembanden, er ontsnapt geen lucht tijdens het zingen en ze houden hun mond onbeweeglijk dicht.

Paren in tropische wateren

Bultruggen zijn geslachtsrijp als ze tussen de 6 en 10 jaar oud zijn of als het mannetje 11,5 meter en het vrouwtje 12 meter lang is. Ze paren aan de oppervlakte van tropische wateren. De draagtijd van het vrouwtje is één jaar. Het vrouwtje draagt om de 2 tot 3 jaar een kalf. Een bultrugkalf weegt ongeveer 900 kilo bij de geboorte en het heeft dan een lengte van zo'n 4 meter. De pasgeborenen voeden zich elke dag gedurende een half jaar met 100 liter moedermelk voordat ze overgaan op vast voedsel.

Antarctica en de Beringstraat

We zien de bultruggen in polaire en tropische wateren, in feite in alle oceanen. Dus noem maar op: rond de Noordpool, rond Antarctica en de Beringstraat, in de Atlantische Oceaan en de Stille Oceaan. Ze leven in verschillende populaties (groepen). Bekend zijn twee groepen in de Noord-Atlantische Oceaan en twee in de noordelijke Stille Oceaan. Op het zuidelijk halfrond bevinden zich zeven geïsoleerde groepen. In totaal zijn er ongeveer 35.000 bultruggen over van de oorspronkelijke 100.000. Sinds 1966 mag er officieel niet meer op hen gejaagd worden.

Migratie en uithoudingsvermogen

De bultruggen hebben een vaste migratieroute. In de zomer zie je ze in gematigde en polaire wateren om te foerageren (zich voeden), in de winter in tropische wateren om te paren en te kalven. Ze migreren met een snelheid van gemiddeld 10 km per uur. Hun uithoudingsvermogen is formidabel, elk seizoen reizen ze vrijwel onafgebroken meer dan 5000 kilometer, echte marathonzwemmers. Niet alle bultruggroepen doen aan migratie. In de Arabische Zee bevindt zich een groep die niet van reizen houdt, zij zijn tevreden en blijven waar ze zijn.