Het leven op de struiksavannen

In Noord- en Zuid-Amerika, Europa, Afrika en Australië bevinden zich gebieden met struiksavannen. Het zijn warme en droge gebieden met, zoals de naam al zegt, veel struiken. Voor mensen zijn deze gebieden vaak onaantrekkelijk, maar verschillende soorten planten en dieren voelen zich hier thuis. Er leven kleine dieren zoals spinnen en krekels, maar ook grotere zoals antilopen en slangen.

Struiksavannen

Op verschillende continenten op aarde zijn gebieden met struiksavannen te vinden. Ze komen voor in droge streken waar het in de zomer behoorlijk heet kan worden. Meestal is het op de struiksavannen een paar maanden per jaar helemaal droog. In Noord-Amerika zijn struiksavannen te vinden in de staat Californië in het zuidwesten van de Verenigde Staten, in Zuid-Amerika in het westen op de vlakten van Gran Chaco, die in Bolivia, Argentinië en Paraguay liggen. In Europa komen ze voor in het zuiden langs de kusten van de Middellandse Zee. Ook in Zuid-Afrika en het westen, zuiden en oosten van Australië liggen gebieden met struiksavannen. Zoals de naam al zegt, groeien er vele soorten struiken op deze savannen. Daarnaast komen er ook veel andere planten voor. Voor mensen zijn deze gebieden meestal een moeilijk begaanbare wildernis, maar voor bepaalde soorten dieren vormen de struiksavannen juist een geschikte leefomgeving.

Planten

Op struiksavannen groeien veel struiken. Struiken zijn houtige planten met takken die laag vanaf de grond groeien. Ze kunnen zeer klein zijn, maar ook een paar meter hoog. Verder is er in deze gebieden een grote verscheidenheid aan andere planten te vinden. In de struiksavannen van West-Australië groeien bijvoorbeeld meer dan 7000 verschillende soorten planten. In Zuid-Afrika groeien onder andere protea’s, struiken met meestal felgekleurde bloemen, waarvan de grotere soorten zo’n twee meter hoog kunnen worden. De bloemen maken nectar, die vogels en andere dieren aantrekt. Deze dieren verspreiden stuifmeel uit de bloemen, zodat de protea’s zich vervolgens voort kunnen planten. Andere planten die voorkomen op de struiksavannen zijn onder meer verschillende soorten cactussen, alsemstruiken, banksia’s, yucca’s en grasbomen.

Op struiksavannen zijn branden geen uitzonderlijke gebeurtenissen. Dieren kunnen vluchten wanneer er een brand ontstaat, maar planten zijn hiertoe niet in staat. Toch zijn branden in deze gebieden niet zo verwoestend als ze op het eerste gezicht lijken. De planten kunnen zich over het algemeen namelijk snel herstellen en het duurt niet lang voor ze nieuwe bladeren gevormd hebben. Er zijn ook planten die hun zaden juist bij een brand gaan verspreiden. De grond is dan erg vruchtbaar en jonge planten hebben alle ruimte om op te groeien. Protea’s zijn struiken die hier gebruik van maken. Zij openen hun zaaddozen wanneer er brand is, zodat de zaden zich vanaf dan kunnen gaan verspreiden.

Dieren

Geleedpotigen

Op struiksavannen leven onder meer valdeurspinnen. Ze leven in holen die ze met zijde bekleden. Bij de ingang maken ze een scharnierend web dat dient als valdeur. Wanneer er een prooidier langskomt, voelt de spin deze trillingen. Hij komt razendsnel naar buiten en grijpt zijn prooi. Deze wordt vergiftigd en de valdeurspin neemt zijn maaltijd mee zijn holletje in.

Andere geleedpotigen die op de struiksavannen leven zijn onder meer krekels en sabelsprinkhanen. Beide zijn dit insecten met lange en sterke achterpoten en van beide is vaak hun luide gesjirp te horen. Sabelsprinkhanen en krekels doen dit door hun voorvleugels over elkaar te wrijven. Door hun kleur vallen ze, wanneer ze stilzitten, vaak nauwelijks op in hun omgeving. Dit is handig omdat ze altijd kans lopen om als maaltijd van andere dieren te eindigen. Als de krekel of sprinkhaan gaat bewegen, is hij voor roofdieren echter veel gemakkelijker te zien.

Reptielen

Reptielen die op de struiksavannen leven zijn verschillende soorten hagedissen en slangen. Hagedissen hebben meestal een lang lijf en een lange staart. Ze liggen graag in de zon om op te warmen, waarna ze weer genoeg energie hebben om actief te zijn. Op de struiksavannen zijn er daarnaast ook genoeg beschutte plekken te vinden. Hagedissen eten graag krekels en sabelsprinkhanen, die zich voor de rovers schuil proberen te houden. Zelf worden ze weer opgegeten door grotere hagedissen of door vogels.

Slangen die op de struiksavannen te vinden zijn, zijn adders, zweepslangen en Californische koningsslangen. Adders zijn slangen met lange giftanden die verscholen zijn in de bek van de slang. Er zitten een soort scharnieren aan de tanden waardoor ze ingeklapt kunnen worden. Wanneer ze aanvallen, klappen ze hun giftanden uit om ze in het slachtoffer te zetten. Ratelslangen behoren ook tot de adders en zijn ook gevaarlijke, giftige slangen. Ze hebben een ratel die inderdaad een ratelend geluid maakt wanneer de slang zich beweegt. Hiermee schrikken ze vijanden af. Adders mogen dan wel giftige slangen zijn, toch vormen ze een lekkere maaltijd voor sommige slangen die niet giftig zijn. Californische koningsslangen bijvoorbeeld, die zelf niet giftig zijn, zijn erg snel en voeren aanvallen uit op giftige ratelslangen om ze te doden en op te eten. Verder eten slangen onder meer knaagdieren en vogels.

Vogels

Klauwieren zijn zangvogels met een haaksnavel die ze gebruiken om dieren als hagedissen en insecten te vangen. Ze zitten vaak verscholen in de struiken te wachten op een prooi die langskomt. Wanneer ze genoeg gegeten hebben maar nog niet al hun gevangen voedsel op is, gebruiken ze doorns van planten om hun overgebleven prooi op vast te spietsen. Zo hebben ze een voorraad om later naar terug te keren als ze niet genoeg voedsel hebben.

Op de Zuid-Afrikaanse struiksavannen leeft de Kaapse suikervogel. Deze vogel heeft een smalle lange snavel en nog veel langere staartveren. Ze eten insecten, zaden en nectar. Nectar halen ze bijvoorbeeld uit de proteastruiken die er groeien. Hun lange snavel is hierbij handig om bij de nectar onderin de bloemen te komen. Kaapse suikervogels helpen op deze manier ook bij de bestuiving van planten.

Zoogdieren

Op de Australische savannen zijn meerdere soorten buideldieren te vinden, zoals de slurfbuidelmuis en de vliegende buidelmuis. De vliegende buidelmuis kan niet vliegen, maar deze kleine dieren zijn wel in staat om van de ene boom naar de andere te zweven. Dit doen ze door gebruik te maken van huidflappen die als een soort vleugels dienen. De slurfbuidelmuis kan niet zweven, hij klimt ’s nachts in struiken met behulp van zijn pootjes die niet snel wegglijden. Door te ruiken weet hij waar bloemen zijn met nectar en stuifmeel. Ook hij zorgt dus voor de bestuiving van bloemen. Kangoeroes en wallabies zijn eveneens te vinden op de Australische struiksavannen. Zij eten hier delen van planten.

Andere zoogdieren die ook op struiksavannen buiten Australië leven, zijn meerdere soorten antilopen, herten en gazellen. Zij behoren tot de hoefdieren en het zijn allemaal planteneters. Ze eten bladeren en andere onderdelen van planten die ze op de savannen tegenkomen.